Wikipedia

Aquila (konstelazioa)

Aquila edo Arranoa[1][oh 1] —latinez: Aquila— zeru-ekuatoretik gertu kokatuta dagoen konstelazio bat da. Izar distiratsuak ditu, eta erraz antzeman dakioke gaueko zeruan. Ptolomeok deskribatutako 48 konstelazioetako bat da, eta 88 konstelazio modernoetako bat[2].

Aquila 
Datuak
LaburduraAql
GenitiboaAquilae
SinbologiaArranoa
Eremua652 gradu karratu (22. maila)
Izar kantitatea
(magnitudea < 3)		3
Izarrik distiratsuenaAltair (α Aquilae) (itxurazko magnitudea 0,77)
Konstelazio mugakideakSagitta (konstelazioa), Hercules, Ophiuchus, Serpens (konstelazioa), Scutum (konstelazioa), Sagittarius, Capricornus, Aquarius eta Delphinus (konstelazioa)
Behaketa
Igoera zuzena20 h
Deklinazioa5°
Ikuspen onena 21:00etan (9 PM): Abuztua
+85° eta −75° latitude bitartean ikusgai.

Bere izarrik distiratsuena, Altair, Udako Triangeluaren asterismoaren erpin bat da. Konstelazioa hobeto ikusten da uda borealean, Esne Bidean zehar baitago. Kokapen hau dela eta, kumulu eta nebulosa asko daude bere mugen barruan, baina ahulak dira eta galaxiak gutxi dira. Konstelazio honetan, zenbait noba garrantzitsu agertu dira. Haietako bat K.o. 389. urtean agertu zen, eta Artizarraren distira berdindu zuen. 1918. urtean, Nova Aquilaek (V603 Aquilae) Altairren distira gainditu zuen.

Historia eta mitologia aldatu

Ptolomeo II. mendeko astronomoak deskribatutako 48 konstelazioetako bat izan zen Aquila. Eudoxusek lehenago aipatu zuen, K.a IV. mendean eta Aratok mende bat beranduago.

Gaur egun Nazioarteko Astronomia Batasunak definitutako 88 konstelazioetako bat da. Erromatarrek ere «Vultur volans» (sai hegalaria) deitzen zioten, baina ez da nahastu behar «Vultur cadens» konstelazioarekin, Liraren izena. Askotan, greko-erromatar mitologian Zeus/Jupiterren izpiei eusten zien arranoa irudikatzen du. Aquilarekin lotzen da, halaber, Ganimedes bahitu zuen arranoa, Troiako erregeetako baten semea (Aquariusi lotua), Olinpora jainkoen edari-zerbitzari gisa jarduteko[3].

Ptolomeok 19 izar katalogatu zituen elkarrekin konstelazio honetan eta jada erabiltzen ez den Antinooko konstelazioan, Hadriano enperadorearen erregealdian izendatua izan zena (117-138), baina batzuetan Tycho Braheri egozten zaio, Aquilan 12 izar eta Antinoon zazpi katalogatu baitzituen. Heveliusek 23 izar zehaztu zituen lehenengoan eta 19 bigarrenean[4].

Aquila grekoa ziur aski Arrano konstelazio babilonikoan oinarritzen da, baina batzuetan kaioa dela uste izaten da oker, eremu gertukoan kokatuta zegoena[5].

Hinduismoan Aquila konstelazioa erdi-arrano erdi-gizakia den jainko batekin identifikatzen da, Garuda.

