Antso VI.a Nafarroakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
png->svg
4. lerroa:
 
== Erreinaldia ==
Erresuma ahula jarauntsi zuen aitatik, [[Gaztelako Erresuma|Gaztela]] eta [[Leongo Erresuma|Leongo]] erregea zen [[Leongo Alfontso VII.a|Alfontso VII.a]] enperadoreak eta [[Bartzelona]]ko konde eta [[Aragoi]]ko printze erregeordea zen [[Ramon Berenguer IV.a Bartzelonakoa|Ramon Berenguer IV.ak]] jazarria. Hauek [[1140]]an [[Iruñeko Erresuma]] banatzea adostu zuten [[Carriongo Itunaituna]]n. Gainera, [[Aita Santuen Lurraldea|Erromak]] ez zuen erregetzat hartzen, [[Alfontso I.a]]ren testamentuaren arabera erresuma [[Tenpluko ordena|Tenpluko]], [[Maltako ordena|Maltako]] eta [[Jerusalengo Hilobi Sakratuaren ordena|Hilobi Sakratuaren ordenen]] artean banatu behar zelako. Hori zela eta, Erromarentzat [[Gartzia V.a Nafarroakoa|Gartzia V.a]] eta Antso VI.a ''Dux Pampilonensium'' edo ''Dux Navarrorum'' (Irundarren dukea edo Nafarren dukea, hurrenez hurren) baino ez ziren, hau da, orduan herriak hautatutako gobernariek zuten titulua.
 
Antsok [[Ramon Berenguer IV.a Bartzelonakoa|Ramon Berenguer IV.arengana]]rengana hurbiltzea saiatu zuenez, [[Leongo Alfontso VII.a|Alfontso VII.a]]k erantzun eta [[Bartzelona]]ko kondearekin [[TudilengoTudejengo Itunaituna]] sinatu zuen ([[1151]]ko [[urtarrilaren 27]]) [[Nafarroa]] banatzeko. Hiru egun geroago, Antso bere menpekotza berritu zuen [[Leongo Alfontso VII.a|Alfontso enperadorearekin]] eta [[Blanka Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]] arreba [[Antso III.a Gaztelakoa|Antso]], Alfontso VII.aren lehensemearekin ezkondu zuen. Hala ere, [[1157]]ko [[maiatz]]ean, Gaztelakoa eta Aragoikoak [[Lleidako Itunaituna]] sinatu zuten [[Nafarroa]] banatzeko. [[1157]]ko [[abuztuaren 21]]ean enperadorea hil zen, Antsoren mesederako. Antsok bere menpekotza berritu zuen [[Antso III.a Gaztelakoa]]rekin urte hartako [[azaroaren 11]]n.
 
Baina, Antso III.a ez zuen luzaroan iraun [[1158]]ko [[abuztuaren 31]]an hil baitzen, tronua hiru urteko [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.aren]] eskuetan utzita. Errege umearen tutoretza lortzeko borrokak [[Gaztelako Erresuma]] ezegonkortu eta ahuldu zuen eta Antso VI.a menpekotzatik ateratzea lortu zuen.
22. lerroa:
[[1169]]ko [[azaroaren 11]]an, [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]] hamalau urte bete zuen eta adin nagusi bihurtu zen. Tronuan finkatuta, berriro egonkortasunak nagusi zuen [[Gaztelako Erresuma]]n.
 
[[1170]]eko [[ekain]]ean, [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] eta [[Aragoi]]ko erregeek, [[Henrike II.a Ingalaterrakoa]]ren bitartekaritzari esker, [[Sahagun]]en elkarrekiko laguntza adostu zuten etsai guztien kontra eta [[TudilengoTudejengo Itunaituna]] berretsi zuten. Aliantza finkatzeko bi ezkontza adostu zuten: [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]]k [[Leonor Plantagenetekoa]] Ingalaterrako erregearen alaba ezkonduko zuen, eta [[Alfontso II.a Aragoikoa]]k [[Antsa Gaztela eta Poloniakoa|Antsa]], Gaztelako erregearen izeko (horrela [[1157]]ko [[Lleidako Itunaituna|Lleidako itunea]]n adostua bete zen).
 
[[Gaztelako Erresuma|Gaztela]] eta [[Aragoi]] arteko hurreratzeak [[Nafarroako Erresuma]] setiatu zuen. Gainera [[Ingalaterra]]ko erregeak, [[Akitania]]ko dukea ere bazen, iparraldetik ere inguratzen zuen [[Nafarroa]]. Antso blokeatua izateak erresuma ezegonkortu zuen eta handiki batzuek erregea uztea erabaki zuten, inguruko erregeengan hurbiltzen.
32. lerroa:
[[1175]] eta [[1176]]ko [[uda|udetan]] beste bi espedizio egin zituzten. Lehendabizikoa berriro [[Gaztelako Erresuma|Gaztela]] eta [[Aragoi]]ko armada bateratuak egin zuen. Bigarrenean, [[Gaztelako Erresuma]] bakarrik egina, Legingo gaztelua galtzea suposatu zuen. Ekintza honek armistizio bultzatu zuen.
 
Antso VI.a eta [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.ak]] borroka bukatzea erabaki zuten [[1176]]ko [[abuztuaren 25]]ean. Hori zela eta, zazpi urteko tregoa adostu zuten eta [[Henrike II.a Ingalaterrakoa]]ri [[Henrike II.a Ingalaterrakoaren laudoa|laudo]] bat eskatzea bien arteko kontuak konpontzeko. [[1177]]ko [[martxoaren 16]]an [[Henrike II.a Ingalaterrakoaren laudoa|laudoaren ebazpena]] eman zuen. Errege biek konkistetan lortutako itzuli behar zuten eta [[1158]]ko mugetara itzuli. Horrela, Antso VI.ak [[Logroño]], [[Navarrete]], [[Entrena]] eta [[Ausejo]] itzuli eta [[Portilla]] eta Legin eta Don Godingo gazteluak berreskuratu zituen. Gainera, [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa|Alfontso VIII.ak]] Antsori hamar urtez urtero 3.000 [[marai]] eman behar zizkion.
 
[[1179]]ko [[apirilaren 15]]an [[Nafarroako Erresuma|Nafarroa]] eta [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] erregeak [[Naiara]] eta [[Logroño]]n bildu ziren bake-ituna sinatzeko eta mugak behin betiko finkatzeko. Itun honetan ez da agertzen [[Nafarroa]]ren menpekotza, ''de facto'' [[Antso III.a Gaztelakoa]] hil zenean desagertua. Ituna sinatu ondoren, laudoan adierazten ziren lekuak elkartrukatu zuten.