Homeopatia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
No edit summary
4. lerroa:
Fisikari, kimikari, biokimikari eta biologiari buruzko ezagutza zientifiko egoki guztiak homeopatiaren aurkakoak dira<ref>{{Erreferentzia|izena=Aijing|abizena=Shang|izenburua=Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative study of placebo-controlled trials of homoeopathy and allopathy|orrialdeak=726–732|hizkuntza=English|abizena2=Huwiler-Müntener|abizena3=Nartey|abizena4=Jüni|abizena5=Dörig|abizena6=Sterne|abizena7=Pewsner|abizena8=Egger|izena2=Karin|izena3=Linda|izena4=Peter|izena5=Stephan|izena6=Jonathan AC|izena7=Daniel|izena8=Matthias|data=2005-08-27|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(05)67177-2/fulltext|aldizkaria=The Lancet|alea=9487|zenbakia=366|issn=0140-6736|pmid=16125589|doi=10.1016/S0140-6736(05)67177-2|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Marc|abizena=kreidler|izenburua=Homeopathy: A Critique of Current Clinical Research {{!}} Skeptical Inquirer|hizkuntza=en-US|data=2012-11-01|url=https://skepticalinquirer.org/2012/11/homeopathy-a-critique-of-current-clinical-research/|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Complementary and Integrative Medicine {{!}} American Cancer Society|hizkuntza=en|url=https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/complementary-and-integrative-medicine.html|aldizkaria=www.cancer.org|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=David Robert|abizena=Grimes|izenburua=Proposed mechanisms for homeopathy are physically impossible: Original Article|orrialdeak=149–155|hizkuntza=en|data=2012-09|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.2042-7166.2012.01162.x|aldizkaria=Focus on Alternative and Complementary Therapies|alea=3|zenbakia=17|doi=10.1111/j.2042-7166.2012.01162.x|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=the InterAcademy|abizena=Partnership (IAP)|izenburua=EASAC statement on: Homeopathic products and practices: assessing the evidence and ensuring consistency in regulating medical claims in the EU|hizkuntza=en|url=https://www.interacademies.org/publication/easac-statement-homeopathic-products-and-practices-assessing-evidence-and-ensuring|aldizkaria=www.interacademies.org|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Robert|abizena=Wesselhoeft|izenburua=Some remarks on Dr. O.W. Holmes's lectures on homoeopathy and its kindred delusions : communicated to a friend|argitaletxea=Boston : Clapp|abizena2=Holmes|izena2=Oliver Wendell|data=1842|url=http://archive.org/details/64340260R.nlm.nih.gov|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Oliver Wendell Holmes|abizena=Sr|izenburua=Currents and counter-currents in medical science: With other addresses and essays|argitaletxea=Ticknor and Fields|data=1861|url=https://openlibrary.org/books/OL14731800M/Currents_and_counter-currents_in_medical_science|sartze-data=2023-02-13}}</ref>. Sendabide homeopatikoak [[biokimika|biokimikoki]] geldoak izaten dira, eta ez dute inolako gaixotasun ezagunetan eraginik<ref>{{Erreferentzia|izena=E.