Ezaugarriak aldatu

Izar nagusiak aldatu

 
Aquila konstelazioa, begi hutsez.
  • α Aql (Altair), konstelazio honetako izarrik distiratsuena da, eta Lurretik begi hutsez ikus daitekeen gertuen dagoenetako bat, 17 argi-urteko distantziara. Bere izena al-nasr al-tair esaldi arabiarretik dator, "Arrano hegalaria" esan nahi duena. Altairrek 0,76ko magnitudea du[6][7][8]. Udako Triangeluko hiru izarretako bat da, Vega eta Denebekin batera. A motako sekuentzia nagusiko izar bat da, eguzkiaren masa halako 1,8 eta haren argitasuna bider 11 duena. Izarrak azkar biratzen du, eta forma oblatua ematen dio, poloetan zanpatua[9][10][11].
  • β Aql (Alshain) 3,7 magnitudeko izar hori bat da, Lurretik 45 argi-urtera dagoena. Bere izena shahin-i tarazu esaldi arabiarretik dator, "Oreka" esan nahi duena; izen honek Altair, Alshain eta Tarazedi egiten dio erreferentzia. Primarioa G motako izar azpierraldoi bat da, G9,5 IV espektro motakoa, eta sekundarioa nano gorri bat da[12][13]. Lehen azpierraldoiak Eguzkiaren erradioa halako hiru du, eta haren argitasuna halako sei[14].
  • γ Aql (Tarazed) 2,7ko magnitudea duen laranja koloreko izar erraldoi bat da[15], Lurretik 460 argi-urtera dagoena. Bere izena, Alshain bezala, arabieratik dator eta "oreka" esan nahi du. Konstelazioko bigarren izarrik distiratsuena da eta baieztatu gabeko izar aldakorra da[16].
  • ζ Aql (Okab[17]) 3,0 magnitudeko izar bitarra da[18], Lurretik 83 argi-urtera dagoena. Lehena A motako sekuentzia nagusiko izar bat da[19], eta bigarrenak Eguzkiaren masaren erdia du.
  • η Aql izar supererraldoi hori-zuri bat da, Lurretik 1.200 argi-urtera dagoena. Izar aldakor zefeido distiratsuenetako bat da, 4,4ko gutxieneko magnitudea eta 3,5eko maximoa du, 7,2 eguneko periodoarekin. Aldakortasuna Edward Pigottek ikusi zuen 1784an[20]. Supererraldoiaren inguruan orbitatzen duten bi izar lagun ere badaude: B motako sekuentzia nagusiko izar bat[21] eta F motako sekuentzia nagusiko izar bat[22].
  • ρ Aql 992an aldatu zen aldameneko Delphinusera[23][24], eta A motako izar bat da, eguzkiarena baino metalikotasun txikiagoa duena[25].
  • 15 Aql izar bikoitz optikoa da. Lehena laranja koloreko erraldoi bat da, 5,41 magnitudekoa, eta K1 III espektro-mota bat[26][27], Lurretik 325 argi-urtera. Sekundarioa 7,0 magnitudeko purpura koloreko izar bat da, Lurretik 550 argi-urtera dagoena. Bikotea erraz ebazten da da afizionatuen teleskopio txikietan.
  • 57 Aql izar bitarra da. Lehen mailakoa 5,7 magnitudeko izar urdin bat da, eta bigarren mailakoa 6,5 magnitudeko izar zuri bat. Sistema Lurretik 350 argi-urtera dago; bikotea erraz ebazten da afizionatuen teleskopio txikiekin. Sistemako bi izarrek azkar egiten dute bira[28].
  • R Aql Lurretik 690 argi-urtera dagoen izar gorri erraldoi bat da. Begira aldagaia da, 12,0ko gutxieneko magnitudearekin, 6,0ko gehieneko magnitudearekin eta 9 hilabeteko periodoarekin. 400 Eguzkiko diametroa du. .
  • V Aql karbonozko izar hotz tipiko bat da. Mota honetako izarren adibiderik gorrienetako bat da, zaletuen teleskopio arrunten bidez ikus daitekeena.
  • FF Aql izar supererraldoi hori-zuri bat da, Lurretik 2500 argi-urtera dagoena. Zefeida izar aldakorra da, 5,7ko gutxieneko magnitudea, 5,2ko gehieneko magnitudea eta 4,5 eguneko periodoa dituena. Bitar espektroskopikoa da, F6Ib espektro motakoa[29]. Hirugarren izar bat ere sistemako kidea da, eta laugarren izar bat ere badago[30], seguruenik sistema nagusiarekin konektatuta ez dagoena[22][31].

