Wikipedia

Harzuri: berrikuspenen arteko aldeak

Artikulua Eztabaida

Harzuri (aldatu)

15:18, 5 urtarrila 2009ko berrikusketa

100 bytes added ,  Duela 14 urte
ez dago edizio laburpenik
IkusizkoaWikitestua
(Orrialde berria: thumb|right|180px|Harzuriz eginiko burua, [[K. a. III. mendea. Louvre]] [[Fitxategi:Alabaster-satin spar.jpg|thumb|180px|Harzurizk...)
 
No edit summary
[[Fitxategi:Alabaster head Louvre AO4746.jpg|thumb|right|180px|Harzuriz eginiko burua, [[K. a. III. mende]]a. [[Louvre]]]]
'''Harzuri''' izena, antzerako itxurako zenbait [[mineral]]ek jasotzen dute. [[Kaltzio karbonato]] edo [[aljezigeltsu]] edo igeltsu harri barietate bat da (kaltzio sulfato hidratatua), forma trinkoan agertzen dena, [[selenita]] ez bezala, azken hau barietate zuntztsua bait dabaita. Bere izena, antzinako [[greziera]]zko αλάϐαστρος ("alabastros")etik dator, heldulekurik gabeko ontzi bat izendatzen duena, harzuria, heldulekurik gabeko lurrin ontziak egiteko erabiltzen baitzen.▼
[[Fitxategi:Alabaster-satin spar.jpg|thumb|180px|Harzurizko eskultura]]
▲'''Harzuri''' izena, antzerako itxurako zenbait [[mineral]]ek jasotzen dute. [[Kaltzio karbonato]] edo [[aljez]] edo igeltsu harri barietate bat da (kaltzio sulfato hidratatua), forma trinkoan agertzen dena, [[selenita]] ez bezala, azken hau barietate zuntztsua bait da. Bere izena, antzinako [[greziera]]zko αλάϐαστρος ("alabastros")etik dator, heldulekurik gabeko ontzi bat izendatzen duena, harzuria, heldulekurik gabeko lurrin ontziak egiteko erabiltzen baitzen.
 
Harzuria, aljeza edo igeltsu harria bezala, hatzazalarekinatzazalarekin marratzen da (1,5 eta 2 arteko gogortasuna [[Mohs eskala]]n). Bere kristalizazio sistema, [[monokliniko]]a da. Bikor fineko aljezigeltsu barietate hau, [[Espainia]]ko [[harrobi]]etatik, [[Ingalaterra]]koetatik edo [[Toskana]]koetatik ateratzen da. Harzuria, harri apaingarri bezala erabiltzen da. Bere biguntasunak, oso forma landuetan lantzea ahalbidetzen du. Uretan disolbagarria, ezin da kanpoan erabili.
 
== KaltzitaErabilera ==
[[Kaltzita]], "antzinakoen harzuria", "Bibliaren harzuria" edo "Ekialdeko harzuria" da, ezagutzen diren lehen harzurizko objektuak, [[Ekialde Hurbila|Ekialde Hurbil]]etik bait datorbaitator. "''Alabastra''" izeneko lurrin edo ukendu ontzi txikiak egiteko oso bilatua, ''alabastra'' izena, harzuriaren beste izena den '''alabastro''' izenaren jatorria izan daiteke.
 
Kaltzita bloke bakar batean zizelkaturiko [[sarkofago]] bat, [[Londres]]ko Sloane museoaren bilduman aurkitzen da. [[Giovanni Battista Belzoni]]k aurkitu zuen [[1817]]an, [[Seti I.a]] [[faraoi]]aren hilobian, [[Tebas (Egipto)|Tebas]]etik ez oso urruti, eta Sir John Sloanek erosi zuen, arrakastarik gabe, [[British Museum]]ari proposatu ondoren. Harria, Tebasetik gertu ateratzen zen, greziarrek, ''Psinaula'' edo ''Alabastron'' bezala berrizendatu zuten hirian.
Harzuria, [[ontzi kanopo]] egiptoarrak eta beste ontzi sakratu eta hil ontzi batzuk egiteko erabiltzen zen.
 
=== Beste erabilera batzuk ===
[[Irudi:Absides fitero224.jpg|thumb|right|320px|Harzuria leiho erromanikoetan, [[Fiteroko monasterioa]]n.]]
Xafla finetan moztua, harzuria, [[leiho]] txikietan "kristal" bezala erabili ahal izateko moduko bezain gardena da. Honela erabili zen, hain zuzen ere, [[Erdi Aro]]ko [[eliza]] batzuetan, bereziki [[Italia]]n. Berrikiago, harzuria erabili zen barra-barra Los Angeleseko Notre''Andre DameMaria'' katedralerako, [[2002]]an sagaratua. Hozte gailu berezi batek, panelak, beroaren eraginpean opako bihurtzea eragozten du.
 
Harzuria preziatua izatea eragiten duten ezaugarrietako bat, zeharrargitsua izatea da. [[Ebroren Harana|Ebroren Haran]]eko elizek, [[Espainia]]n, kristalen ordez, harzurizko xaflak zituzten. Material honen biguntasunak, hatzazalarekinatzazalarekin ere landu ahal izatea ahalbidetzen du.
 
Argiztapenari dagokionez, plafoi eta tulipak ere eraikitzen dira harzuriarekin, hauek brontzezko argi armiarmen zati direlarik.
 
== Harzuriaren ateratzea ==
Harzuriaren ateratze mundialaren zati handi bat, [[Aragoi]]n egiten da, Ebroren Haranean. [[Quinto]], [[Fuentes de Ebro]], [[Azaila]] eta [[Albalate del Arzobispo]] bezalako herrietan. Esplotazioa, harrobi bidez egiten da, paisaia suntsitu eta ingurugiroan kalte handia sortuz, berritzea ez bait da batere erraza halako toki idor batetan. Uretan oso disolbagarria denez, erliebea, oso erraz higatzen da. Landutako ataletan ezezikez ezik, bloke landugabeetan ere asko esportatzen da, [[Asia]]n eta herrialde arabiarretan oso estimatua den [[jade]] faltsua egiteko, gogortu eta kolore ezberdinetan tindatzen duen prozedura baten bidez.
 
<!------ITZULI GABEKO IRUDIA
== Harzuriaren eraketa ==
 
[[Fitxategi:Alabastro1.jpg|center]]--->
 
{{commons|Category:Alabaster}}
 
[[bg:Алабастър]]
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:MobileDiff/950410"(e)tik eskuratuta