Wikipedia

Dialogo

Dialogoa bi pertsona edo gehiagoren arteko idatzizko edo ahozko elkarrizketa trukea da, eta halako elkartrukea irudikatzen duen literatura eta antzerki forma bat. Gai filosofiko edo didaktiko bezala, Platonek garatutako elkarrizketa sokratikoarekin lotzen da, batez ere Mendebaldean, baina aurrekariak beste tradizio batzuetan ere aurkitzen dira, Indiako literaturan barne.[1]

Bi mundu-sistema nagusiei buruzko Galileoren Elkarrizketaren orrialde nagusia eta izenburua, 1632.

Etimologia aldatu

Dialogo terminoa grezierazko διάλογος-en (dialogos, elkarrizketa) du jatorria; bere sustraiak διά (dia: bidez) eta λόγος (logos: hizkera, arrazoia) dira. Terminoa erabili zuen lehen egilea Platon izan zen, eta haren lanetan dialektikaren artearekin estuki lotuta dago.[2] Latinak dialogus bezala hartu zuen hitza.[3]

Dialogoa literaturan aldatu

Genero bezala aldatu

Antzinaroa eta Erdi Aroa aldatu

 
Sokratesen busto baten irudia moztua, filosofiarekin lotutako txantiloietan erabiltzeko eta abar. Victor Wagerrek landutako bustoa Paul Montforden, Mendebaldeko Australiako Unibertsitatea, Crawley, Mendebaldeko Australiako modelo batetik.

Dialogoa Ekialde Hurbileko eta Asiako genero gisa antzinako lanetatik dator, hala nola, K.a. hirugarren milurteko amaierako kopietan gordetako sumeriar eztabaidetatikn,[4] Rigvediko dialogo-ereserkietatik eta Mahabharata-tik

Ekialdean, XIII. mendeko Japonian, dialogoa filosofia lan nabarmenetan erabiltzen zen. 1200ean, Nichiren Daishonin-ek bere idatzi garrantzitsu batzuk dialogo moduan idatzi zituen, bi pertsonaien arteko topaketa deskribatuz bere argudioak eta teoriak aurkezteko, hala nola "Dialogoa jakintsu baten eta argi gabeko gizon baten artean" (Nichiren Daishonin-en idazlanak 1: 99-140 orr., 1256 inguruan datatua), eta "Lurraldeko bakerako irakaspen zuzena ezartzeaz" (Ibid., 6-30 or.; 1260. urtekoa). Beste idazki batzuetan, galdera eta erantzun formatua erabili zuen, eszenatoki narratiborik gabe, adibidez "Lotus Sutra besarkatzeari buruzko galderak eta erantzunak" izenekoan (Ibid., 55-67 or., 1263. urtekoa agian). Galderak erantzuten zituena jakintsua egilea bera zela ulertzen zen.[5]

Mendebaldean, Platoni (K.a. 437 - K.a. 347) dialogoaren erabilera sistematikoa literatura forma independente bezala aitortu izan zaio. Antzinako iturriek adierazten dutenez, ordea, elkarrizketa platonikoak mimoan izan zituen oinarriak, Sopron eta Epikarpo poeta siziliarrek mende erdi lehenago landu zutena. Platonek mirestu eta imitatutako obra hauek ez dira bizirik iraun, eta nola interpretatu zitezkeen ideia lausoena baino ez dugu. 1891n papiro batean aurkitu ziren Herodasen Mimoek, haien izaeraren ideia batzuk ematen dituzte.[6]

Platonek forma gehiago sinplifikatu zuen, argudiozko elkarrizketa hutsera murriztuz, pertsonaien marrazkiaren elementu dibertigarria bere horretan utziz. K.a. 400. urterako elkarrizketa sokratikoa perfekzionatu zuen. Bere idatzi guztietan, Apologia eta Epistolak izan ezik, forma hau erabiltzen du.[7]

Platonen ondoren, dialogoa genero literario nagusi bihurtu zen antzinatean, eta latinez zein grekoz hainbat lan garrantzitsu idatzi ziren. Platonen jarraian, Jenofontek bere Sinposioa idatzi zuen.[8] Halaber, Aristotelesek Platonen estiloan hainbat elkarrizketa filosofiko idatzi zituela esaten da (horietatik, zatiak baino ez dira iraun).[9]

Garai modernoa gaur egun arte aldatu

 
Platonen Errepublikaren testurik zaharrena.

