Columbia (anezka): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{lanean}}
{{wikitu}}
 
{{Espaziontzi infotaula
| izena = Columbia<br>OV-102
15 ⟶ 12 lerroa:
| gainbehera =
| misio iraupena = 300,75 egun (guztira)
 
| orbitak = 4.808
}}
 
'''''Columbia'' espazio anezka''' ([[NASA]] izendapena: OV-102) NASAren lehen [[espazio anezka]] izan zen, Lurretik kanpo misioak bete zituena. [[1981]] urteko [[apirilaren 12]]an, lehenengo aldiz espaziorantz abiatu zen eta bere izatea amaitu egin zen [[2003]]ko [[otsailaren 1]]ean, [[atmosfera]]n berriz sartu zenean behin betiko desegin baitzen.
 
25 ⟶ 20 lerroa:
Hainbat misio aipagarri egin zituen:
*STS 1 : [[1981]]-[[1982]] izan zen Spacelab lehenengo hegaldia Agencia Espacial Europea (ESA)-gatik eginda.
*STS-50 : [[1992]]ko [[ekainakekainaren 25]]etik [[uztailaren 9]]a arte, transbordadorearenanezkaren lehenengo misio luzea izan zena.
*STS-93: [[1999]] urtekoko uztailan "Observatorio''Chandra'' deX Rayosizpien X Chandrabehatokia" orbitan jarri zen.
 
== AzĸenengoAzken мιѕιoamisioa ==
 
Columbia NASA-ren anezkarik zaharrena zen, 22 urte, hain zuzen. Bidaia bakoitzaren amaieran ontziaren plaka guztiak berrikusi eta hondatutakoak aldatzen badira ere, materiala ‘nekatua’''nekatua'' egoten da normalean.
Columbiaren azkenengo misioarii STS-107 deritzogu eta [[2003]]. urtean izan zen, [[urtarrilak 16]] eta [[otsailak 1]] birtartean, hain zuzen ere.
 
Columbiak 28 bidaia egin ditu guztira, baina oso gutxi [[1999]]tik hona. Urte hartan hainbat berrikuntza egin zizkioten eta, geroztik, joan denzen urtean baino ez zen espazioratu. Bidaia hau berritu ondorengo bigarrena zen eta [[2002]]ko uztailerako zegoen iragarrita. Garai hartan, ordea, pitzadurak aurkitu zituzten transbordadoreanezka guztietan eta hegaldiak atzeratu egin ziren.
Transbordadore hau batez ere ezaguna da izan zuen iztripua dela eta. Aireratzerako orduan, orbitadoreak golpe nahiko larria eta gogorra jaso zuen bere ezkerreko hegoan, poliuretano (kanpoko tankearen isolatzailea) apar zati baten askatzearen ondorioz.
 
TransbordadoreColumbiaren hauazkenengo batezmisioari ereSTS-107 ezagunaderitzo daeta [[2003]]an izan zuenzen, iztripua[[urtarrilaren dela16]] eta [[otsailaren 1]] bitartean, hain zuzen ere. Aireratzerako orduan, orbitadoreakorbitatzaileak golpe nahiko larria eta gogorra jaso zuen bere ezkerreko hegoan, [[poliuretano]] (kanpoko tankearen isolatzailea) apar zati baten askatzearen ondorioz.
Transbordadore espazialek marruskadura eta bero handia jasan behar izaten dute espaziotik jaitsi eta atmosferan sartzen diren aldi oro. Hamar bat minutuz edo, 1.650 ºC-ko tenperaturak jasaten dituzte. Beraz, bertan desegin ez daitezen ondo babestuta egoten dira.
 
Istripua jaurtiketa gertatu eta 81-82 segundutara[[segundo]]ra gertatu zen. NASAk dioenaren arabera, zatiak 5050x40x15 X 40 X 15 zentimetrokoa[[zentimetro]]koa zen, eta 1kg1 [[kilogramo|kg]] gutxi gorabehera zituen, eta 805km805 [[kilometro orduko|km/h]] abiadura batean jo ahal izan zuen. Kolpea modu tangentzial batean gertatua, zulatu zituen bi panel, zeintzuk eraso ertzaren atzean zeudenak, lurreratze putzu -trenaren onodoanondoan. Istripua ez zen hauteman ez tripulatzaileenganeskifaiarengan, ezta misioaren zehar.
 
Arazoa gauzatu zen lurreko atmosferan berriz sartu ostean.
[[Image:STS-107 Columbia entry imaged from ground.jpg|left|thumb|250px|''Columbia'' goizeko 8:57 (2003-2-3) [[Mexiko Berria]]ren gainean. Zatikinak ikus daitezke ezker hegotik erortzen.]]
 
Aipatutako istripua zela eta, solairu termikoak askatu ziren lurreratze trenaren ondoan;. moduModu honetan izugarrizko beroa sartu omen zen (atmosferan berriz sartzean sortzen den [[plasma]]ren ondorioz), sorraraziz ezkerreko hegoaren suntsidurasuntsiketa, nahiko handia dena desegonkortasunaezegonkortasuna eta askatzea sortuz. Berriz sartzearen zehar, [[sentsore]] termikoak detektatu zuten tenperaturaren igoera nabaria eta ohiz kanpokoa aldi berean talkaren inguruan. Berriz bueltatzen zireneanitzultzean, beroa zela eta, hegoa azkenean erori egin zen, transbordadoreaanezka berarekiko bira zezan sorraraziz, egituralkieta guztiz deseginezdesegin.
 
