Wikipedia

Ereño

Bizkaiko udalerria

Ereño Bizkaiko barnealdean dagoen udalerria da, herrialdearen iparraldean eta Busturialde eskualdean kokatua. 261 biztanle zituen 2016. urtean.

Ereño
 Bizkaia, Euskal Herria
Ereñoko ikuspegia.

Ereñoko armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaBizkaia
EskualdeaBusturialdea
Izen ofiziala Ereño
AlkateaJoseba Zarragoikoetxea Zenikazelaia (EAJ)
Posta kodea48313
INE kodea48033
Herritarraereñoarra
Kokapena
Koordenatuak43°21′04″N 2°36′57″W / 43.3511°N 2.6159°W / 43.3511; -2.6159
Map
Azalera10,67 km²
Garaiera150 metro
Distantzia42 km Bilbora
Demografia
Biztanleria277 (2023)
10 (2022)
alt_left 105 (%37,9) (%50,5) 140 alt_right
Dentsitatea25,96 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		 -% 0,8
Zahartze tasa[1]% 32,32
Ugalkortasun tasa[1]‰ 23,26
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 78,79 (2011)
Genero desoreka[1]% 10 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 5,57 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 83,59 (2010)
Kaleko erabilera [2]%  (2016)
Etxeko erabilera [3]% 77.73 (2016)
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.ereno.org

Geografia aldatu

Inguru naturala eta kokapena aldatu

Ereño Busturialdeko eskualdearen ekialdean kokatzen da. Gernikatik Lekeitiora doan BI-2238 errepideak herriaren erdigunea zeharkatzen du. Gernikatik 10 kilometrora eta Lekeitiotik 14 kilometrora dago. Herriak, Ibarrangelurekin eta Earekin egiten du muga iparraldean, Gautegiz-Arteagarekin mendebaldean, Ispasterrekin ekialdean, eta Kortezubirekin eta Nabarnizekin hegoaldean.

Ereño, Ereñozar mendiaren magalean dago, itsasoaren mailatik 150 metrora. Mendiei dagokienez, bi gain dira aipagarri Busturrigain mendia (558 m.) ipar-ekialdean kokatua eta Ereñozarreko San Migel (447 m.) ekialdean. Udalerri nahiko menditsua dela esan daiteke.

Orotara lau auzo daude: Akorda-Bollar, Basetxeta-Atxoste, Elexalde-Zeeta eta Gabika. Herriaren erdigunea Elexalde-Zeeta da, San Migel elizaren inguruan sorturiko etxe multzoa.

Historia aldatu

Bi izan dira Ereñoko elizatearen historiaren ardatza, Santimamiñeko kobazuloa batetik eta harrobiak, bestetik. Ereño "Marmolaren hiriburu" ere deitu izan dute, udalerriko harrobietatik ateratzen zen marmol gorriagatik. Marmol hau, mundu osoko eraikin erlijiosoetan eta jauregietan erabilia izan da. Tomas Goikolea historialariaren arabera, Ereño, lehen herrixka, IX. mendean sortu zen eta herriko biztanleak Santimamiñeko kobazuloan bizi izandako lehen gizakien ondorengoak izan litezke.

Nekazari-herria izanik, artoa eta patatak lantzen zituzten bertako biztanleek batetik, eta abeltzaintzan ere aritzen ziren, bestetik. Dena den, harrobiaren ustiaketari esker, nekazaritzaz gain beste jarduera ekonomiko batean ere aritzeko aukera izan zuen herriak, inguruko nekazari-udalerrietan gertatu ez bezala.

1950eko hamarkadatik aurrera harrobien gainbehera etorri zen eta horrekin batera biztanleriaren beherakada. Herritar askok Gernikara eta Bilbora jo zuten.

Demografia aldatu

Ereñoko biztanleria

Euskara aldatu

Ereñoko Maria Luisa Elorza[4] hiztunaren testigantza. Euskal Herriko Ahotsak[5][6] proiekturako egindako elkarrizketa, ahozko ondarea jaso eta zabaltzeko.

Ereñoko euskara bizkaieraren barruan dagoen Busturialdeko euskaran[4][7] kokatzen da. Busturialdeko herririk euskaldunena Bermeo da. eta UEMAko kide da.

Politika aldatu

2011ko udal hauteskundeak aldatu

2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Ereñoko alkatea Euzko Alderdi Jeltzaleko Joseba Zarragoikoetxea Cenicacelaia da.

Ereñoko udalbatza

Alderdia

2011ko maiatzaren 22

Zinegotziak Boto kopurua
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
5 / 7
142 (% 70,3)
Bildu
2 / 7
55 (% 27,23)
Datuen iturria: Hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean

2007ko udal hauteskundeak aldatu

2007-2011 legegintzaldian Ereñoko alkatea Eusko Alderdi Jeltzaleako Juan José Arribalzaga Elordieta izan zen.

Hauteskundeen emaitzak honakoak izan ziren:

Ereñoko Udala
Alderdia Botuak Zinegotziak
EAJ 155 5
AE 54 2
PSE-EE 2 0

Garraiobide eta azpiegiturak aldatu

Herrira ailegatzeko BI-2238 errepidea hartu behar da. Garraio publikoari dagokionez, Bizkaibuseko A3526 lineak Ereño, Nabarniz eta Gernika lotzen ditu.

Ondasun nabarmenak aldatu

San Migel eliza aldatu

San Migel eliza Ereñoko eraikin garrantzitsuena da. Herriko harrobietatik ateratako marmolez egina, mendeak igaro ahala handituz joan zen, eredu gotikoa oinarri hartuta. Oraindik ere, aztarna gotikoak daude eraikinean, horma, leiho eta kono itxurako arku batean.

Ereñozarreko San Miguel baseliza aldatu

Izen bereko mendiaren tontorrean kokatzen da eta Ereñoko frontoiaren atzetik eskuinaldean dagoen bidexka batetik heltzen da mendiaren gainera eta baselizara. X. mendetik 1660. urtera arte parrokia izan zen. Baselizaren barruan harrizko sarkofago zahar bat dago.

Mendiaren gainetik eskualdeko eta Urdaibaiko ikuspegi zoragarriaz goza daiteke, inguruko herriak eta Kantauri itsasoa ikusgai direla.

Potoko leizea aldatu

Potoko leizea Elexaldeko auzoan kokatzen da, hara heltzeko Busturrigain mendirako bide bat hartu, eta, aurrerago, beste bide bat, ezkerrera, hartu behar da. 1935. urtean aurkitua, gaztainondoz eta artez betetako baso txiki baten ondoan dago kobazuloa. Haitzuloak areto handi bat dauka eta bertan eskultura bat eskegita dago. Eskulturak "Ixiltasun Borobila" du izena eta Edu Gordok egina da.

Ereñoar ospetsuak aldatu

Ikus, gainera aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ a b «Busturialdekoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-09).
  5. ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-09).
  6. ↑ «Eskolako zigorrak; behin gertatutako pasadizoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-09).
  7. ↑ «Ereño - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-07-09).

Kanpo estekak aldatu

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ereño&oldid=8965827"(e)tik eskuratuta