Bi idazle frantses ospetsuk hartu zuten maileguan Lucianoren bilduma ospetsuenaren izenburua; bai Fontenellek (1683) bai Fénelonek (1712), eta Hildakoen dialogoak (Dialogues des morts) prestatu zuten. Aldi berean, 1688an Nicolas Malebranche filosofo frantsesak Metafisika eta erlijioari buruzko dialogoak argitaratu zituen, eta horrela generoaren berpizkundeari lagundu zion zirkulu filosofikoetan. Ingelesezko literatura ez-dramatikoan elkarrizketak ez zuen erabilera handirik izan Berkeleyk 1713an Hylas eta Philonousen arteko hiru dialogoak tratatu zituen arte. Bere garaikidea zen David Hume filosofo eskoziarrak Erlijio naturalari buruzko dialogoak idatzi zuen. Bestalde, XIX. mendeko literatura elkarrizketaren adibide nabarmenena Landorren Irudimenezko dialogoak (1821–1828) izan zen.[10]

Alemanian, Wielandek 1780 eta 1799 artean argitaratutako hainbat lan satiriko garrantzitsuk forma hau hartu zuten. Espainiako literaturan, Valdés-en Dialogoak (1528) eta Vincenzo Carducciren Pinturari buruzkoak (1633) goraipatzen dira. Dialogo bildumetako idazle italiarrak, Platonen ereduari jarraituz, Torquato Tasso (1586), Galileo (1632), Galiani (1770), Leopardi (1825) eta beste hainbat dira.[5]

XIX. mendean, frantsesak dialogoaren jatorrizko aplikaziora itzuli ziren. Henri Lavedenen "Gyp"-en asmakizune,k eta elkarrizketan anekdota mundutar bati modu burutsu eta maltzurrean esaten dioten beste batzuen asmakizunek, segur aski, Siziliako lehen poeta galduen antzeko analogia bat aurkeztuko lukete. Idazle ingelesek ere, Anstey Guthrie barne, hartu zuten forma hau, baina badirudi dialogoak ingelesen artean egile frantsesek idatzitako haien parekoek baino jarraitzaile gutxiago izan zituztela.[11]

Elkarrizketa platonikoak, Sokrates hizlari bezala eta gai filosofikoren bat eztabaidatzen zuten solaskide bat edo gehiago agertzen dituen genero ezberdin gisa, nolabaiteko berpizkundea bizi izan zuela XX. mendean. Duela gutxi erabili duten egileen artean, George Santayana dago, bere Dialogoak Linbon lan bikainean (1926, 2. arg. 1948; lan honek Altzibiades, Aristipo, Avizena, Demokrito eta Dionisio Gaztea bezalako pertsonaia historikoak ere biltzen ditu hizlari bezala). Baita Edith Steinek eta Iris Murdochek ere elkarrizketa forma erabili zuten. Steinek Edmund Husserl (fenomenologoa) eta Akinoko Tomasen (errealista metafisikoa) arteko elkarrizketa irudikatu zuen. Murdochek Sokrates eta Alzibiades ez ezik, solaskide gisa sartu zituen Acastos: Bi dialogo platoniko (1986) lanean, eta Platon gazte bat ere sartu zuen. Duela gutxi Timothy Williamsonek Tetralogue idatzi zuen, ikuspegi epistemologiko arras desberdinak dituzten lau pertsonen arteko tren batean egindako elkartruke filosofikoa dena.[11]