|abizena=Ernst|izenburua=A systematic review of systematic reviews of homeopathy: A systematic review of systematic reviews of homeopathy|orrialdeak=577–582|hizkuntza=en|data=2002-12|url=http://doi.wiley.com/10.1046/j.1365-2125.2002.01699.x|aldizkaria=British Journal of Clinical Pharmacology|alea=6|zenbakia=54|pmid=12492603|pmc=PMC1874503|doi=10.1046/j.1365-2125.2002.01699.x|sartze-data=2023-02-13}}</ref>. Bere gaixotasunaren teoria, Hahnemannek ''miasma''k deitu zituen printzipioetan oinarritua, inkoherentea da ondoren [[birus]]ak edo [[bakterio]]ak [[Gaitzen teoria mikrobiarra|gaixotasunaren kausa]] gisa identifikatzearekin. Saiakuntza klinikoak egin dira, eta, oro har, ez da frogatu prestakin homeopatikoen eragin objektiborik<ref>{{Erreferentzia|izena=Timothy|abizena=Caulfield|izenburua=A systematic review of how homeopathy is represented in conventional and CAM peer reviewed journals|orrialdeak=12|abizena2=DeBow|izena2=Suzanne|data=2005-06-14|url=https://doi.org/10.1186/1472-6882-5-12|aldizkaria=BMC Complementary and Alternative Medicine|alea=1|zenbakia=5|issn=1472-6882|pmid=15955254|pmc=PMC1177924|doi=10.1186/1472-6882-5-12|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Fun with homeopaths and meta-analyses of homeopathy trials|hizkuntza=en-US|data=2008-10-13|url=https://sciencebasedmedicine.org/fun-with-homeopaths-and-meta-analyses-of-homeopathy-trials/|aldizkaria=Science-Based Medicine|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Jay|abizena=Shelton|izenburua=Homeopathy : how it really works|argitaletxea=Prometheus Books|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/52258067|isbn=1-59102-109-X|pmc=52258067|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Edzard|abizena=Ernst|izenburua=Homeopathy: what does the “best” evidence tell us?|orrialdeak=458–460|hizkuntza=en|data=2010-04|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.5694/j.1326-5377.2010.tb03585.x|aldizkaria=Medical Journal of Australia|alea=8|zenbakia=192|issn=0025-729X|doi=10.5694/j.1326-5377.2010.tb03585.x|sartze-data=2023-02-13}}</ref>. Homeopatiaren funtsezko sinesgarritasunak eta egiazta daitekeen eraginkortasunik ezak eragin du komunitate zientifikoek eta medikuek [[txerpolari]]ekin eta [[iruzur]]rarekin lotzea<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Homeopathy is nonsense, says new chief scientist - Telegraph|data=2013-04-20|url=https://web.archive.org/web/20130420234704/http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/10003680/Homeopathy-is-nonsense-says-new-chief-scientist.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=The Oxford companion to United States history|data=2001|url=https://www.worldcat.org/oclc/44426920|edizioa=First edition|isbn=0-19-508209-5|pmc=44426920|sartze-data=2023-02-13}}</ref>.
 
Homeopatiak [[XIX. mende]]an izan zuen arrakastarik handiena. 1825ean sartu zen Estatu Batuetan, eta lehen eskola homeopatikoak 1835ean ireki zituen ateak. XIX. mendean zehar, dozenaka erakunde homeopatiko agertu ziren Europan eta Estatu Batuetan. Aldi horretan, homeopatia nahiko arrakastatsua izan zen, beste tratamendu-modu batzuk kaltegarriak eta ez-eraginkorrak izan zitezkeelako. Mendearen amaieran, praktika gainbehera hasi zen, eta Estatu Batuetako medikuntza soilik homeopatikoaren azken fakultatea 1920an itxi zen. [[1970eko hamarkada]]n, homeopatia indarrez berpiztu zen, eta zenbait produktu homeopatikoren salmentak hamar aldiz biderkatu ziren. Joera [[New Age]] mugimenduaren gorakadarekin bat etorri zen<ref>{{Erreferentzia|izena=Simon|abizena=Singh|izenburua=Trick or treatment : the undeniable facts about alternative medicine|argitaletxea=W.W. Norton|data=2008|url=https://www.worldcat.org/oclc/181139440|edizioa=1st American ed|isbn=978-0-393-06661-6|pmc=181139440|sartze-data=2023-02-13}}</ref>, eta, neurri batean, [[kimiofobia]]ren, produktu "naturalen" aldeko zaletasun irrazionalaren eta mediku homeopatek eskaintzen zituzten kontsulta-denbora luzeagoen ondorio izan daiteke.
