Heresia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary Etiketak: Ikusizko edizioa Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit |
No edit summary |
||
6. lerroa:
Heresia egiten duenari '''zinausle''' edo '''heretiko''' esaten zaio.
== Historia ==
[[Konstantino I.a Handia|Konstantino I.a Handiaren]] ediktutik aurrera, 313. urtean, eta, bereziki, Nikomediaren kontziliotik aurrera, 328. urtean, [[Arrio|Arriori]] eskomiku-zigorraren pean lehen fede-aitorpena ezartzeko auzitegi gisa eraikia, dogma «egiazko fedearen» arau gisa definitzen da desbideratze heretikoen aurkako erreakzio gisa.
Geroago, [[Nizeako I. kontzilioa|Nizeako lehen kontzilioan]], Elizaren irakaskuntza ofizialaren eta bere autoritateak (apezpikuak, kontzilioak) emandako dogmen doktrina dibergentea heretikotzat definitzen da, Idazteunetan eta tradizioan oinarrituta. Geroago, [[Agustin Hiponakoa]] bezalako autoreak nabarmendu ziren heresia kristauei eta manikeismoa bezalako beste ideia batzuei aurre egiten.
Heresia (heterodoxiaren ia sinonimoa) [[Eliza Ortodoxoa|ortodoxia]] forma berri bat sortzeko aukera izan daiteke. II. eta III. mendeetako heterodoxien garapenaren testuinguruan, heterodoxia bat heresia bihurtzen da kontzilio baten bidez kondenatzen den unetik aurrera.
Denborarekin eta [[Erdi Aroa|Erdi Arotik]] aurrera, heresiaren nozioak esanahi berriak hartzen ditu kristau-eremuan, gero eta talde eta mugimendu heterodoxo gehiago daudelako, ez doktrina-ikuspegitik bakarrik, baita diziplina-ikuspegitik ere. [[Robert Grosseteste|Roberto Grossetestek]], XIII. mendean, Erdi Aroko heresiaren definizio bat eskaini zuen: «Heresia doktrinazko baieztapen bat da, Idazteunaren aurkako giza hautu batetik datorrena, argi eta garbi adierazia eta temati eutsia». Beraz, garrantzitsua da gogoratzea Erdi Aroko heresiak ez zekarrela heterodoxia bakarrik, baizik eta egokitasuna ere bai.
Lehen [[Inkisizioa]], edo heresia borrokatzeko ardura zuen salbuespenezko auzitegia, [[Gregorio IX.a|Gregorio IX.a aita santuak]] sortu zuen (1231). Hamarkada batzuk geroago, [[Tomas Akinokoa|Tomas Akinokoak]], bere Suma Teologikoan, heretikoei «heriotza-zigor justua» (iuste occidi) aplikatzea legitimatuko du, Elizak heretikoak eskumikatu ondoren, «Epaiketa sekularrari emanez, heriotzagatik mundua akabatzeko».
1656an, [[Alexandro VII.a]] aita santuak, Gratia Divina buldaren bidez, honela definitu zuen heresia: «Biblia Santuaren, Ebanjelio Santuen, Tradizioaren eta Magisteritzaren irakaskuntzen aurkako [[iritzi]], [[dogma]], proposamen edo ideien sinesmena, irakaskuntza edo defentsa».
Heresia dogmetan fedearen oinarrizko egiak ukatzeko joera eta aukeratzat hartzen da, dogma horiek oinarritzen diren tradizioa, irakasletza eta Idazteuna errespetatu gabe.
== Ikus, baita ==
| |||