14:43, 25 azaroa 2022ko berrikusketa aldatu Iiraola (eztabaida \| ekarpenak) 40 edits «Republicanismo» orriaren itzulpena eginez sortua Etiketak: Lehengoratua EdukiItzulpena ContentTranslation2 ← Aurreko ezberdintasuna		14:44, 25 azaroa 2022ko berrikusketa aldatu desegin Iiraola (eztabaida \| ekarpenak) 40 edits Iiraola (eztabaida) wikilariaren 9098402 berrikuspena desegin da Etiketa: Desegin Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg\|thumb\|300px\|[[Eugène Delacroix]]ren '[[Askatasuna herria gidatzen]]', alegoria errepublikanoa.]] ~~== ''Errepublikanismoa'' teoria politikoan ==~~ '''Errepublikanismo''' [[Errepublika]]ren alde egiten duen [[Politika zientzia\|teoria politikoa]] da. Errepublika batean agintaritza ez dago pertsona bakar baten esku, estatuaren buruzagitza hauteskunde bidez hautatzen da; era horretan gobernatzen den estatua. ~~[[Fitxategi:Meuble_bonnet_phrygien.svg\|thumb\|180x180px\|[[Frigiar txano\|Frigio txanoa]], XIX. mendetik errepublikanismoaren sinbolo gisa erabilia.]]~~ ''Errepublikanismo'' terminoak [[Erdi Aroa\|Erdi Aroko]]<ref>Quentin Skinner (1995): ''Las ciudades-república italianas'', en John Dunn (dir.), ''Democracia. El viaje inacabado'', Tusquets, Barcelona, pp. 70-82</ref> Italiako zenbait udalerritan sortutako pentsamendu politikoaren korronte bati egiten dio erreferentzia. Horrek esanahi berria eman zien Greziako eta Erromako herri-tradizioei, XVII. eta XVIII. mendeetako Ingalaterrako eztabaida politiko ''asko'' piztu zituen, Estatu Batuetako independentziaren sortzaileengan eragina izan zuen eta, ia bi mendetako isiltasun apalaren ondoren, gure idealak askatu ditu euskarri gisa.<ref>John G.A. Pocock (2002): ''El momento maquiavélico. El pensamiento político florentino y la tradición republicana atlántica'', Tecnos. Madrid</ref> Errepublikanismoa —doktrina-dimentsioan, gobernu-formetatik kanpo eta monarkiarekin kontrajarrita— erabaki politikoak ikertzeko programa bat da, ez behin betiko prestatutako errezeta bat. Agintea [[herri]]aren biltzar batean edo senatu batean eta [[Botere betearazle\|aginte betearazlea]] lehendakari baten eskuetan duen gobernu forma. Lehendakaria herriak edo biltzarrak aukeratzen du, eta ez da aitarengandik seme-alabengana pasatzen, [[Monarkia\|erregetzarekin]] gertatzen den bezala. Errepubliken arteko bereizketa klasikoak errepublika [[Oligarkia\|oligarkikoak]] eta [[Demokrazia\|demokratikoak]] bereizten ditu. Lehena estamentu edo gizatalde berezietan banatutako gizarteetan ikusten zen, agintea talde oligarkiko baten eskuetan zegoela; [[Atenas]], [[Esparta]], [[Kartago]] eta [[Erdi Aroko Italiako errepublikak]] dira horren adibideak. Egungo errepublika mota, demokratikoa, [[Frantziako Iraultza]]ren ondoren garatu da Europan. Historian zehar, de iure errepublikaren forma izan duten zenbait [[diktadura]] ikusi izan da. [[Kategoria:Errepublikanismoa]]▼ ~~[[Kategoria:Erreferentzia behar duten adierazpenak dauzkaten artikuluak]]~~ == Erreferentziak == {{lur\|data=2018-1-9}} {{erreferentzia zerrenda}} {{politika zirriborroa}} == Kanpo estekak == {{autoritate kontrola}} ▲[[Kategoria:Errepublikanismoa\| ]]

Errepublikanismo: berrikuspenen arteko aldeak