Afro-asiar hizkuntzak: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
15. lerroa:
=== Proto-Afroasiarra ===
Proto-Afroasiar hizkuntza edo Proto-Afroasiarra, hizkuntza afroasiar guztien aurrekaria eta hauetan oinarriturik berregituraturiko [[protohizkuntza]] da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Burning issues in Afro-Asiatic linguistics|data=2012|url=https://www.worldcat.org/oclc/884726022|isbn=978-1-4438-6462-6|pmc=884726022|sartze-data=2022-05-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Søren|abizena=Wichmann|izenburua=Quantitative Approaches to Linguistic Diversity: Commemorating the Centenary of the Birth of Morris Swadesh|argitaletxea=John Benjamins Publishing|hizkuntza=en|abizena2=Grant|izena2=Anthony|data=2012|url=https://books.google.es/books?id=5wKT-5SOAKQC&pg=PA73&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|isbn=978-90-272-0265-9|sartze-data=2022-05-07}}</ref> Proto-afroasiarrari loturiko datazioak tarte kronologiko handia barneratzen dute; K.a. 16.000 urtetik, K.a. 7.500 urtera arte. Halaber, datazio hauek gainontzeko proto-hizkuntzekin erlazionatuak baino zaharragoak dira.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Allan R. Bomhard|izenburua=Diakonoff - Afrasian Languages (1988)|hizkuntza=English|url=http://archive.org/details/DiakonoffAfrasianLanguages1988|sartze-data=2022-05-07}}</ref><ref name=":2">{{Erreferentzia|izena=Christopher|abizena=Ehret|izenburua=The Origins of Afroasiatic|orrialdeak=1680–1680|hizkuntza=en|abizena2=Keita|abizena3=Newman|izena2=S. O. Y.|izena3=Paul|data=2004-12-03|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.306.5702.1680c|aldizkaria=Science|alea=5702|zenbakia=306|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.306.5702.1680c|sartze-data=2022-05-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=The Civilizations of Africa: A History to 1800|hizkuntza=en|data=2020-10-19|url=https://oldsite.upress.virginia.edu/title/2705|isbn=978-0-8139-2880-7|sartze-data=2022-05-07}}</ref>
[[Fitxategi:Expansion of Afroasiatic.svg|thumb|Proposaturiko hizkuntza Afroasiarren sorkuntza gunea eta migrazio bideak, jatorri-modelo Afrikar (Itsaso Gorri) indigenaren arabera.<ref name=":3">{{Erreferentzia|izena=R.|abizena=Blench|izenburua=Archaeology, language, and the African past|argitaletxea=AltaMira Press|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/62281704|isbn=0-7591-0465-4|pmc=62281704|sartze-data=2022-05-07}}</ref>]]
==== '''''Urheimat Afroasiarra''''' ====
''[[Urheimat]] Afroasiarra'', hizkuntza proto-afroasiarraren hizlarien jatorrizko leku hipotetikoa da, non hizlariak komunitate linguistiko bar edo komunitate konplexuen talde bezala bizi ziren geografikoki zabaldu eta hizkuntza ezberdinetan eboluzionatu aurretik.
Leku hipotetiko hau, egun ezezaguna da; baina batzuek [[Levanteko itsasoa|Levanteko]] lehen [[Nekazari|nekazariekin]] erlazionatzen dute, ostera [[Iparraldeko Afrika|Ipar]] eta [[Ekialdeko Afrika|Ekialdeko Afrikara]] migratu zutenak hizkuntza haiekin zabalduz.<ref>{{Erreferentzia|izena=Jared|abizena=Diamond|izenburua=Farmers and Their Languages: The First Expansions|orrialdeak=597–603|hizkuntza=en|abizena2=Bellwood|izena2=Peter|data=2003-04-25|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.1078208|aldizkaria=Science|alea=5619|zenbakia=300|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.1078208|sartze-data=2022-05-07}}</ref> Beste proposamen batzuek, jatorria nekazaritzaren aurretiazko Ipar-ekialdeko Afrikako hizlari [[Ehiztari-biltzaileak|ehiztari-biltzaileetara]] lotzen dute.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Transition to modernity : essays on power, wealth, and belief|argitaletxea=Cambridge University Press|data=1992|url=https://www.worldcat.org/oclc/708568946|isbn=978-0-511-62809-2|pmc=708568946|sartze-data=2022-05-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=N.|abizena=Shirai|izenburua=The Archaeology of the First Farmer-Herders in Egypt : New insights into the Fayum Epipalaeolithic and Neolithic.|argitaletxea=Leiden University Press|data=2010|url=https://www.worldcat.org/oclc/818867323|isbn=978-90-485-1269-0|pmc=818867323|sartze-data=2022-05-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Jason A.|abizena=Hodgson|izenburua=Early Back-to-Africa Migration into the Horn of Africa|orrialdeak=e1004393|hizkuntza=en|abizena2=Mulligan|abizena3=Al-Meeri|abizena4=Raaum|izena2=Connie J.|izena3=Ali|izena4=Ryan L.|data=2014-06-12|url=https://dx.plos.org/10.1371/journal.pgen.1004393|aldizkaria=PLoS Genetics|alea=6|zenbakia=10|editore-abizena=Williams|editore-izena=Scott M.|issn=1553-7404|pmid=24921250|pmc=PMC4055572|doi=10.1371/journal.pgen.1004393|sartze-data=2022-05-07}}</ref>
* '''Levanteko hipotesia'''.
* '''Ipar Afrikako hipotesia'''.
* '''Itsaso Gorriko hipotesia'''.
* '''Etiopiako hipotesia'''.
* '''Saharako hipotesia'''.
== Sailkapena ==
| |||