Judaismo erreformista: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:ReformJewishService.jpg|thumb|250px|Zeremonia erreformista bat [[sinagoga]] batean.]]
'''Judaismo erreformista''' ({{lang-he|יהדות רפורמית}}) edo '''judaismo liberala''' egungo [[judaismo]]aren adar nagusienetariko bat da, [[judaismo kontserbadore]] (edo masortiarra) eta [[judaismo ortodoxo]]rekin batera<ref name=":0" />. Hiru adar [[askenazi]] hauetatik, erreformismoa zaharrena da. Judaismo erreformistak (progresista edo progresibo izena ere hartzen duena) autonomia indibiduala babesten du prezeptu erlijiosoen interpretazioari dagokionez. Beste adarrek ez bezala, Sinai mendiko [[teofania]] baino alde etikoak bultzatzen ditu.
 
XIX. mendeko [[Alemania]]n sortu zen, [[Abraham Geiger]] [[errabino]]aren ideiei esker eta jarraitzaile asko ditu [[Estatu Batu]]etan eta [[Erresuma Batua]]n.
44. lerroa:
 
== Praktika ==
Judutar erreformisten artean honako planteamenduak aurki daitezke<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=What is Reform Judaism?|hizkuntza=en|url=https://www.reformjudaism.org/what-reform-judaism|aldizkaria=Reform Judaism|sartze-data=2022-04-30}}</ref>:
 
* [[Tora]]-ri eta [[Tanakh]]-aren gainerakoari atxikimendu esklusiboa, Jainkoak inspiratutako idazkera gisa. Era berean, "Ahozko Tora" izeneko literatura errabinikoko lanak ere kontsultatzen dira, [[Mishna]] eta Guemara (Talehen), Midrash eta Erdi Aroko literatura, Mishné Torá kasu. Era berean, Erantzuna eta Sidur (otoitzen liburu judua) balioespen handiarekin tratatzen dira (eta etengabe eta ezinbestez erabili behar dira). Erreformisten ustez, "Ahozko tora" (eta, ondorioz, Halaja), Tanajarekin<ref>{{Erreferentzia|izena=Ellen|abizena=Singer|izenburua=Our sacred texts : discovering the Jewish classics|argitaletxea=UAHC Press|data=1992|url=https://www.worldcat.org/oclc/26014917|isbn=0-8074-0479-9|pmc=26014917|sartze-data=2022-04-30}}</ref> batera "testu sakratuen" zati gisa aitortzen bada ere, «Ez da jainkozko errebelaziotzat hartzen, baizik eta Tora "idatzian" inspiratutako iritzi- eta hausnarketa-multzo gisa kasu askotan, garbitasun etiko handiarekin, eta horrek bere pentsalariei eta egileei lagundu zien hurbiltasun bat bilatzen, ez ordea, Jainkoari. Beraz, erreformismoak okertzat jotzen ditu halaja tradizionalari behin betiko autoritatea ematen dioten mugimenduak edo halajari heltzea judaismoaren adierazpen bakarra edo benetakoena dela argudiatzen dutenak. Tora "idatzia" (erreformismorako dagoen bakarra) errebelazio progresibo edo "dokumentu bizi" gisa tratatzen da.