Mitanni: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
9. lerroa:
Uste denez, hurritar tribu etsaiak eta hiri-estatuak, dinastia bakar batetan batu ziren, elite indoeuropar batek gobernatua, [[K. a. 1595]]ean jasan zuen [[Mursili I.a]]ren hititar arpilaketagatik eta [[kasitar]]ren inbasioagatik [[Babilonia]]ren pot egitearen ondorioz. Alepporen hititar konkista, uneko asiriar erregeen ahuldadea eta hititarren barne borrokek, botere hustasun bat eragin zuten Mesopotamia iparraldean. Honek, Mitani erresuma sortzera eraman zuen. Izen ariarrak, batez ere, erregeen eta mitaniar jainkoen izenetan islatzen dira. Beste alde batetik, hurritar elementua, antzinako sumeriar kulturaren igorlea izan zen.
Mitani edo [[Khanigalbat]]en lehen idatzizko aipamena Bogazkoyko testu hititarren akadiar bertsian agertzen da, [[Hattusili I.a]]ren erregealdiaren garaikoak. Khanigalbat eta Mitani ezberdintasunik gabe erabiltzen dira, lehenengo hitza antzinakoagoa den arren. Aldi berean, [[Khurri]] eta Mitani, estuki lotutako hitzak dira, hizkuntza elkarte bereko ondoko lurraldeei baitagozkie, ohi, errege berberak gobernatuak. Hala ere, geografiari dagokionez, Khurri Goi Siriarekin bat dator, Kaukasoa eta [[Van
Mitaniren historiari buruzko ideia, oso lausoa da derrigorrez, datu askorik ere ez bait dago, eta gainera, kanpotik etorriak, nagusiki, [[Amarnako gutunak|Amarnako gutun]]etatik eta Bogazkoyn aurkitutako zenbait hititar trataturen sarrera historikoetatik. Mitanik, berebiziko garrantzia hartu zuen [[K. a. 1600]]ean, asiriar, egiptoar, hititar eta siriar inperioen artean zuen kokapen pribilegiatuagatik. Bere botere gorena [[K. a. XV. mende]]an lortu zuen, hego-mendebalderantz hedatuz, Siriarantz, non [[Egipto]] atzera bota ahal izan zuen, Hattik, [[K. a. XIV. mende]]an potentzia nagusi bezala ordeztu zuen arte.
| |||