Nobak aldatu

1918an noba distiratsu bat ikusi zen Aquilan (Nova Aquilae 1918), Aquilako izar distiratsuena zen Altairrek baino distira handiagoa izan zuena. Zygmunt Laskowskik ikusi zuen lehen aldiz, eta 1918ko ekainaren 8ko gauean baieztatu zen. Nova Aquilaek -0,5eko itxurazko magnitude maximoa lortu zuen, eta teleskopioa asmatu zenetik erregistratutako nobarik distiratsuena izan zen[32][33].

Zeru sakoneko objektuak aldatu

 
NGC 6751.
 
NGC 6755-

Hiru nebulosa planetario interesgarri daude Aquilan:

Zeru sakoneko objektu gehiago:

  • NGC 6709 kumulu ireki solte bat da, 40 izar inguru dituena, eta 9 eta 11 arteko magnitudea du. Lurretik 3.000 argi-urtera dago. 6,7ko magnitude globala du eta Lurretik 9.100 argi-urtera dago. NGC 6709 Esne Bideko izar eremu aberats batean agertzen da eta Shapleyren d klaseko kumulu eta Trumpler 2 m-ko III klaseko gisa sailkatuta dago. Izendapen horiek esan nahi dute ez duela izar askorik, ahula dela, erdian ez duela kontzentrazio handiagorik eta izar magnitudeen maila moderatua duela. 305 izar baieztatuta daude eta erraldoi gorri bat hautagai[34][35][36].
  • NGC 6755 7,5 m-ko kumulu irekia da; 12 eta 13 arteko magnitudeak dituzten dozena bat izarrek osatzen dute. Eguzki Sistematik 8.060 argi-urtera dago[37].
  • NGC 6760 9,1 m-ko kumulu globular bat da. Gutxienez bi pulsar aurkitu dira kumulu globularrean[38].
  • NGC 6749 kumulu irekia da.
  • NGC 6778 eguzki sistematik 10.300 argi-urtera dagoen nebulosa planetario bat da.[39]
  • NGC 6741 nebulosa planetario bat da.
  • NGC 6772 nebulosa planetario bat da.
  • W51 (3C400) Esne Bideko haurtzaindegi handienetako bat da. Lurretik 17.000 argi-urtera kokatua, W51k 350 argi-urteko diametroa du. Hala ere, izarrarteko hautsezko hain eremu lodian dago, non argi ikusgaiarekiko opakua den. X Chandra izpien behatokiak eta Spitzer teleskopio infragorriak egindako behaketen arabera, W51 ilargi beteak argi ikusgaian bezain handia dirudi[40][41].

Aquilan ere objektu estragalaktiko batzuk daude. Horietako bat Unibertso ezaguneko galaxia-masa kontzentraziorik handiena izan daitekeena da, Hercules-Corona Borealis Harresi Handia. 2013ko azaroan aurkitu zuten, eta 10.000 milioi argi-urteko tamaina du. Ezagutzen den Unibertsoko egiturarik handiena eta masiboena da.

Esplorazioa aldatu

NASAren Pioneer 11 espazio ontzia, Jupiter eta Saturno artean 1970ko hamarkadan pasa zena, Lambda Aquilae izarretik gertu pasatzea espero da hemendik 4 milioi urtera.

Oharrak aldatu

  1. ↑ Euskaltzaindiaren 173. arauak honako hau gomendatzen du: "Euskaraz, konstelazioen izenak adierazteko, komeni da nazioarteko formak —latinezko grafia— erabiltzea, hainbat komeniago testuak zenbat eta teknikoago edo jasoago izan. Nolanahi ere, latinezko izenen itzulpenak edo egokitzapenak ere —azalpen-izenak— erabil daitezke, bigarren mailan, testu didaktikoetan edo azalpen gisa".