XX. mendean, Mikhail Bakhtin, Paulo Freire, Martin Buber eta David Bohm bezalako pentsalariengandik sortu ziren elkarrizketaren tratamendu filosofikoak. Xehetasun askotan aldendu arren, pentsalari hauek dialogoaren kontzeptu holistiko bat proposatu zuten.[12]Freire eta Ramón Flecha bezalako hezitzaileek ere, teoria eta teknika multzo bat garatu zuten berdintasunezko elkarrizketa tresna pedagogiko bezala erabiltzeko.[13]

Gai bezala aldatu

 
David Bohm, dialogoari buruzko XX. mendeko pentsalaririk ezagunena.

Martin Buber-ek bere teologian funtsezko posizioa esleitzen dio dialogoari. Bere lanik eraginkorrenak “Ni eta zu” izenburua du.[14] Buber-ek elkarrizketa estimatzen eta sustatzen du, ez ondorioak lortzeko edo ikuspuntu soilak adierazteko helburuzko saiakera gisa, baizik eta gizakiaren artean eta gizakiaren eta Jainkoaren arteko benetako harremanaren ezinbesteko baldintza bezala. Buber-en pentsamendua "benetako dialogoan" oinarritzen da, hau da, irekitasunean, zintzotasunean eta elkarrekiko konpromisoan.[15]

Vatikanoko II. Kontzilioak munduarekiko dialogoari garrantzi handia eman zion. Kontzilioaren dokumentu gehienek nolabaiteko dialogoa dakarte: beste erlijioekin (Nostra aetate), beste kristauekin (Unitatis Redintegratio), gizarte modernoarekin (Gaudium et spes) eta agintari politikoekin (Dignitatis Humanae). Hala ere, testu horien ingelesezko itzulpenetan, "dialogue" erabiltzen zen latinezko bi hitz itzultzeko esanahi ezberdinekin, colloquium ("eztabaida") eta dialogus ("elkarrizketa"). Badirudi terminologia aukerak eragin handia izan zuela Buber-en pentsamenduak.[16]

David Bohm fisikariak erlazionatutako dialogo modu bat sortu zuen, pertsona talde batek elkarrekin hitz egiten duten pentsamenduaren, esanahiaren, komunikazioaren eta gizarte-efektuen hipotesiak aztertzeko. Talde hau hamar-hogeita hamar lagunek osatzen dute, eta ordu batzuetan elkartzen dira erregularki edo egun jarrai batzuetan. Bohm-en dialogo batean, elkarrizketatzaileek adosten dute atzean uztea konbentzitzen saiatzen diren eztabaida taktikak, eta horren ordez, beren esperientziatik bertatik bertara inprobisatzen diren gaiei buruz hitz egiten dute.[17]

Bere eragin handiko lanetan, Mikhail Bakhtin filosofo errusiarrak dialogoaren izaera eta esanahia aztertzeko metodologia estralinguistiko bat eman zuen: Erlazio dialogikoek izaera espezifikoa dute: ezin dira murriztu ez logika hutsera (nahiz eta dialektikoa izan) ez linguistika hutsera (konposizio-sintaktikora) Hainbat hiztun subjekturen enuntziatu osoen artean baino ez dira posible... Hitzik eta hizkuntzarik ez dagoen tokian, ezin da harreman dialogikorik egon; ezin dira objektu edo kantitate logikoen artean existitu (kontzeptuak, judizioak eta abar). Erlazio dialogikoek hizkuntza bat suposatzen dute, baina ez daude hizkuntza sistemaren barruan. Ezinezkoak dira hizkuntza baten elementuen artean.[18]

Paulo Freire hezitzaile brasildarrak, herri hezkuntza garatzeagatik ezaguna, dialogoa pedagogia mota bezala aztertzen du. Freireren ustez, komunikazio dialogatuak ikasleek eta irakasleek elkarrengandik ikasteko aukera ematen dute, errespetua eta berdintasuna ezaugarritzen dituen ingurune batean. Herri zapalduen defendatzaile handia, Freire praxiaz arduratu zen, pertsonen balioekin informatua eta lotuta zegoen ekintza. Dialogoaren pedagogia ez zen ulermenean sakontzea bakarrik; munduan aldaketa positiboak egitea ere bazen: hobetzea.[19]

Praktika bezala aldatu

 
himer College-ko ikasgelako dialogoa.