 
XXI. mendean, [[metaanalisi]] batzuek frogatu dute homeopatiaren baieztapen terapeutikoek ez dutela justifikazio zientifikorik. Ondorioz, homeopatiari osasun-arretan finantzaketa publikoa kentzea gomendatu dute herrialdeetako eta nazioarteko erakundeek. [[Australia]], [[Erresuma Batua]], [[Suitza]] eta [[Frantzia]]ko erakunde nazionalek, [[Europako Akademien Aholku Batzorde Zientifikoa]]k eta [[Zientzien Akademia Errusiarra]]k homeopatia ez dela eraginkorra ondorioztatu dute, eta praktika hori finantzatzen ez jarraitzea gomendatu dute<ref>{{Erreferentzia|izena=Ian|abizena=Musgrave|izenburua=No evidence homeopathy is effective: NHMRC review|hizkuntza=en|url=http://theconversation.com/no-evidence-homeopathy-is-effective-nhmrc-review-25368|aldizkaria=The Conversation|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=swissinfo ch and|abizena=agencies|izenburua=Swiss make New Year's regulations|hizkuntza=en|url=https://www.swissinfo.ch/eng/swiss-make-new-year-s-regulations/31867422|aldizkaria=SWI swissinfo.ch|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Homeopathy is 'risky nonsense' according to 29 science bodies|hizkuntza=en|data=2017-09-23|url=https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/homeopathy-nonsense-risk-harm-29-european-academies-science-advisory-council-remedies-a7963786.html|aldizkaria=The Independent|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=» MEMORANDUM #2 (HOMEOPATHY) Commission on Pseudoscience|url=http://klnran.ru/en/2017/02/memorandum02-homeopathy/|aldizkaria=klnran.ru|sartze-data=2023-02-13}}</ref>. Ingalaterrako Osasun Zerbitzu Nazionalak sendabide homeopatikoak finantzatzeari utzi dio, eta Osasun Ministerioari eskatu dio errezetarekin debekatutako gaien zerrendan homeopatia konponbideak gehitzeko<ref>{{Erreferentzia|izena=Laura|abizena=Donnelly|izenburua=NHS to ban homeopathy and herbal medicine, as 'misuse of resources'|hizkuntza=en-GB|data=2017-07-21|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2017/07/21/nhs-ban-homeopathy-herbal-medicine-misuse-resources/|aldizkaria=The Telegraph|issn=0307-1235|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Laura|abizena=Donnelly|izenburua=High Court backs NHS decision to stop funding homeopathy|hizkuntza=en-GB|abizena2=Association|izena2=Press|data=2018-06-05|url=https://www.telegraph.co.uk/science/2018/06/05/high-court-backs-nhs-decision-stop-funding-homeopathy/|aldizkaria=The Telegraph|issn=0307-1235|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Homeopathy 'could be blacklisted'|hizkuntza=en-GB|data=2015-11-13|url=https://www.bbc.com/news/health-34744858|aldizkaria=BBC News|sartze-data=2023-02-13}}</ref>. Frantziak finantzaketa kendu zuen 2021ean<ref>{{Erreferentzia|izena=Agence|abizena=France-Presse|izenburua=France to stop reimbursing patients for homeopathy|hizkuntza=en-GB|data=2019-07-10|url=https://www.theguardian.com/world/2019/jul/10/france-to-stop-reimbursing-patients-for-homeopathic-treatment|aldizkaria=The Guardian|issn=0261-3077|sartze-data=2023-02-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Homéopathie : 2021 signe la fin du remboursement|hizkuntza=fr-FR|data=2021-01-01|url=https://www.francetvinfo.fr/sante/medicament/homeopathie/homeopathie-2021-signe-la-fin-du-remboursement_4240961.html|aldizkaria=Franceinfo|sartze-data=2023-02-13}}</ref>, eta [[Espainia]]k ere homeopatia eta beste [[pseudoterapia]] batzuk debekatzeko neurriak iragarri ditu osasun-zentroetan<ref>{{Erreferentzia|izena=Raúl|abizena=Rejón|izenburua=El Gobierno prohibirá la homeopatía en los centros sanitarios|hizkuntza=es|data=2018-11-14|url=https://www.eldiario.es/sociedad/gobierno-prohibira-consultas-homeopatia-aparezcan_1_1842695.html|aldizkaria=elDiario.es|sartze-data=2023-02-13}}</ref>.