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ «Konstelazioak (88 konstelazio ofizialak)» 173. Astroen izenak. Euskaltzaindia, 18 or..
  2. ↑ (Ingelesez) Kanas, Nick. (2012). Star Maps: History, Artistry, and Cartography. Springer New York, 111 or. ISBN 9781461409175..
  3. ↑ Ridpath, Ian. (2001). Stars and planets. (3rd ed. argitaraldia) Princeton University Press ISBN 0-691-08912-4. PMC 45895238. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  4. ↑ «Prodromus astronomiae» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  5. ↑ White, Gavin. (2014). Babylonian star-lore : an illustrated guide to the stars and constellations of ancient Babylonia. (3rd edition. argitaraldia) ISBN 978-0-9559037-4-8. PMC 927979436. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  6. ↑ «alf aql» simbad.u-strasbg.fr (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  7. ↑ Darling, David. «Altair» www.daviddarling.info (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  8. ↑ Darling, David. «Summer Triangle» www.daviddarling.info (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  9. ↑ (Ingelesez) Monnier, John D.; Zhao, M.; Pedretti, E.; Thureau, N.; Ireland, M.; Muirhead, P.; Berger, J.-P.; Millan-Gabet, R. et al.. (2007-07-20). «Imaging the Surface of Altair» Science 317 (5836): 342–345.  doi:10.1126/science.1143205. ISSN 0036-8075. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  10. ↑ (Ingelesez) Peterson, D. M.; Hummel, C. A.; Pauls, T. A.; Armstrong, J. T.; Benson, J. A.; Gilbreath, G. C.; Hindsley, R. B.; Hutter, D. J. et al.. (2006-01-10). «Resolving the Effects of Rotation in Altair with Long‐Baseline Interferometry» The Astrophysical Journal 636 (2): 1087–1097.  doi:10.1086/497981. ISSN 0004-637X. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  11. ↑ (Ingelesez) van Belle, Gerard T.; Ciardi, David R.; Thompson, Robert R.; Akeson, Rachel L.; Lada, Elizabeth A.. (2001-10). «Altair’s Oblateness and Rotation Velocity from Long‐Baseline Interferometry» The Astrophysical Journal 559 (2): 1155–1164.  doi:10.1086/322340. ISSN 0004-637X. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  12. ↑ (Ingelesez) Gray, R. O.; Corbally, C. J.; Garrison, R. F.; McFadden, M. T.; Bubar, E. J.; McGahee, C. E.; O'Donoghue, A. A.; Knox, E. R.. (2006-06-02). «Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: Spectroscopy of Stars Earlier than M0 within 40 pc--The Southern Sample» The Astronomical Journal 132 (1): 161–170.  doi:10.1086/504637. ISSN 0004-6256. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  13. ↑ Montes, D.; González-Peinado, R.; Tabernero, H. M.; Caballero, J. A.; Marfil, E.; Alonso-Floriano, F. J.; Cortés-Contreras, M.; González Hernández, J. I. et al.. (2018-09-01). «Calibrating the metallicity of M dwarfs in wide physical binaries with F-, G-, and K-primaries - I: High-resolution spectroscopy with HERMES: stellar parameters, abundances, and kinematics» Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 479: 1332–1382.  doi:10.1093/mnras/sty1295. ISSN 0035-8711. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  14. ↑ Rains, Adam D; Ireland, Michael J; White, Timothy R; Casagrande, Luca; Karovicova, I. (2020-03-03). «Precision angular diameters for 16 southern stars with VLTI/PIONIER» Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 493 (2): 2377–2394.  doi:10.1093/mnras/staa282. ISSN 0035-8711. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  15. ↑ Cousins, A. W. J.. (1984-01-01). «Standardisation of broad band photometry of equatorial standards.» South African Astronomical Observatory Circular 8: 59–67. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  16. ↑ Kornilov, V. G.; Volkov, I. M.; Zakharov, A. I.; Kozyreva, V. S.; Kornilova, L. N.; Krutyakov, A. N.; Krylov, A. V.; Kusakin, A. V. et al.. (1991-01-01). «Catalogue of WBVR-magnitudes of bright stars of the northern sky.» Trudy Gosudarstvennogo Astronomicheskogo Instituta 63: 1–400. ISSN 0371-6791. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  17. ↑ «International Astronomical Union | IAU» www.iau.org (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  18. ↑ De Rosa, R. J.; Patience, J.; Wilson, P. A.; Schneider, A.; Wiktorowicz, S. J.; Vigan, A.; Marois, C.; Song, I. et al.. (2014-01-11). «The VAST Survey - III. The multiplicity of A-type stars within 75 pc» Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 437 (2): 1216–1240.  doi:10.1093/mnras/stt1932. ISSN 1365-2966. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  19. ↑ Cowley, A.; Cowley, C.; Jaschek, M.; Jaschek, C.. (1969-04-01). «A study of the bright A stars. I. A catalogue of spectral classifications.» The Astronomical Journal 74: 375–406.  doi:10.1086/110819. ISSN 0004-6256. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  20. ↑ Pigott, Edward. (1785-01-01). «VII. Observations of a new variable star. In a letter from Edward Pigott, Esq. to Sir. H. C. Englefield, Bart. F.R.S. and A.S» Philosophical Transactions of the Royal Society of London 75: 127–136.  doi:10.1098/rstl.1785.0007. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  21. ↑ (Ingelesez) Evans, Nancy Remage; Bond, Howard E.; Schaefer, Gail H.; Mason, Brian D.; Karovska, Margarita; Tingle, Evan. (2013-09-11). «BINARY CEPHEIDS: SEPARATIONS AND MASS RATIOS IN 5M☉BINARIES» The Astronomical Journal 146 (4): 93.  doi:10.1088/0004-6256/146/4/93. ISSN 0004-6256. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  22. ↑ a b (Ingelesez) Gallenne, A.; Kervella, P.; Mérand, A.; Evans, N. R.; Girard, J. H. V.; Gieren, W.; Pietrzyński, G.. (2014-07-01). «Searching for visual companions of close Cepheids - VLT/NACO lucky imaging of Y Oph, FF Aql, X Sgr, W Sgr, and η Aql» Astronomy & Astrophysics 567: A60.  doi:10.1051/0004-6361/201423872. ISSN 0004-6361. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  23. ↑ Moore, Patrick. ((2000 printing)). The observer's year : 366 nights of the universe. Springer ISBN 978-1-4471-3613-2. PMC 682145976. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  24. ↑ Lemay, D.. (1992-08-01). «Book-Review - Sky Catalogue 2000.0 - V.1 - Stars to Magnitude 8.0 ED.2» Journal of the Royal Astronomical Society of Canada 86: 221–222. ISSN 0035-872X. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  25. ↑ (Ingelesez) Anders, F.; Khalatyan, A.; Chiappini, C.; Queiroz, A. B.; Santiago, B. X.; Jordi, C.; Girardi, L.; Brown, A. G. A. et al.. (2019-08-01). «Photo-astrometric distances, extinctions, and astrophysical parameters for Gaia DR2 stars brighter than G = 18» Astronomy & Astrophysics 628: A94.  doi:10.1051/0004-6361/201935765. ISSN 0004-6361. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  26. ↑ (Ingelesez) Frasca, A.; Covino, E.; Spezzi, L.; Alcalá, J. M.; Marilli, E.; Fűrész, G.; Gandolfi, D.. (2009-12-01). «REM near-IR and optical photometric monitoring of pre-main sequence stars in Orion - Rotation periods and starspot parameters» Astronomy & Astrophysics 508 (3): 1313–1330.  doi:10.1051/0004-6361/200913327. ISSN 0004-6361. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  27. ↑ Cousins, A. W. J.. (1964-01-01). «Photometric Data for Stars in the Equatorial Zone (Seventh List)» Monthly Notes of the Astronomical Society of South Africa 23: 175. ISSN 0024-8266. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  28. ↑ Abt, Helmut A.; Levato, Hugo; Grosso, Monica. (2002-07-01). «Rotational Velocities of B Stars» The Astrophysical Journal 573: 359–365.  doi:10.1086/340590. ISSN 0004-637X. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  29. ↑ (Ingelesez) Abt, Helmut A.. (2008-12-23). «MK CLASSIFICATIONS OF SPECTROSCOPIC BINARIES» The Astrophysical Journal Supplement Series 180 (1): 117–118.  doi:10.1088/0067-0049/180/1/117. ISSN 0067-0049. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  30. ↑ Evans, Nancy Remage; Welch, Douglas L.; Scarfe, Colin D.; Teays, Terry J.. (1990-05-01). «The Orbit and Companions of the Classical Cepheid FF AQL» The Astronomical Journal 99: 1598.  doi:10.1086/115442. ISSN 0004-6256. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  31. ↑ Udalski, A.; Evans, Nancy R.. (1993-07-01). «The Visual Companion of the Classical Cepheid FF AQL» The Astronomical Journal 106: 348.  doi:10.1086/116643. ISSN 0004-6256. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  32. ↑ Mobberley, Martin. (2009). Cataclysmic cosmic events and how to observe them. Springer ISBN 978-0-387-79946-9. PMC 318545286. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  33. ↑ (Ingelesez) Johnson, Christopher B.; Schaefer, Bradley E.; Kroll, Peter; Henden, Arne A.. (2013-12-17). «NOVA AQUILAE 1918 (V603 Aql) FADED BY 0.44 MAG PER CENTURY FROM 1938 TO 2013» The Astrophysical Journal 780 (2): L25.  doi:10.1088/2041-8205/780/2/l25. ISSN 2041-8205. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  34. ↑ Levy, David H.. (2005). Deep sky objects : the best and brightest from four decades of comet chasing. Prometheus Books ISBN 1-59102-361-0. PMC 61115539. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  35. ↑ Cole-Kodikara, Elizabeth M; Barnes, Sydney; Weingrill, Jörg; Fritzewski, Dario; Gruner, David. (2021-02-26). NGC 6709: A Faint Zero-Age Main Sequence Open Cluster.  doi:10.5281/zenodo.4565515. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  36. ↑ (Ingelesez) Subramaniam, Annapurni; Sagar, Ram. (1999-02). «Multicolor CCD Photometry and Stellar Evolutionary Analysis of NGC 1907, NGC 1912, NGC 2383, NGC 2384, and NGC 6709 Using Synthetic Color-Magnitude Diagrams» The Astronomical Journal 117 (2): 937–961.  doi:10.1086/300716. ISSN 0004-6256. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  37. ↑ (Ingelesez) Cantat-Gaudin, T.; Anders, F.. (2020-01-01). «Clusters and mirages: cataloguing stellar aggregates in the Milky Way» Astronomy & Astrophysics 633: A99.  doi:10.1051/0004-6361/201936691. ISSN 0004-6361. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  38. ↑ Shapley, Harlow; Sawyer, Helen B.. (1927-08-01). «A Classification of Globular Clusters» Harvard College Observatory Bulletin 849: 11–14. ISSN 0891-3943. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  39. ↑ (Ingelesez) Paturel, G.; Petit, C.; Prugniel, Ph; Theureau, G.; Rousseau, J.; Brouty, M.; Dubois, P.; Cambrésy, L.. (2003-12-01). «HYPERLEDA - I. Identification and designation of galaxies» Astronomy & Astrophysics 412 (1): 45–55.  doi:10.1051/0004-6361:20031411. ISSN 0004-6361. (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  40. ↑ (Ingelesez) https://www.jpl.nasa.gov.+«Spitzer Image of Star Factory W51» NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).
  41. ↑ «Chandra :: Photo Album :: W51 :: July 12, 2017» www.chandra.harvard.edu (Noiz kontsultatua: 2022-10-03).

Kanpo estekak aldatu


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Aquila_(konstelazioa)&oldid=9228675"(e)tik eskuratuta