Elkarrizketa praktika bezala hainbat esparrutan erabiltzen da, hezkuntzatik hasi eta negozioetaraino. Hezkuntza dialogikoaren eragin handiko teorialarien artean Paulo Freire eta Ramon Flecha daude. Estatu Batuetan, XX. mende hasieratik erdialdera bitarteko Liburu Handien mugimenduan ikaskuntza dialogiko goiztiar bat sortu zen, beheko klaseetan berdintasunezko dialogoak azpimarratzen zituena, Mendebaldeko kanonaren oinarrizko testuak ulertzeko modu bezala.[20] Eredu honen bertsio bat jarraitzen duten erakundeen artean daude Great Books Foundation, Chicagoko Shimer College, eta Annapolis eta Santa Feko St. John's College.[21]

Dialogo berdinzalea aldatu

Dialogo berdinzalea ikaskuntza dialogikoko kontzeptu bat da. Elkarrizketa bezala defini daiteke ekarpenak beren arrazoibideen baliozkotasunaren arabera kontuan hartzen direnean, egiten dituztenen estatusaren edo botere-posizioaren arabera egin beharrean.[22]

Dialogo egituratua aldatu

Dialogo egituratuak diskurtso dialogikoa arazoen ulermenera eta adostasuneko ekintzara bideratzeko bide gisa garatutako elkarrizketa praktiken klase bat adierazten du. Dialogo praktika tradizional gehienak egiturarik gabekoak edo erdi egituratuak diren bitartean, elkarrizketa moduak ez dira nahikoak ikusten arazo eremu batean ikuspegi anitzak koordinatzeko. Elkarrizketa forma diziplinatu batek, non parte-hartzaileek elkarrizketa esparru bat edo dinamizatzaile bat jarraitzea onartzen dutenean, taldeek partekatutako arazo konplexuei aurre egiteko aukera ematen die.[23]

Aleco Christakis (dialogo diseinu egituratuaren sortzailea) eta John N. Warfield (diseinu generikoaren zientziaren sortzailea) dialogo eskola honen garatzaile nagusietako bi izan ziren. Dialogo egituratua egiteko arrazoiak, behetik gorako elkarrizketa demokratiko zorrotz bat egituratu behar dela bermatzeko, interes taldeek kezkatzen duten arazo sistema ordezkatzen dutela ziurtatu behar da, eta haien ahotsak eta ekarpenak berdin orekatuta daudela prozesu dialogikoan.[24]

Dialogo egituratua arazo konplexuetarako erabiltzen da, besteak beste bakea lortzeko (adibidez, Zipreko Gizarte Zibilaren Elkarrizketa proiektua) edo komunitate indigenen garapenerako, eta baita gobernua eta politika sozialak formulatzeko.[25]

Hedapen batean, dialogo egituratua (Europar Batasuneko definizioaren arabera) "gobernuen eta administrazioen arteko komunikazio bide bat da, EBko erakundeak eta gazteak barne. Helburua da gazteen ekarpena lortzea, gazteen bizitzari dagozkion politikak formulatzeko."[26]

