Txikipedia:Enbrioi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{Banner|Embryo at around 6 weeks EGA from conception (42881289375).jpg}}
[[Fitxategi:
'''Enbrioia''' gizon baten {{Txp|espermatozoide|espermatozoideak}} emakume baten {{Txp|obulu|obulua}} ernaltzen duenean sortzen da. Elkartzean, {{Txp|izaki bizidun}} berri bat sortzen dute. Grezierako enbrioi hitzak "jaio ez den umeki" esan nahi du.
8. lerroa:
==Nola garatzen da enbrioia?==
[[Fitxategi:Embryo at approximately 8-10 weeks EGA from conception. (21307040921).jpg|400px|left|thumb|<center>Giza enbrioi honek 8 aste ditu]]
Ernaldu ondoren, {{Txp|zelula|zelulak}} behin eta birritan zatitzen dira. Zelula bat bi zelulatan da. Bost egun eta gero, 100 inguru daude, bakoitza milimetro 1 baino txikiagoa. Enbrioia {{Txp|umetoki|umetokira}} mugitzen da eta haren paretan itsasten da. Honi "ezarpena" esaten zaio. Ordutik aurrera, amak ez du hilekorik, bestela enbrioia galduko lukeelako.
Lehenengo astearen bukaeran enbrioia amaren karenari lotzen zaio. {{Txp|Karen|Karena}} organo bat da, {{Txp|zilbor-heste|zilbor-hestearen}} bidez enbrioiari {{Txp|elikagai|elikagaiak}} eta oxigenoa ematen dizkiona. Kontsumitzen den oxigenoa berriro joaten da bueltan karenera zilbor-hestearen bidez.
Zelulek zatitzen jarraitzen dute, eta era selektiboan egiten dute: bosgarren astearen amaieran, enbrioiak dagoeneko {{Txp|giltzurrun|giltzurrunak}}, {{Txp|gibel|gibela}}, {{Txp|heste|hesteak}}, {{Txp|burmuin|burmuina}} eta beste {{Txp|Organo (biologia)|organo}} garrantzitsu batzuk ditu. Seigarren astean {{Txp|bihotz|bihotza}} taupadaka hasten zaio. Orain, enbrioiak mahats-ale baten edo {{Txp|mugurdi}} baten tamaina dauka. Likido amniotiko deitzen den likido batean flotatzen du.
Zortzigarren astean burmuina martxan jartzen da. Enbrioiak besoak, eskuak eta hatzak dauzka, eta baita hankak, oinak eta behatzak ere. Mugitu egiten da, eta itzulipurdiak ere egiten ditu. Amak oraindik ezin du sentitu, baina {{Txp|ekografia|ekografiaren}} irudian ikusi daiteke. Orain 3 bat zentimetroko tamaina du eta 4 bat gramo pisatzen ditu. Organo guztiak dituenez, bederatzigarren astetik aurrera enbrioiari ez zaio enbrioi deitzen, umeki baizik.
| |||