Abeltzaintza intentsibo
Abeltzaintza intentsiboa, ekoizpena maximizatzeko eta kostuak minimizatzeko diseinatutako abeltzaintzarako planteamendua da. Horretarako, nekazaritza-enpresek abereak, hala nola, behiak, hegaztiak eta arrainak, biztanleria dentsitate handian mantentzen dituzte eskala handian, makineria modernoa, bioteknologia eta munduko merkataritza erabiliz. [1] [2] [3] [4] [5] Industria honetako produktu nagusiak gizakiak kontsumitzeko haragia, esnea eta arrautzak dira. [6] Hala ere, arazoak izan dira etxalde industrialak iraunkorrak eta etikoak ote diren.
Etengabeko eztabaida dago abeltzaintza intentsiboaren onurei, arriskuei eta etikari buruz. Elikagaien ekoizpenean eraginkortasuna eztabaidatzen da; animalien ongizatea; osasunerako arriskuak eta ingurumenaren gaineko eragina (adibidez, nekazaritza kutsadura eta klima aldaketa). [7] [8] [9]
Hazkuntza intentsiboa, gaur egun nekazaritzako elikagaien industrian nagusi dena, ez dator bat abeltzaintza estentsibo tradizionalarekin, eta, berrikiago, horren barruko abeltzaintza ekologikoarekin.
Historia aldatu
Abeltzaintza intentsiboa nekazaritzaren historian nahiko berria da, eta aurkikuntza zientifikoen eta aurrerapen teknologikoen emaitza da. XIX. mendearen amaierako berrikuntzak, oro har , industria Iraultzaren azken zatian beste industria batzuetako produkzio masiboarekin batera garatu dira. XX mendearen lehen bi hamarkadetan bitaminak eta animalien elikaduran duten papera aurkitu zirenean, horrek bitamina-osagarriak gidatu zituen, eta, horiei esker, oilaskoak hazi ziren barrualdeetan. [10] Antibiotikoen eta txertoen aurkikuntzari esker, abereak haztea errazagoa da gaixotasunak murriztuz. Bigarren Mundu Gerran erabiltzeko garatutako produktu kimikoek pestizida sintetikoak sortu zituzten. Garraio sareen eta teknologiaren aurrerapenek nekazaritzako produktuen distantzia luzeko banaketa ahalbidetu dute.
Mundu osoko nekazaritza-produkzioa lau aldiz bikoiztu zen 1820 eta 1975 artean (1820-1920; 1920-1950; 1950-1965; eta 1965-1975) munduko 1800 milioi gizaki biztanle elikatzeko 1800ean eta 6,5 milioi 2002an. [11] Aldi berean, nekazaritzan diharduten pertsonen kopurua gutxitu egin da prozesua automatizatu ahala. 1930eko hamarkadan, AEBetako biztanleriaren % 24k nekazaritzan lan egiten zuen, 2002an ehuneko 1,5ek; 1940an, nekazaritzako langile bakoitzak 11 kontsumitzaile hornitzen zituen, eta 2002an, berriz, langile bakoitzak 90 kontsumitzaile hornitzen zituen.
Britainia Handiko abeltzaintza industrialaren garaia 1947an hasi zen, Nekazaritza Legea berri batek dirulaguntzak eman zizkien nekazariei teknologia berriak sartuz ekoizpena handitzeko, Britainia Handiak inportatutako haragiaren menpekotasuna murrizteko. Nazio Batuen Erakundeak idatzi zuen "animalien ekoizpena areagotzea elikagaien segurtasuna emateko modu gisa ikusten zela". 1966an, Ameriketako Estatu Batuak, Erresuma Batua eta beste herrialde industrializatu batzuk hasi ziren etxeko ganadua eta esne-behiak eta txerriak hazten. [12] Amerikako bihotzetik eta Mendebaldeko Europatik, animalien hazkuntza intentsiboa XX. mendeko azken urteetan globalizatu zen, eta hedatzen jarraitzen du, eta ganadua hazteko praktika tradizionalak ordezten, gero eta herrialde gehiagotan. 1990ean abeltzaintza intentsiboa munduko haragi ekoizpenaren % 30 zen eta 2005erako kopuru hori % 40raino igo zen.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Sources discussing “intensive farming”, “intensive agriculture” or “factory farming”:
- ↑ Sources discussing “industrial farming”, “industrial agriculture“ and "factory farming":
- ↑ Kaufmann, Mark. "Largest Pork Processor to Phase Out Crates", The Washington Post, January 26, 2007.
- ↑ “EU tackles BSE crisis”, BBC News, November 29, 2000.
- ↑ "Is factory farming really cheaper?" in New Scientist, Institution of Electrical Engineers, New Science Publications, University of Michigan, 1971, p. 12.
- ↑ Danielle Nierenberg (2005) Happier Meals: Rethinking the Global Meat Industry. Worldwatch Paper 121: 5
- ↑ Health and Consumer Protection – Scientific Committee on Animal Health and Animal Welfare – Previous outcome of discussions. .
- ↑ Commissioner points to factory farming as source of contamination. .
- ↑ Rebuilding Agriculture – EPA of UK. .
- ↑ John Steele Gordon (1996) "The Chicken Story", American Heritage, September 1996: 52–67
- ↑ Matthew Scully Dominion: El Poder del Hombre, el Sufrimiento de los Animales y la Llamada a la Misericordia Macmillan, 2002
- ↑ Danielle Nierenburg (2005) Happier Meals: Rethinking the Global Meat Industry. Worldwatch Paper 171: 5
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q912362
Multimedia: Factory farming / Q912362
