Abimael Guzmán
Abimael Guzmán Reynoso (Tambo, 1934ko abenduaren 3a - Callao, 2021eko irailaren 11) Peruko iraultzailea izan zen, Presidente Gonzalo izenaz ezaguna.
| Abimael Guzmán | |||
|---|---|---|---|
 | |||
1969 - 1993 | |||
| Bizitza | |||
| Jaiotzako izen-deiturak | Manuel Rubén Abimael Guzmán Reinoso | ||
| Jaiotza | Mollendo (en)  , 1934ko abenduaren 3a | ||
| Herrialdea |  Peru | ||
| Heriotza | Callao navy base (en) , 2021eko irailaren 11 (86 urte) | ||
| Heriotza modua | berezko heriotza: pneumonia | ||
| Familia | |||
| Ezkontidea(k) | Augusta La Torre (1964 - 1988ko azaroa) Elena Iparragirre (2010eko abuztuaren 20a - 2021eko irailaren 11) | ||
| Bikotekidea(k) | ikusi
| ||
| Hezkuntza | |||
| Heziketa | National University of St Augustin of Arequipa (en) | ||
| Hizkuntzak | gaztelania | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | filosofoa, unibertsitateko irakaslea eta politikaria | ||
| Enplegatzailea(k) | San Cristóbal of Huamanga University (en) | ||
| Influentziak | José Carlos Mariátegui eta Mao Zedong | ||
| Mugimendua | Gonzalo Pentsaera Marxismo-Leninismo-Maoismoa | ||
| Izengoitia(k) | Presidente Gonzalo, cuarta espada del comunismo, camarada Gonzalo eta cuarta espada del marxismo | ||
| Zerbitzu militarra | |||
| Adar militarra | People's Guerrilla Army (en) | ||
| Gradua | komandante | ||
| Parte hartutako gatazkak | Internal conflict of Peru (en) | ||
| Sinesmenak eta ideologia | |||
| Erlijioa | ateismoa | ||
| Alderdi politikoa | Peruko Alderdi Komunista (PCP) | ||
Biografia aldatu
Zuzenbideko eta Filosofiako ikasketak egin zituen San Agustín de Arequipako Unibertsitatean. 50eko hamarraldiaren bukaeran, Peruko Alderdi Komunistako kide egin zen. 1962an, San Cristóbal de Huamangako Unibertsitateko errektoreak Filosofia Saileko zuzendaritza eskaini zion. Han bertatik bertara ezagutu zituen nekazariak, behartasun gorrian eta jauntxoen mendean bizi zirenak. 1964an, Peruko Alderdi Komunistaren barruan, sobietarren aldekoak eta txinatarren aldekoak bereizi zirenean, Guzmán bigarrenekin elkartu zen, Saturnino Paredesen gidaritzapean.
Unibertsitatetik ikasleen indarrak biltzen hasi zen, eta marxismoa nekazarien artera eta auzo pobreetara zabaltzen. 1969an kartzelan sartu zuten, irakaskuntzaren doakotasuna murrizteko gobernuak hartutako neurrien kontra ikasleak matxinatzera deitzeagatik. 1970ean Alderdiko Batzorde Zentraleko kontrola hartu zuen eta alderditik bota zuen Saturnino Paredes. Handik gutxira Guzmánek eta bere jarraitzaileek Peruko Alderdi Komunista taldea sortu zuten. 1974an, unibertsitateko ikasleen babesa galtzen hasi zen, eta Limara joatea erabaki zuen, hiriburuko unibertsitateetan bere ideiak hedatzera.
1979an, Peruko Alderdi Komunistak borroka armatuari ekitea erabaki zuen. 1980ko apirilean, hauteskunde orokorren bezperan, Alderdi Komunistak Chuschi herrian hauteskundeetako materiala suntsitu zuen. Ekintza sinboliko hori 12 urtetan 25.000 hildako inguru eragin zuen gerra herritarra deituaren hasiera izan zen. 1980ko hamarraldian, gerrilla herrialde osora zabaltzen zen bitartean, poliziaren helburu nagusia Abimael Guzmán atxilotzea izan zen, baina urteak igaro ziren hori lortu arte. 1992ko irailean harrapatu zuten. Urtebete geroago, gutun batzuk bidali zizkion Fujimori lehendakariari bakea hitzartzeko. Antolakundeko sektore batek, baina, Feliciano izeneko kidearen gidaritzapean, ez zuen proposamena onartu, eta gerrillak borrokan segitu zuen. Bi aldiz epaitu ondoren, 2004an eta 2005ean, betiko kartzela-zigorra ezarri zioten, 2006ko urrian emandako epaian, Estatuaren aurkako terrorismoa egitearen akusaziopean.
Guzmán kartzelan hil zen 2021eko irailaren 11n. Gaur egun, Alderdi Komunistako beste zenbait kide Peruko Itsas Armadaren Callao itsasontzi-baseko kartzelan daude.
Abimael Guzmánen ideia politikoak Guerra popular en el Perú. El pensamiento Gonzalo izeneko liburuan bilduta daude.
Erreferentziak aldatu
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Datuak: Q321322
Multimedia: Abimael Guzmán / Q321322
