Caspar Friedrich Wolff
Caspar Friedrich Wolff (Berlin, 1734ko urtarrilak 18-San Petersburgo, 1793ko otsailak 22), enbriologiaren sortzaileetako bat izan zen.
| Caspar Friedrich Wolff | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Berlin, 1734ko urtarrilaren 18a |
| Herrialdea |  Prusiako Erresuma |
| Heriotza | San Petersburgo, 1794ko otsailaren 22a (60 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | University of Halle-Wittenberg (en)  |
| Hizkuntzak | alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | mediku militarra, zoologoa, unibertsitateko irakaslea, fisiologoa, anatomista eta botanikaria |
| Enplegatzailea(k) | Collegium Medicum (en) |
| Kidetza | Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia Zientzien Errusiar Akademia San Petersburgoko Zientzien Akademia |
 | |
Biografia akademikoa aldatu
1759an, Wolff Halleko Unibertsitatean graduatu zen Theoria Generationis izeneko tesi batekin.
Zazpi urteko gerran, Wolff armadara deitua izan zen prusiar armadako mediku bezala. Itzuli zenean, bizitza akademikoan berriz sartzeko arazo handiak izan zituen. Azkenik, 1767an eta Leonhard Euler matematikariaren laguntzarekin, anatomia katedra bat lortu zuen San Petersburgoko Zientzia Akademian.
Bere ikerketa eremuak, Enbriologia, Botanika eta Anatomia izan ziren.
Lana aldatu
Bere Theoria Generationis lanean, Wolffek, euren garaian Aristotelesek edo William Harveyk defendatu zuten epigenesiaren teoria berreskuratu zuen. Honela, bizidunak, jada hazian aurreeratuak zeudela zioen teoria tradizionalaren aurka egiten zuen (aurreformazionismoa). Lana, hiru zatitan banatuta zegoen, landareen garapenari buruzkoa bat, animalien garapenari buruzkoa bigarrena, eta kontsiderazio teorikoak azkenik:
- Wolffek, xehe-mehe ikertu zuen landareen metamorfosia, hostoen hastapenak, oinarrian, lorearen zati batzuenen oso antzekoak direla nabarmenduz, eta bien hastapenak, funtsean ezberdindu gabeko ehun batetik datozela.
- Landareen garapenaren ikerketak, Wolff, bere funtsezko premisara eraman zuen: animalietan zein landareetan, garapena, jatorrian homogeneoa zen material baten pixkanakako ezberdintzetik dator.
- Animalien epigenesiaren lehen froga, Wolffek, oilasko enbrioiekin egin zituen esperimentuetan lortu zituen, non blastodermoko odol zainak, hasieratik ez zeudela frogatu zuen. Gainera, animalien organuak, geruza homogeneoen ("hostoak") tolesdura bidez eratzen direla frogatu zuen, beranduagoko hazi geruzen teoria aurreratuz.
1759ko Theoria Generationisen zein 1769-69ko De Formatione intestinorumen, Wolffek, enbrioia, "funtsezko indar" (vis essencialis) material bati esker forma hartzen joango zen fluido homogeneo batetatik abiatuta eratzen zela defendatu zuen, aurreformazionisten mekanizismoari aurre egiten zion azalpen bat.
Ondarea aldatu
Bere ikuspuntuak ez ziren ondo hartuak izan, bereziki Albrecht von Hallerren aldetik.
Bere lana, oso ezaguna izan zen XVIII. mendearen amaieran. Zientzialariek, Johann Friedrich Blumenbach kasu, zein filosofoek, Johann Gottfried Herder kasu, euren lanetan aipatzen dute.
Laburdura aldatu
C. F. Wolff laburdura, Caspar Friedrich Wolff aipatzeko erabiltzen da landareen deskribapen eta sailkapen zientifikoan autoritate bezala.
Bibliografia aldatu
- Theoria Generationis (1759)
- De Formatione Intestinorum (1768)
Datuak: Q62837
Multimedia: Caspar Friedrich Wolff / Q62837
Espezieak: Caspar Friedrich Wolff