Dialogo egituratuaren aplikazioak eztabaidaren eta deliberazioaren esanahiak bereiztea eskatzen du. Mundu osoko ezkontza topaketa (Worldwide Marriage Encounter) eta Retrouvaille bezalako taldeek elkarrizketa erabiltzen dute bikote ezkonduentzako komunikazio tresna bezala. Bi taldeek elkarrizketa metodo bat irakasten dute, bikoteei elkarri buruz gehiago ikasten laguntzen dien jarrera ez mehatxagarrietan, eta horrek ezkontza harremanaren hazkundea sustatzen laguntzen du.[27]

Lidergo dialogikoa aldatu

Karl-Martin Dietz filosofo eta klasizista alemaniarrak, dialogoaren jatorrizko esanahia azpimarratzen du (grezierazko dia-logos, hots, 'bi hitz'), Heraklitorengatik datorrena: "Logosak [...] munduaren galderari erantzuten dio, bere osotasunean eta bertan dagoen guztia nola lotzen den. Logos-a da lanean dagoen printzipio bakarra, munduan aniztasunari ordena ematen diona". Dietz-entzat dialogoak "pentsatzeko, jarduteko eta hitz egiteko modu bat" esan nahi du. Beraz, elkarri hitz egitea "dialogoa"ren zati bat besterik ez da. Dialogoan jarduteak norbaiten arreta aldi berean beste batengana eta errealitatera bideratzea esan nahi du.[28]

Aurrekari horren aurrean, eta Thomas Kracht-ekin batera, Karl-Martin Dietzek "lidergo dialogikoa" deitu zuena garatu zuen antolakuntza kudeaketa modu bezala. Alemaniako hainbat enpresa eta erakundetan giza baliabideen kudeaketa tradizionala ordezkatu zuen, adibidez Alemaniako “dm-drogerie markt” drogeria katean. Bereizita, eta Thomas Kracht eta Karl-Martin Dietz baino lehenago, Rens van Loon-ek lidergo dialogikoaren kontzeptuari buruzko lan anitz argitaratu zituen, 2003an argitaratutako Erakundea istorio gisa (The Organization as Story) liburuko kapitulu batekin hasita.[29]

Dialogo moralak aldatu

 
Goethe eta Schillerren arteko dialogoa.

Dialogo moralak gizarte edo komunitateei ulermen moral partekatu berriak sortzeko aukera ematen dieten prozesu sozialak dira. Elkarrizketa moralek nahikoa pertsonaren posizio moralak aldatzeko gaitasuna dute, lehen laguntza gutxi zuten edo askok moralki desegokitzat jotzen zituzten ekintza eta politiken onespen zabala sortzeko. Amitai Etzioni filosofo komunitarioak marko analitiko bat garatu zuen, zeinak —adibide historikoak modelizatuz— elkarrizketa moralen osagaiak nola errepikatzen diren zehazten dituena.[30] Dialogo moralen elementuak honako hauek dira: oinarri moral bat ezartzea; dialogo soziologikoa abiaraztea, ulermen moral partekatu berriak garatzeko prozesuari hasiera ematen diotenak; talde anitzen eztabaidak "megalogo" moduan lotzea; dialogo moralaren ezaugarri desberdinak bereiztea (deliberazio arrazionaletatik edo kultur gerrez gain); dramatizazioa, esku artean dugun gaiari arreta zabala deitzeko; eta ulermen moral partekatu berri baten ezarpenaren bidez ixtea. Dialogo moralak, komunitate bateko pertsonei jende gehienarentzat moralki onargarria zer den zehaztea ahalbidetzen du.[31]

Dialogoa antzezlanean aldatu

Mailak aldatu

Antzezlana normalean pertsonaien arteko dialogoz osatua dagoen lan bat da, gehienbat, eta irakurketa hutsa baino antzerki antzezpenerako pentsatua. Antzezlan baten idazlea antzerkigilea da.[32]

