Benjamin Franklin (1706ko urtarrilaren 17, Boston - †1790eko apirilaren 17, Philadelphia) politikari, jakintzari eta asmatzaile estatubatuarra.

Benjamin Franklin

President of the Supreme Executive Council of Pennsylvania (en) Itzuli

1785eko urriaren 18a - 1788ko azaroaren 5a
John Dickinson (en) Itzuli - Thomas Mifflin (en) Itzuli
United States Ambassador to Sweden (en) Itzuli

1782ko irailaren 28a - 1783ko apirilaren 3a
← baliorik ez - Jonathan Russell (en) Itzuli
Estatu Batuetako Enbaxadore Frantzian

1778ko irailaren 14a - 1785eko maiatzaren 17a
← baliorik ez - Thomas Jefferson
1. United States Postmaster General (en) Itzuli

1775eko uztailaren 26a - 1776ko azaroaren 7a
← baliorik ez - Richard Bache (en) Itzuli
Speaker of the Pennsylvania House of Representatives (en) Itzuli

1764ko maiatza - 1764ko urria
Isaac Norris (en) Itzuli - Isaac Norris (en) Itzuli
Pennsylvaniako Ordezkarien Ganberako kidea

Bizitza
JaiotzaBoston1706ko urtarrilaren 17a
HerrialdeaBritish America
 Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaFiladelfia1790eko apirilaren 17a (84 urte)
Hobiratze lekuaChrist Church, Philadelphia (en) Itzuli
Heriotza modua: Pleuresia
Familia
AitaJosiah Franklin
AmaAbiah Folger
Ezkontidea(k)Deborah Read Franklin (en) Itzuli
Seme-alabak
Anai-arrebak
Familia
Hezkuntza
HeziketaEtxeko eskolatze
Boston Latin School (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria, diplomazialaria, idazlea, argitaratzailea, inprimatzailea, Politikari teorikoa, postmaster (en) Itzuli, asmatzailea, militante politikoa, estatu-politikaria, dilettante (en) Itzuli, polimata, xakelaria, diseinatzailea, musikaria, filosofo politikoa, autobiografialaria, liburuzaina, kazetaria, ekonomialaria, fisikaria eta editorea
Enplegatzailea(k)Pennsylvaniako Unibertsitatea
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Society
Amerikako Sozietate Filosofikoa
San Petersburgoko Zientzien Akademia
Frantziako Zientzien Akademia
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Pennsylvania Abolition Society (en) Itzuli
Société d'agriculture de Paris (en) Itzuli
XL izeneko Zientzien Akademia Nazionala
Accademia delle Scienze di Torino
Framazoneria
Izengoitia(k)Silence Dogood
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioadeismoa
Alderdi politikoabaliorik ez

Musicbrainz: ca5c6242-7ba8-4cc9-9c32-3bf4719e54c6 Discogs: 1148108 IMSLP: Category:Franklin,_Benjamin Allmusic: mn0001192412 Find a Grave: 364 Edit the value on Wikidata

Biografia aldatu

Hamazazpi semeetatik hamabosgarrena zen. Bakarrik oinarrizko ikasketak egin zituen, 10 urte zituenera arte. Ondoren, argizarigintzan jardun zen bere aitaren negozioan lagunduz. 12 urterekin, bere anaia Jamesen inprimategian ikastun gisa hasi zen lanean. 15 urte zituenean, Jamesek New England Courant fundatu zuen, Britania Handiko kolonietako lehen egunkari independentea. Gainera, Benjaminek Mrs. Silence Dogood goitizenarekin idatzi zuen, adin ertaineko alargun bat zela argudiatuz, inork ere ez bere egiazko nortasuna jakin gabe James konturatu zenera arte. Orduan, Benjaminek baimenik gabe alde egin zuen eta 17 urte zituela Filadelfian jarri zen bizitzen.

1724an, Benjamin Ingalaterrara bidaiatu zuen inprimatzaile ikasketak egitera. 1726an, Filadelfiara itzuli zen eta 1729ko Irailean Pennsylvania Gazette erosi zuen, 1748ra arte argitaratu zuena. 1732tik 1757ra arte Poor Richard's Almanac argitaratu zuen, urtero argitaratzen zuen almanaka. 1727an Amerikako kolonietan diru-paperaren jaulkipenaz arduratu zen.

Jokatu zuen papera aldatu

Politikan aldatu

Ipar Amerikako koloniak Britainia Handitik independizatzeko prozesuaren bultzatzaileetako bat izan zen.

Asmakizunak aldatu

1752an, tximistorratza asmatu zuen gertakari elektrikoak ikertzen zebilela.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Benjamin Franklin