Denbora serie

Datu-multzo bat, normalean aldagai bat denbora-tarte batean aldian behin neurtuta lortua, eta ordena kronologikoan antolatua.

Estatistikan, denbora-segida, datu-serie kronologikoa edo serie kronologikoa aldagai bati buruz jasotako datu multzoa da, denboran zehar kokaturiko une ezberdinetan, gehienetan era erregularrean (egunero, urtero, ...). Adibidez, toki bateko eguneroko tenperatura maximoa, hilabeteroko auto salmenta eta haur baten urteroko garaiera denbora serie ezberdinak dira.

Petrolioaren prezioaren bilakaera hainbat urtetan zehar azaltzen duen denbora serie baten diagrama.

Denbora serie bat gehienetan beste edozein datu multzo bezala ikertzerik badago ere, denbora serie bat aztertzeko helburu bereziak daude: denbora seriearen bilakaera azaltzen duen egitura aztertzea eta denbora serieko aldagaiari buruz aurresanak egitea. Bi helburu hauek betetzeko, denbora seriea aztertzen duten ereduak eratu behar izaten dira. Denbora serieetarako ereduak aldagaiak une jakin batean hartzen duen balioa iragan gertuko uneetako balioekin loturik dagoela ezarri ohi dute aurretik.

Denbora-serieen aurresana aldatu

Denborazko serieen analisiaren helburu nagusia iragarpena edo iragarpena da. Hala ere, enpresa-eremuan badira zenbait aldagai, behin iragarrita, aurreikusi beharrik gabe planifikatu edo programatu behar direnak. Adibidez, salmentei buruzko datu historiko ugari dauden arren, ez litzateke egokia salmenten iragarpen estatistiko soil batera mugatzea, salmenten kopurua enpresak helburutzat hartu behar duen aldagaia baita, eta lehentasuna zifra horretara iristeko bitartekoak jartzea izan behar da.

Denbora-serieen osagaiak aldatu

Kanpo estekak aldatu