Hainbat mailatan antzezten dira antzezlanak, Londresko West End eta New Yorkeko Broadwaytik, ingelesez hitz egiten den munduko antzerki komertzialaren maila gorenena direnak, eskualdeko antzerkira, komunitateko antzerkira, edo unibertsitateko zein eskoletako ekoizpenetaraino. Eszena antzerki bat, eszenatokian interpretatu eta antzeztu beharreko antzezlana da, emititu edo pelikula batean egin beharrean. Antzezlanak ikusleen aurrean edozein eszenatokitan egiten direnak dira. Badira dramaturgo arraroak, batez ere George Bernard Shaw, haien antzezlanak antzeztu edo irakurri diren ala ez lehentasun gutxi izan dutenak. "Antzezlana" terminoak dramaturgoen idatzizko testuei nahiz haien antzerki emanaldi osoari erreferentzia egin diezaieke. [33]

Sormena dialogoetan aldatu

Antzerki teknika, dramaturgoaren sormen idazketaren parte da, mimesi moduko bat, ilusio hutsa edo bizitzaren imitazioa izan ordez, antzerkigilea gai baita ikusleei errealitate bat aurkezteko. Honen beste alderdi bat antzerkigilearen pertsonaiak biziarazten dituen, eta bere dramatizazioan garatzeko aukera ematen duen dialogo mota sortzea da.[34]

Antzerkigilearen artea, dramari funtsa ematen dioten ideiak ikusleari helarazteko gaitasunean datza, eta bere egituraren esparruan. Bestalde, antzezlan baten zatiketa naturalekiko sentimendua, ekintzak, eszenak eta leku aldaketak barne, sarrerak eta irteerak, eta aktoreen kokatzea antzezlanaren teknikan, funtsezkoak dira.[35]

Antzerkigilearen eginkizunetako bat lehendik dagoen drama tradizionalaren egokitzapenei buruzkoa da, hala nola, Charles Marowitz-en Hamlet eta Macbeth-en collageak, eta Shakespeareren lanen beste ber-interpretazio batzuk. Baita Tom Stoppard-en planteamenduak hainbat lanetan: Rosencrantz & Guildenstern Are Dead, Dogg's Hamlet eta. Cahoot-en Macbeth.[36]

Dialogoaren diskurtsoak aldatu

Antzerki baten, denboran zehar leku berean edo ekintzak egiten dituzten pertsonaiak daude, hainbat gatazka sortuz. Kasu honetan, ez dago gertatzen dena kontatzen duen narratzailerik, baizik eta aktoreak eurak dira eszenatokian irudikatzen dutenak. Ekintzak, gatazkak, etab., pertsonaien dialogoen bidez transmititzen dira, eta bi diskurtso bereizi behar dira:[37]

A- Hizkera dramatikoa: hizkera dramatikoa pertsonaien hitzek osatzen dute, gehienbat dialogoaren bitartez. Hizketa honetan bakarrizketa eta albokoa bereizten dira. Bakarrizketa antzezlan baten zati bat da, non pertsonaia bakarrak hitz egiten du, bere pentsamenduak ozenki azalduz. Baka izpidea ere deitzen zaio. Albokoa, pertsonaiak ozenki ahoskatzen duen iruzkin bat da, ustez beste pertsonaiek, presente egonda, entzuten ez dutena, soilik publikoari zuzenduta dagoelako.[38]

