Katastrofismo: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
More used with only one reference definition: 1 new reference and 1 new reference call. |
|||
1. lerroa:
'''Katastrofismoa''', [[Georges Cuvier|Georges Cuvie]]<nowiki/>r anatomista eta [[Paleontologia|paleontologo]] frantziarrak bere ''Recherches sur les ossements fossiles de quadrupèdes'' (1812) lanean argudiatzen duen hipotesia da, erregistro fosilean ikusitako [[Espezieen iraungipen|desagertze]] ezberdinak eta [[Segida faunistikoaren printzipioa|segida faunistiko]]<nowiki/>ko patroiak eskala handiko hondamendi naturalek (erupzio bolkaniko edota azken itzalketetako uholdeek) eragin zituztela. Hau, gertaera naturalekin soilik azaldu zuen: ez zuen [[Noeren ontzia|Noeren uholdea]] aipatu, <ref>{{Erreferentzia|izena=Christopher|abizena=McGowan|izenburua=The dragon seekers : how an extraordinary circle of fossilists discovered the dinosaurs and paved the way for Darwin|data=2001|url=https://www.worldcat.org/oclc/46885812|isbn=0-7382-0673-3|pmc=46885812|sartze-data=2021-03-13}}</ref> ez zuen inoiz jainkozko sorkuntzaz hitz egin desagertze gertaera baten ondorengo birpopulaketa mekanismo bezala, bere garaikide ziren [[Jean-Baptiste Lamarck|Lamarck]] eta [[Geoffroy Saint-Hilaire]]<nowiki/>renak bezalako teoria ebolutiborik babestu ez zuen arren. <ref name="#1">{{Erreferentzia|izena=M. J. S.|abizena=Rudwick|izenburua=The meaning of fossils : episodes in the history of palaeontology|argitaletxea=University of Chicago Press|data=1985|url=https://www.worldcat.org/oclc/11574066|edizioa=University of Chicago Press ed|isbn=0-226-73103-0|pmc=11574066|sartze-data=2021-03-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=David R.|abizena=Oldroyd|izenburua=Cuvier, Georges Léopold Chrétien Frédéric Dagobert, Baron de (1769-1832)|argitaletxea=John Wiley & Sons, Inc.|data=2007-08-15|url=http://dx.doi.org/10.1002/9780471743989.vse9870|isbn=0-471-74398-4|sartze-data=2021-03-13|encyclopedia=Van Nostrand's Scientific Encyclopedia}}</ref> Cuvierrek uste zuen [[erregistro estratigrafiko]]<nowiki/>ak hondamendi horietako batzuk egon zirela adierazten zuela; gertaera natural errepikariak, lurreko bizitzaren historian egonaldi luzeek bananduak. Honek, [[Lurra]]<nowiki/>k milioika urte zituela sinestera eraman zuen.<ref
Katastrofismoak, biologia modernoan toki bat aurkitu du [[Kretazeo-Paleogenoaren iraungitze masiboa|Kretazeo-Paleogenoa]]<nowiki/>ren desagertze gertaerarekin, [[Luis Walter Alvarez|Luis Alvarez]]<nowiki/>en 1980ko artikulu batean proposatu zuten bezala, 10 kilometroko asteroide batek (6.2 milia) duela 66 milioi urte Lurra jo zuela argudiatu zuen [[Kretazeoa|Kretazeo]]<nowiki/>aren amaieran. Gertaerak, dena dela, espezie guztien %70 inguru iraungi zuen, [[dinosauro]]<nowiki/>ak barne, Kretazeoaren eta [[Paleozeno]]<nowiki/>aren arteko muga atzean utziz.<ref name=":21">{{Erreferentzia|izena=Luis W.|abizena=Alvarez|izenburua=Extraterrestrial Cause for the Cretaceous-Tertiary Extinction|orrialdeak=1095–1108|abizena2=Alvarez|abizena3=Asaro|abizena4=Michel|izena2=Walter|izena3=Frank|izena4=Helen V.|data=1980-06-06|url=http://dx.doi.org/10.1126/science.208.4448.1095|aldizkaria=Science|alea=4448|zenbakia=208|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.208.4448.1095|sartze-data=2021-03-13}}</ref> 1990ean, talka markatzen duen 180 kilometroko (110 milia) krater hautagai bat identifikatu zuten [[Chicxulub]]<nowiki/>en, [[Mexiko]]<nowiki/>ko [[Yucatán penintsula|Yucatan Penintsula]]<nowiki/>n.
| |||