Pitagorasen teorema: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t Deskribapena osatu, Historian pitagorasen jatorria azaldu eta aplikazio berri bat gehitu. |
||
3. lerroa:
[[Fitxategi:Pythagorean.svg|thumb]]
[[Fitxategi:Pythagorean_right_angle.svg|thumb]]
'''Pitagorasen teoremak''' zera ezartzen du, edozein [[triangelu angeluzuzen]]etan, [[hipotenusa]]ren (''c'') luzeraren karratua bi [[kateto]]en (''a'' eta ''b'') luzeren karratuen
{{Teorema|Triangelu angeluzuzen baten katetoen karratuen batura, hipotenusaren karratuaren berdina da.|Pitagoras|izenburua=Pitagorasen Teorema}}
14. lerroa:
<math qid=Q11518>a=\sqrt{c^2-b^2}</math>
<math qid=Q11518>b=\sqrt{c^2-a^2}</math>▼
<math qid="Q11518">
== Historia ==
Pitagorasen teorema [[Pitagoras]] izeneko greziar filosofo eta matematikariak frogatu zuen [[K.a. VI. mende]]an. Hala ere, badirudi teorema hori Pitagoras jaio aurretik aurkitu zela. Pitagorasen teorema antzinako Babilonia eta
Pitagorasen teoremak izen hori hartu zuen, batez ere, haren froga eskola pitagorikoari zor zaiolako. Lehenago, [[Mesopotamia]]n eta [[Antzinako Egipto]]n, triangelu zuzenen aldeekin bat zetozen hirukote-balioak ezagutzen ziren, eta triangelu horiei buruzko eragiketak ebazteko erabiltzen ziren, oholtxo eta papiro batzuetan adierazten den moduan. Hala ere, ez du luzaroan iraun inolako dokumenturik hori teorikoki erlazionatzen duenik. K.a. XXVI. mendeko [[Kefrenen piramidea]], egiptoar triangelu sakratuan oinarriturik eraiki zen lehen piramidea izan zen, 3-4-5 proportzioan.
156 ⟶ 158 lerroa:
* Geometrian, triangelu aldekide baten altuera aldearen menpe kalkulatzeko; ertza erabiliz tetraedro erregular baten altuera lortzeko. Zirkunskribatutako zirkunferentziaren erradioa ezagututa, inskribatutako triangelu aldekide eta hexagono erregular baten apotema aurkitzeko.
* Aljebran, zenbaki oso gaussiar bat lehena den aztertzeko. Adibidez, <math>\alpha=1+4i</math> , haren norma <math>N(\alpha)=1^2+4^2=17 </math>da.
* Arkeologoek Pitagorasen Teorema erabiltzen dute indusketetan. Indusketa bat hasten dutenean, sareta laukizuzen bat jartzen dute induskatu beharreko azaleraren gainean. Sareta zehatz bat izateko, oinarrizko lerroen luzera erabaki ondoren (eje-X eta eje-Y), diagonalaren luzera Pitagorasen Teorema erabiliz kalkulatzen da, koadrantea laukizuzena dela eta ez beste paralelogramo bat ziurtatzeko. Gainjarritako sareta [[Kartesiar koordenatu|Koordenatu Kartesiarren]] sistema gisa erabiltzen dute.
| |||