B- Akotazioak: autoreak zuzendariari eta aktoreei eszenaratzearen inguruan egiten dituen oharrak dira. Autoreak azaltzen du eszenatokia nolakoa den, zer gauza egon behar den, pertsonaiak nolakoak diren, zer ekintza egiten dituzten, zer intonazioz ahoskatuko dituzten hitzak, etab. Hori garrantzitsua da lana ulertzeko. Akotazioak, oro har, parentesi artean adierazten dira.[39]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ (Ingelesez) Nakamura, Hajime. (1964). The Ways of Thinking of Eastern Peoples.. University of Hawaii Press. Honolulu, 189 or. ISBN 978-0824800789..
  2. ↑ (Ingelesez) Jazdzewska, K. (2015). "From Dialogos to Dialogue: The Use of the Term from Plato to the Second Century CE".(PDF). Duke University. Greek, Roman and Byzantine Studies. 54 (1), 17–36 or..
  3. ↑ (Ingelesez) "Dialogue". Oxford English Dictionary, 2nd edition.
  4. ↑ (Ingelesez) Vanstiphout G. J., H. L. J.. (1991). Dispute Poems and Dialogues in the Ancient and Mediaeval Near East: Forms and Types of Literary Debates in Semitic and Related Literatures. Leuven University: Department Oriëntalistiek..
  5. ↑ a b (Ingelesez) Gosse, Edmund. (1911). "Dialogue". In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. Vol. 8 (11th ed.). Cambridge University Press, 156–157 or..
  6. ↑ (Ingelesez) Kutzko, David. (2012). "In pursuit of Sophron". In Bosher, Kathryn (ed.). Theater Outside Athens: Drama in Greek Sicily and South Italy, 377 or. ISBN 9780521761789..
  7. ↑ (Ingelesez) Merriam-Webster's Encyclopedia of Literature. Merriam-Webster, Inc, 322–323 or. ISBN 9780877790426..
  8. ↑ (Ingelesez) Bos, A. P.. (1989). Cosmic and Meta-Cosmic Theology in Aristotle's Lost Dialogues. Leiden, Netherland, xviii or. ISBN 978-9004091559..
  9. ↑ Sarton, George. (2011). Ancient Science Through the Golden Age of Greece. , 405 or. ISBN 9780486274959..
  10. ↑ (Ingelesez) Craig, Hardin; Thomas, Joseph M. (1929). "Walter Savage Landor". English Prose of the Nineteenth Century, 215 or..
  11. ↑ a b (Ingelesez) Altorf, Marije. (2008). Iris Murdoch and the Art of Imagining. loomsbury Academic, 112 or. ISBN 9780826497574..
  12. ↑ (Ingelesez) Phillips, Louise. (2011). The Promise of Dialogue: The dialogic turn in the production and communication of knowledge.. , 25-26 or. ISBN 9789027210296..
  13. ↑ (Ingelesez) Flecha, Ramón. Sharing Words: Theory and Practice of Dialogic Learning. Lanham, MD: Rowman and Littlefield..
  14. ↑ (Ingelesez) Braybrooke, Marcus. (2009). Beacons of the Light: 100 Holy People Who Have Shaped the History of Humanity. , 560 or. ISBN 978-1846941856..
  15. ↑ (Ingelesez) Bergman, Samuel Hugo. (1991). Dialogical Philosophy from Kierkegaard to Buber. , 219 or. ISBN 978-0791406236..
  16. ↑ (Ingelesez) Nolan, Ann Michele. (2006). A Privileged Moment: Dialogue in the Language of the Second Vatican Council. , 276 or. ISBN 978-3039109845..
  17. ↑ (Ingelesez) Isaacs, William. (1999). Dialogue and The Art Of Thinking Together. , 38 or. ISBN 978-0307483782..
  18. ↑ (Ingelesez) Bakhtin, M. M.. (1986). Speech Genres and Other Late Essays. Austin, University of Texas Press..
  19. ↑ (Ingelesez) Goodson, Ivor; Gill, Scherto. (2014). Critical Narrative as Pedagogy. Bloomsbury, 56 or. ISBN 9781623566890..
