09:34, 4 urria 2022ko berrikusketa aldatu Theklan (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 408.068 edits No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin ← Aurreko ezberdintasuna		09:48, 4 urria 2022ko berrikusketa aldatu desegin Theklan (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 408.068 edits No edit summary Etiketak: 2017 wikitestu editorearekin Disambiguation links Hurrengo ezberdintasuna →
24. lerroa: Ariesek ahari bat irudikatu du [[babiloniar]] garaiaren amaieratik. Lehenago, Arieseko izarrek korta bat osatzen zuten. Kultura ezberdinek hainbat konstelaziotan sartu dituzte Ariesen izarrak, Txinako ikuskatzaile bikiak eta Marshall Uharteetako mazopa bat barne. Aries konstelazio nahiko ahula da, lau izar distiratsu baino ez dituena: Hamal ([[Alfa Arietis]], bigarren magnitudekoa), Sheratan ([[Beta Arietis]], hirugarren magnitudekoa), Mesarthim ([[Gamma Arietis]], laugarren magnitudekoa) eta [[41 Arietis]] (laugarren magnitudekoa). Konstelazioaren barruan dauden zeru sakoneko objektu bakanak nahiko ahulak dira eta elkarreraginean dauden galaxia pare batzuk dituzte. Zenbait [[meteoro-euri]] Ariesetik irradiatzen direla dirudi, [[Eguneko Arietidak]] eta [[Epsilon Arietidak]] barne. == Historia eta mitologia == [[Nazioarteko Astronomia Elkartea]]k konstelazio ofizial gisa onartzen du Aries, baina zeruko eskualde espezifiko gisa. Jatorrian, antzinako testuetan izarren eredu espezifiko gisa definitzen zen, eta antzinatik konstelazio izaten jarraitu du; orain, antzinako patroia eta inguruko izarrak barne hartzen ditu<ref>{{Erreferentzia\|izena=Jay M.\|abizena=Pasachoff\|izenburua=A field guide to the stars and planets.\|argitaletxea=Houghton Mifflin\|data=2000\|url=https://www.worldcat.org/oclc/41137649\|edizioa=4th ed.\|isbn=0-395-93432-X\|pmc=41137649\|sartze-data=2022-10-04}}</ref>. [[MUL.APIN]] izenez ezagutzen diren buztinezko oholtxoetan agertzen den babiloniar zodiakoaren deskribapenean, konstelazioa, orain Aries bezala ezagutzen dena, [[ekliptika]]n zehar zegoen azken urtaroa zen. MUL.APIN izarren irteera eta sarreren taula oso bat zen, ziurrenik nekazaritza-egutegi gisa balio zuena. Gaur egungo Aries izenaz ezagutzen zen ''<sup>MUL</sup>LÚ.ḪUN.GÁ'' (𒀯𒇽𒂠𒂷), "Nekazaritzako langilea" edo "sasoiko langilea"<ref>{{Erreferentzia\|izena=James\|abizena=Evans\|izenburua=The history and practice of ancient astronomy\|argitaletxea=Oxford University Press\|data=1998\|url=https://www.worldcat.org/oclc/729872798\|isbn=978-0-19-987445-3\|pmc=729872798\|sartze-data=2022-10-04}}</ref>. Nahiz eta litekeena den K. a. XII. edo XI. mendean konpilatzea. MUL.APIN-ek [[Pleiadeak]] udaberriko ekinozioa bezala markatzen dituen tradizioa islatzen du, [[Brontze Aroa]]ren hasieran zehaztasun nahikorekin gertatzen zena. Aries konstelazio desberdin gisa identifika daitekeen lehen erreferentzia K.a. 1350. urtetik 1000.era bitarteko mugarrietatik dator. Hainbat mugarritan, zodiakoko ahari baten irudia eta bertan dauden gainerako pertsonaiak bereizten dira. Konstelazioa nekazaritza langiletik aharira aldatzea, seguruenik, ondorengo babiloniar tradizioan gertatu zen, langileak [[Tammuz (jainkoa)\|Tammuzekin]] gero eta lotura handiagoa zuelako. MUL.APIN sortu zen garaian Aries Tammuzen ahariarekin eta soldatapeko langile batekin identifikatzen zen. Aldaketa horren une zehatza zehaztea zaila da, Ariesen edo beste ahari-irudi batzuen irudirik ez dagoelako<ref>{{Erreferentzia\|izena=J. H.\|abizena=Rogers\|izenburua=Origins of the ancient constellations: I. The Mesopotamian traditions\|orrialdeak=9–28\|data=1998-02-01\|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1998JBAA..108....9R\|aldizkaria=Journal of the British Astronomical Association\|zenbakia=108\|issn=0007-0297\|sartze-data=2022-10-04}}</ref>. == Erreferentziak ==

Aries (konstelazioa): berrikuspenen arteko aldeak