07:59:32 orduan, [[Estatu Batuak]] Columbiarekin zuten komunikazioa galdu zuten; minutu gutxi geroago, mundu osoan zabaldu ziren orbitadorea desegiten irudiak EE.BB-etako zerua ildaskatzen zuenean, hortaz galdutzat eman zen transbordadorearen zati bat eta bere zazpi tripulatzaileen bizitza. Honen ostean, bidaiak etendu egin ziren transbordadoreen arloan, jakiteko zeintzuk izan ziren akatsak. Bi urte igaro ondoren, berriz hasi zuten aktibitatearekin eta zehazki, [[Discovery transbordadorea]]rekin.
 
 
Transbordadoreek bi motatako materiala izaten dute. Marruskadura gehien jasaten duten guneak, ontziaren eta hegoen muturrak, karbonoarekin sendotutako erretxinaz babestuak egoten dira. Material hori silizio karburozko geruza batek estaltzen du eta gai da desegin gabe 1650 ºC jasateko.
 
Columbia NASA-ren transbordadorerik zaharrena zen,22 urte, hain zuzen.
 
istripuaren irudia:[[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Challenger_explosion.jpg/300px-Challenger_explosion.jpg]]
 
 
Bidaia bakoitzaren amaieran ontziaren plaka guztiak berrikusi eta hondatutakoak aldatzen badira ere, materiala ‘nekatua’ egoten da normalean.
 
Columbiak 28 bidaia egin ditu guztira, baina oso gutxi [[1999]]tik hona. Urte hartan hainbat berrikuntza egin zizkioten eta, geroztik, joan den urtean baino ez zen espazioratu. Bidaia hau berritu ondorengo bigarrena zen eta [[2002]]ko uztailerako zegoen iragarrita. Garai hartan, ordea, pitzadurak aurkitu zituzten transbordadore guztietan eta hegaldiak atzeratu egin ziren.
 
Tripulazioa:[[http://celebritydeath.files.wordpress.com/2008/02/tripulacion-del-columbia.jpg]]
 
istripuaren bideoa:[[http://www.youtube.com/watch?v=rC7Ulelv4yE]]
== тranѕвordadorea ==
 
Izan ere, itxura oso bestelakoa izan arren, transbordadoreak ez dira batere asmakizun berria. NASAk [[1980]]an egin zituen behin eta berriz erabil zitezkeen ontziak eta, orduan iraultza handia izan baziren ere, asmoa haratago joatea zen.
 
Gainontzeko zatiek hori baino tenperatura txikiagoak jasaten dituzte eta silizio-zuntzez egindako plakekin estaltzen dira. Plakak material zeramikoen gisan sintetizatzen dira eta beroa barreiatzeko gaitasun ikaragarria dute; pentsa, labetik gori-gori atera eta segundo batera eskuetan har daitezke. Baina, aldi berean, oso porotsuak dira eta ez dute pisu handirik izaten. Beraz, espazioan erabiltzeko oso egokiak dira.
 
 
Azkeneko urteetan boroa gehituta material hobeak sintetizatu dira, eta transbordadoreen gune jakin batzuetan siliziozko plaken ordez horiek erabili dira, baina, oro har, oraindik siliziozko plakak erabiltzen dira ontzien gorputza babesteko.
 
 
07:59:32 orduan, [[Estatulurreko Batuak]]kontrol Columbiarekingunearen zuteneta Columbiaren arteko komunikazioa galdueten zutenzen; minutu gutxi geroago, mundu osoan zabaldu ziren orbitadoreairudiak orbitatzailea desegiten irudiakAEBtako EEzeruan.BB-etako zerua ildaskatzen zuenean, hortaz galdutzatGaldutzat eman zenziren transbordadorearen zati batanezka eta bere zazpi tripulatzaileeneskifaia kideen bizitza. Honen ostean, bidaiak etendueten egin ziren transbordadoreenanezkan arloan, jakiteko akatsak zeintzuk izan ziren akatsakjakin arte. Bi urte igaro ondoren, berriz hasi zutenziren aktibitatearekinanezkak etaerabiltzen, zehazki, [[Discovery transbordadoreaanezka]]rekin.
Plakak sendoenetakoak dira, karbonoarekin sendotutako erretxinazkoak, alegia. Transbordadorea espazioratu zenean zerbaitek ezker hegalean jo zuen eta kolpeak plakaren bat jausarazi edo hondatu zuen. Ondorioz, atmosferan sartzean, gune hori gehiegi berotu eta istripua eragin zuen.
 
==Kanpo loturak==
NASA ontzia espazioratu eta hurrengo egunean konturatu zen erregai-tanketik zerbait jausi zela, jaurtiketaren bideoak ikusi zituenean; baina azterketak egin eta ontzia ongi zegoela ondorioztatu zuten. Istripuak, ordea, gertakari hartan jarri du arreta guztia. NASAk ikertzen dihardu, ontziaren zatiak jaso eta suntsitu aurretik jasotako datuak aztertzen.
{{commons|Category:Space Shuttle Columbia}}
Tripulazioa:* [[http://celebritydeath.files.wordpress.com/2008/02/tripulacion-del-columbia.jpg Eskifaiaren argazkia]]
istripuaren* bideoa:[[http://www.youtube.com/watch?v=rC7Ulelv4yE Istripuaren bideoa]] (Youtube)
 
[[Kategoria:Espazioaren esplorazioa]]