Baptismo: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
5. lerroa:
== Sorkuntza ==
Eliza bataiatzaileen jatorria [[John Smyth (teologo ingelesa)|John Smyth]] eta Thomas Helwys ingelesek [[Amsterdam|Amsterdamen]] hasitako mugimendu batean dago. [[Puritanismo|Puritanoekin]] eta [[Eliza kongregazional|kongregazionalistekin]] partekatutako sinesmenak zirela eta, 1607an [[Holanda|Holandara]] erbesteratu ziren jarrera bibliko bera zuten beste fededun batzuekin. Uste dute [[Biblia]] izan behar dela gida bakarra, eta sinestunaren bataioa dela Idazteunek eskatzen dutena. 1609an, mugimenduaren fundaziotzat hartzen den urtean, fededunak bataiatu eta lehen eliza bataiatzailea sortu zuten<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Turning Points in Baptist History by Walter B. Shurden|url=http://www.centerforbaptiststudies.org/pamphlets/style/turningpoints.htm|aldizkaria=www.centerforbaptiststudies.org|sartze-data=2022-05-06}}</ref>.
1611n Helwysek Amsterdamgo [[Holanda|Holandako]] Ingeles Iraunkorren Fede-adierazpena bataiatu zuen. 1612an itzuli zen Ingalaterrara, Spitalfieldsen, [[Londres|Londresko]] ekialdean, eliza bataiatzaile orokor bat sortzera. Urte berean, hiru lan garrantzitsu argitaratu zituen: arminianismoaren aldeko argumentu bat (Jainkoaren hitza eta obrengatik egindako froga labur eta sinple bat, Jainkoaren dekretua ez dela bekatuaren kausa edo ezein gizakiren kondena, eta gizaki guztiak Kristok berrerosiak direla; eta, era berean, ez dela umeei buruzko adierazpen garrantzitsu bat baino gehiago kondenatzen); Liburu hau erlijio askatasunaren lehen arrazoietako bat da Ingalaterran eta [[Gales|Galesen]]. Helwysen ustez, erlijio askatasuna guztiontzako eskubidea da. Liburu honetan dio monarkiaren boterea ere Jainkoaren menpe dagoela. Ingalaterrako [[Jakue I.a Estuardo|Jacobo I.ak]] eta Eskoziako VI.ak kartzelara bidaliz erantzun zioten, eta han egon zen 1616an hil zen arte. Mugimenduan lagundu zuen beste teologo bat John Spilsbury artzain ingelesa izan zen, fededunaren bataioaren doktrina garatu zuena, eta 1638an Londreserako lehen eliza bataiatzailea sortu zuela uste da.
1638an, Roger Williams artzain ingelesak Amerikako Lehen Eliza Bateratzailea sortu zuen [[Providence|Providencen]] ([[Rhode Island]])<ref>{{Erreferentzia|izena=History com|abizena=Editors|izenburua=Roger Williams|hizkuntza=en|url=https://www.history.com/topics/reformation/roger-williams|aldizkaria=HISTORY|sartze-data=2022-05-06}}</ref>. 1644an, 1644ko Fe Bataiatzailearen Aitormena 7 eliza bataiatzailek argitaratu zuten Londresen. 1689an, Bautista Erreformatuek 1689ko Fede Aitorpen Bataiatzailea onartu zuten, eta misiolari erakundeek mugimenduaren garapena sustatu dute beste kontinente batzuetan. Ingalaterran, Bataiatzaile Misiolari Elkartea sortu zen 1792an Ketteringen, Ingalaterran. Estatu Batuetan, Nazioarteko Ministerioak sortu ziren 1814an, eta Nazioarteko Misioen Batzordea 1845ean. 1905ean sortu zen Bataiatzaile Mundu Aliantza, hainbat herrialdetako 24 izendapen bataiatzailek sortua Londresen, Bataiatzailearen lehen Mundu Biltzarrean.
== Sinesmenak ==
Eliza bakoitzak fede-konfesio partikular bat du, eta komuna izen bateko kidea bada. Teologia bataiatzailea teologia [[Kristautasun ebanjeliko|ebanjeliko]] bat da. Hark fededunen Elizaren doktrinari eta fededunaren bataioari berrekiten die. Ingalaterrako Eliza Bautistek argitaratutako 1644ko
[[Fitxategi:Baptism_at_Northolt_Park_Baptist_Church_(cropped).jpg|thumb|Bataio baptista: bataiatua, erdiko mutila, guztuz sartuko dute uretan laguntzaileek.]]
Mugimendu bataiatzaileak korronte teologiko ebanjeliko ezberdinak biltzen ditu, eta horietako nagusiak [[Fundamentalismo|fundamentalismoa]], kontserbadorea, karismatikoa, moderatua, liberala dira.
Izendapenek eta elizek eskumikua erabiltzen dute azken baliabide gisa, komunitatearen fede-aitortzarekin ados ez dauden sinesmen edo jokabideez damutu nahi ez duten kideentzat.
Izena hartzen dute gorputz osoko uretako inmertsioa praktikatzen dutelako, horrelako [[Bataio|bataioari]] ezinbestekoa deritzotenez<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Baptist Church - Ohio History Central|url=https://ohiohistorycentral.org/w/Baptist_Church|aldizkaria=ohiohistorycentral.org|sartze-data=2022-05-06}}</ref>. Uste dute halaber Estatua eta Eliza banatuta egon behar direla (beste ebanjeliko batzuek ez bezala), baina ikuspegi moral garaia espero dute agintearen aldetik.
== Antolaketa ==
| |||