Kartzinogeno: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary Etiketak: Ikusizko edizioa Disambiguation links |
||
2. lerroa:
----Kartzinogenoa edo kantzerigenoa agente fisikoa, kimikoa edo biologikoa izan daiteke, eta minbizia sor dezake ehunetara eramatean. Hori dela eta, kartzinogenoa [[neoplasia]] eragin dezakeen agentea da.
Kartzinogeno kimikoak definitzen dira, kontroletan ikusten ez diren tumore-motak garatzeko duten gaitasunarengatik, erakusgai dauden animalien tumoreren batek eragin handiagoa izatea erakusgai ez daudenen baino, edo kontrolekin alderatuta tumoreak lehentasun gehiagorekin agertzeko gaitasunarengatik. [[DDT]] (diklorodifeniltrikloroetanoa), [[Bentzeno|bentzenoa]] eta [[Asbesto|asbestoa]] kartzinogenotzat hartuak izan dira. Horrez gain, tabakoa ere izan da zenbait minbizi mota desberdinen arrisku-iturri gisa. Kartzinogenoak ere maiz izaten dira, baina ez nahitaez, [[teratogenoak]] edo [[mutagenoak]].
'''<big>Biomedikuntzaren garrantzia</big>'''
----Giza minbizien % 90, ingurumen- edo nutrizio-faktoreek eragindakoak izaten dira eta hauek
erradiazioak izan ohi dira.
'''<big>Identifikazioa</big>'''
18 ⟶ 17 lerroa:
Uste da kartzinogenesia, promotore kimiko desberdinen dependentzia duela eta prozesu multifasikoa dela, zelula-aldaketen hasieratik tumore-zelulen garapen eta ugaritzeraino. Kartzinogeno gehienak konposatu arreaktiboak dira (prokartzinogenoak edo bigarren mailako kartzinogenoak) kartzinogeno primarioetan bihurtzen direnak.
'''<big>Kartzinogenoak farmakologian</big>'''
36 ⟶ 34 lerroa:
|'''Kantzerigemo susmagarria'''
|-
|[[Birika]]
|[[Artseniko|Artsenikoa]]
Asbesto
43 ⟶ 41 lerroa:
Benzo pirenoa
[[Eter bis (klorometilikoa)]]
[[Kromoa]]
Nikel subsulfuro
51 ⟶ 49 lerroa:
Zink Kromatoa
[[Tabakoaren kontsumoa]]
[[Ziape-gas|Ziape-gasa]]
[[Uranio|Uranioa]]
|[[Akrilonitrilo]]
[[Berilio|Berilioa]]
[[Kadmio|Kadmioa]]
1,2-Dibromo-3-kloropropanoa
68 ⟶ 66 lerroa:
polinuklearrak (PAH, ingeleseko siglak)
|-
|[[Giltzurrun|Giltzurruna]]
|Koke-labearen emisioak
Zink-kromatoa
|[[Tetrakloroetileno|Tetrakloroetilenoa]]
|-
|[[Puxika|Maskuria]]
|[[Bentzidina]]
Ziklofosfamida
86 ⟶ 84 lerroa:
|Tetrakloroetilenoa
|-
|[[Urdail|Urdaila]]
|Zink Kromatoa
|Etilen oxidoa,
92 ⟶ 90 lerroa:
tabakoaren kontsumoa
|-
|[[Larruazal|Azala]]
|Artsenikoa
102 ⟶ 100 lerroa:
Tetrakloroetilenoa
|-
|[[Gibel|Gibela]]
|[[Binil kloruro|Binil kloruroa]]
Aflatoxina
110 ⟶ 108 lerroa:
|
|-
|[[Aho|Ahoa]], [[Faringe|farinjea]], [[larinjea]], [[Hestegorri|hestegorria]]
|Edari alkoholdunak
Tabakoaren kontsumoa
[[Maskaratzeko tabakoa]] (ahoa bakarrik)
Ziape-gasa (laringea)
|
|-
|[[Prostata]]
|Kadmioa
|
138 ⟶ 136 lerroa:
1993. p. 61.
|}
'''<big>Ikus daiteke</big>'''
----
* [[Minbizi|Minbizia]]
* Eranskina: Kartzinogenoak tabakoaren kean
* [[Toxikologia]]
154 ⟶ 151 lerroa:
* IARC Monographs List of Classifications (<nowiki>http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/index.php</nowiki>
'''<big>Erreferentziak</big>'''
| |||