  20. ↑ (Ingelesez) Bird, Otto A.; Musial, Thomas J.. (1973). "Great Books Programs". Encyclopedia of Library and Information Science. Vol. 10, 159–160 or..
  21. ↑ (Ingelesez) Ronson, Jon. (2014). "Shimer College: The Worst School in America?". The Guardian.
  22. ↑ (Ingelesez) Flecha, Ramon. (2000). Sharing Words. Theory and Practice of Dialogic Learning.. Lanham, MD: Rowman and Littlefield.
  23. ↑ (Ingelesez) Sorenson, R. L. (2011). Family Business and Social Capital. , xxi or. ISBN 978-1849807388..
  24. ↑ (Ingelesez) Laouris, Yiannis. (2014). "Reengineering and Reinventing both Democracy and the Concept of Life in the Digital Era". In Floridi, Luciano (ed.). The Onlife Manifesto, 130 or. ISBN 978-3319040936..
  25. ↑ (Ingelesez) Westoby, Peter; Dowling, Gerard. (2013). Theory and Practice of Dialogical Community Development. 28 ISBN 978-1136272851.28..
  26. ↑ (Ingelesez) Denstad, Finn Yrjar. (2009). Youth Policy Manual: How to Develop a National Youth Strategy. , 35 or. ISBN 978-9287165763..
  27. ↑ (Ingelesez) Hunt, Richard A.; Hof, Larry; DeMaria, Rita. (1998). Marriage Enrichment: Preparation, Mentoring, and Outreach.. , 13 or. ISBN 978-0876309131..
  28. ↑ (Ingelesez) Dietz, Karl-Martin. (2013). Acting Independently for the Good of the Whole. From Dialogical Leadership to a Dialogical Corporate Culture.. Heidelberg: Menon, 10 or..
  29. ↑ (Alemanez) Karl-Martin Dietz, Thomas Kracht. (2011). Dialogische Führung. Grundlagen - Praxis Fallbeispiel: dm-drogerie markt. 3. Auflage. Frankfurt am Main.
  30. ↑ (Ingelesez) Maranhão, Tullio. (1990). The Interpretation of Dialogue. University of Chicago Press ISBN 0-226-50433-6..
  31. ↑ (Ingelesez) Etzioni, Amitai. (2017). "Moral Dialogues". Happiness is the Wrong Metric. Library of Public Policy and Public Administration. Vol. 11, 65–86 or. ISBN doi:10.1007/978-3-319-69623-2_4. 978-3-319-69623-2...
  32. ↑ (Ingelesez) Banham, Martin. (1998). The Cambridge Guide to Theatre. Cambridge University Press ISBN 0-521-43437-8..
  33. ↑ (Ingelesez) George, Kathleen. (1994). Playwriting: The First Workshop. Focal Press, 154 or. ISBN 978-0-240-80190-2..
  34. ↑ (Ingelesez) Orehovec, Barbara. (2003). Revisiting the Reading Workshop: A Complete Guide to Organizing and Managing an Effective Reading Workshop That Builds Independent, Strategic Readers. Scholastic Inc, 89 or. ISBN 0439444047..
  35. ↑ (Ingelesez) Fiske, Robert Hartwell. (2011). Robert Hartwell Fiske's Dictionary of Unendurable English: A Compendium of Mistakes in Grammar, Usage, and Spelling with commentary on lexicographers and linguists. Scribner, 71 or. ISBN 978-1-4516-5134-8..
  36. ↑ (Ingelesez) Abrams, Meyer Howard; Harpham, Geoffrey Galt. (2009). A Glossary of Literary Terms. Cengage Learning, 24 or. ISBN 978-1-4130-3390-8..
  37. ↑ (Gaztelaniaz) Naves, Jovita Bobes. (1997). Aspectos semiológicos del teatro de Buero Vallejo. Edition Reichenberger ISBN 9783930700936..
  38. ↑ (Gaztelaniaz) Redondo, Ascensión Cuadrado. (2017). Manual. Competencia clave. Comunicación en lengua Castellana. Nivel III (FCOV02). Formación complementaria. EDITORIAL CEP ISBN 9788468185255..
  39. ↑ (Gaztelaniaz) Martínez, Laura Arroyo. (2015). Comunicación en lengua castellana N3. Ideaspropias Editorial S.L ISBN 9788498395587..

Ikus gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Dialogo&oldid=9395066"(e)tik eskuratuta