Erpurutxo
Erpurutxo ahozko tradizioan sortu eta Grimm anaiek bildu eta zabaldutako ipuin bat da. Zehatzago, Erpurutxo eta Erpurutxoren bidaiak Grimm anaiek egindako ipuin bildumako 37. eta 45. ipuinak dira, hurrenez hurren.
Haria aldatu
Jarraian, Grimm anaien ipuin bildumako Erpurutxo 37. ipuinaren haria jasotzen da.
Nekazari behartsuak diren senar-emazteak triste bizi ziren haurrik gabe. Eta bakarra eta txikia izan arren, pozik hartuko lukete haur bat. Andrea ondoezik jarri eta zazpi hilabetera, erpurua bezain txikia izan arren, erabat osatua zegoen mutiko bat izan zuen. Erpurutxo izena jarri zioten eta behar bezala elikatu arren, ez zen hazten.
Erpurutxo mutil bizkorra zen. Aita egurretarako basora joan zen egun batean, zaldiaren belarrien gainera igo eta bertatik aginduak ematen hasi zitzaion zaldiari, arre eta so, harako eta honako bidea har zezan, aita zegoen tokira heltzeko.
Halako batean ordea, bi arrotz ikusi zituen baso bazterrean. Zaldia itxuraz bakarrik zihoala eta, Erpurutxoren ahotsa soilik adituz, guztiz harritu ziren eta zaldiaren atzetik abiatu ziren, harik ta Erpurutxo bere aitarengana joan zen arte. Erpurutxo aitaren laguntzaz zalditik jaitsi zenean, bi arrotzak txunditurik geratu ziren Erpurutxoren tamaina ikusita. Beraiei saltzeko proposatu zioten aitari baina honek ezezko borobila eman zuen. Erpurutxok ordea, berarengana itzultzeko aukera aurkituko zuela esanez, aita konbentzitu zuen azkenean.
Erpurutxo bietako baten kapelaren gainean eseri eta iluntzean pixa egiteko jaitsi behar zuela esan zion gizonari. Honek ezetz, gainetik egiteko, ohituta zegoela txorien pixak ere jasaten. Erpurutxok azkenean konbentzitu, jaitsi eta jauzi batzuk eginez, untxitegi batean ezkutatu zen. Gizonak Erpurutxo makilaz harrapatzen saiatu baziren ere, ezin izan zuten eta azkenean, etsita, alde egin behar izan zuten. Erpurutxo atera zenean, gaua pasatzeko barraskilo bateko kusku huts batera sartu zen.
Orduan apaizaren etxean lapurtu nahi zuten bi lapurren ahotsak entzun zituen. Erpurutxo ezkutalekutik atera eta lagunduko ziela esan zien, bera hain txikia izanda aise sar baitzitekeen etxera. Erpurutxo etxera sartu eta garrasika hasi zen: Dena lapurtu nahi duzue? eta antzekoak. Lapurrek isiltzeko esan arren, horrela jarraitu zuen Erpurutxok garrasika, harik eta etxeko neskameak jaiki eta lapurrak uxatu zituen. Neskameak ez zuen ordea Erpurutxo bertan zegoela erreparatu eta ohera itzuli zen.
Erpurutxok etxeko lastategian lo egin zuen gau hartan, belar onduaren gainean. Biharamun goizean, neskamea haziendarentzako belarra hartzera hurbildu zen eta Erpurutxo lo zegoen belar sorta hartu zuen. Hain lo seko zegoen, non behiaren hortzen tartean izan arte ez baitzen esnatu. Urdailera irristatu eta bertan, ilunaren beldurrez eta zilipurdika, behiari belar gehiago ez emateko egin zuen garrasi. Neskameak, ahotsa entzutean, bildutako esne guztia isurtzen du. Apaiza inguratu eta Erpurutxoren ahotsagatik ikaratuta behia akabatzeko agindua eman zuen. Urdaila, Erpurutxorekin batera, zakarretara bota zuten ordea.
Urdaileko ahora hurbildu zenean, otsoarekin egin zuen topo eta honek urdaila, Erpurutxo barruan zegoela, irentsi egin zuen. Otsoaren erraietatik ihes egin behar zuela eta, otsoari jaten asko zegoen etxe bat ezagutzen zuela esan zion Erpurutxok, eta horretarako etxeko estolderiatik sartu beharko zuela. Bere gurasoen etxerako bidea erakutsi eta gero, otsoa etxera sartu eta zanpa-zanpa etxean zegoen guztia jan zuen, baina orduan, tripa beteta lehertzear zegoenez, ezin izan zuen estolderiatik berriz ere atera. Erpurutxo garrasika hasi eta aita esnatu zuen. Aizkora hartu zuen aitak eta igitaia amak, baina orduan Erpurutxoren ahotsa ezagutu zuten. Aizkoraz buruan jo zioten otsoari, bertan seko akabatuta utzi eta tripa zabalduz Erpurutxo atera zuten. Pozik hirurak, Erpurutxok bere balentrien berri ematen die gurasoei, berriz ere alde egingo ez duela hitz emanez. Gurasoek ere aurrerantzean saldu behar ez zutela esanez, musuka hasi zitzaizkion. Bukatzeko, jatena eta edana eman ondoren, jantzi berriak agindu zizkioten, Erpurutxoren ibileretan erabat zatartu baitzitzaizkion.
Erreferentziak aldatu
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Erpurutxo  |
