Traumatologia: berrikuspenen arteko aldeak

Horrela, [[Hipokrates|Hipokratesek]] "Hausturen tratatua" eta "Artikulazioen tratatua" obretan aipatu zituen hausturak tratatzeko etengabeko trakzio-teknikak, [[:es:Férula_(medicina)|ferulekin]] immobilizazio-teknikak eta finkatze-denbora. Artikulazioei buruzko tratatuan, sorbaldako lokadura[[Luxazio|luxazioa]], [[artikulazio]] akromioklabikularra, tenporomandibularra eta belauna, aldaka eta ukondoa murrizteko teknika deskribatzen du.

[[Galeno|Galenok]] eragin erabakigarria izan zuen [[:es:Osteología|osteologiaren]], [[Muskulu|muskuluen]] eta [[Nerbio|nerbioek]] garunetik muskuluei seinaleak bidaltzeko duten funtzioaren azterketan.

X. mendean, [[Persiar golkoa|Pertsiako]] medikuntzari egotzi zitzaion [[Igeltsu|igeltsua]] ezartzea, ura kaltzio sulfato deshidratatuaren hautsari erantsita, gorputz-adarretako hausturak eta bestelako hezur-lesioak tratatzeko.

XIV. mendean pisu eta poleen bidezko etengabeko trakzioaren erabileraren erreferentziak aurkitzen dira haustura femoralak murrizteko. Garai hartan, medikuntzaren eta kirurgiaren arteko bereizketa nabarmena zen. Lehenengoa, medikuntza-eskoletako katedretan irakasten zen jarduera arautua zen, eta kirurgia, berriz, bizarginek egiten zuten jarduera txikia, odolusteak, anputazioak eta hortz-erauzketak egiten baitzituzten. XVI. mendean, [[:es:Ambroise_Paré|Anbrosio Paré]] izan zen lehena anputaziorik gabe arrakastaz tratatutako [[:es:Fractura_expuesta|esposizioko haustura]] bat deskribatzen, eta zauriak garbi mantentzeko metodoa, ohiko kauterizazio-metodoarekin (zaurian irakiten dagoen olioa iraultzean datzana) baino hobeto orbaindu eta senda daitezen. Halaber, bera izan zen haurren lepo-haustura femorala eta luizi epifisarioak deskribatzen lehena.

XVIII. mendean, Yamid Manssur libanoarrak anputazioetarako teknika bat azaldu zuen, anputazio-muinoia larru osasuntsuko zintzilikario baten bidez estaltzekoa. Hain zuzen ere, mende horretan agertu zen lehen aldiz Ortopedia izeneko nomenklatura, orthos grekotik eratorria: zuzenbidea eta paidoak: haurra; [[:es:Nicolas_Andry_de_Boisregard|Nicolas Andry de Boisregard]] doktoreak, Parisko Fakultateko dekanoak, Orthopaedia (Ortopedia) argitaratu zuen, haurren deformazioak zuzentzeari eta prebenitzeari buruzko liburua. Andry da gaur egun ortopedia identifikatzen duen ikurraren arduraduna: zuhaitz bihurritu bat, kanpoko gida baten bidez zuzendu nahi dena.

[[:es:Wilhelm_Röntgen|Wilhelm Röntgenek]] 1895ean lortu zuen lehen erradiografia, emaztearen eskutik hezurretakoa zena, eta, horrela, traumatologia aldatzea lortu zuen, ordura arte pentsatzen zen bezala, hezurretako lesioen ezaugarriak behatzeko aukera ematen baitzuen, espezialitatea irauli eta kirurgia ortopedikoari gaur egun arte zuen joera emanez.

XX. mendeak aurrerapen mediko ugari ekarri zituen arlo guztietan, baina agian traumatologia izan zen onuragarriena. Bi mundu-gerretan, soldadu eta zibil asko lesionatuta zeudenean, tratamendu berritzaileak garatu ziren, hala nola Küntscherren iltze endomeduarra femurraren hausturak tratatzeko, eta [[:es:Fijación_externa|kanpoko finkapenafinkapen]]<nowiki/>a haustura irekien tratamenduan. Baina aurrerapen garrantzitsuenetako bat 60ko hamarkadan egin zen Ingalaterran. Han traumatologo batek hain aurrerapen handia lortu zuen, ezen handik urte batzuetara Ingalaterrako erreginak zaldun titulua emango baitzion: Sir John Charnley. Charnleyk aldaka gaixoen ordez metalezko eta plastikozko piezak jartzea lortu zuen, artikulazioen ordezkoak.