Telebista: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
2. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Geografia eta Historia}}
[[Fitxategi:Early_portable_tv.jpg|thumb|250px|eskuinera|Telebista antenadun bat.]]
'''Telebista''' [[uhin]] elektromagnetikoen bidez [[irudi]]ak igortzen dituen tresna da, eta hedaduraz, irudiak igortzeko tekniken eta jardueren multzoa. Entzuten eta ikusten diren irudiak zeinu [[argindar|elektriko]] bihurtu, zeinua igorri eta berriro jatorrizko irudi eta hots bihurtzen duen [[telekomunikazio]] sistema bat da. [[Irrati (hedabidea)|Irratiaren]] sistemaz gainera, telebistak giza ikusmenaren ezaugarri bat hartzen du kontuan: begiak irudiak ikusi eta tarte txiki batean [[erretina]]n gordetzen ditu. Hala, telebistan irudi baten zatiak bata bestearen atzetik jartzen dira pantailan, baina ikusleak denak batera ikusi ahal izateko bezain bizkor (segundoko 25-30 irudi) eta horrek mugimendua ikusarazten du.
Bi osagai oinarrizko ditu telebista sistemak: telebista [[kamera]] eta hartzailea.
▲Bi osagai oinarrizko ditu telebista sistemak: telebista [[kamera]] eta hartzailea. Telebista kamerak irudiak eta hotsak seinale elektriko bihurtzen ditu, eta hariz edo uhin elektromagnetikoz igortzen ditu. [[Elektroi]] multzoa hartzailera iristen da, eta pantaila etengabe igarotzen du alde batetik bestera lerro zuzenetan (Europako sistemetan 625 lerro), igortze kamerak objektiboa zeharkatu duen erritmo berean. Ezaugarri horiez gainera, koloretako telebistak hiru seinale igortzen ditu berezita, irudiaren osagai gorri, berde eta urdinei dagozkienak; bestaldean, hartzailearen [[izpi katodikoen hodi]]ak hiru elektroi sorta ditu, kolore bakoitzeko bana. Kolorezko irudia oinarrizko hiru osagaiak nahastuta lortzen da.
== Historia ==
[[Fitxategi:Living room 1980's, Stoneleigh, Epsom, UK.jpg|thumb|250px|eskuinera|[[XX. mendea|XX. mende]]<nowiki/>ko azken hamarkadetan, telebistak etxe askotako [[Egongela|egongel]]<nowiki/>etan leku zentrala hartu zuen.]]
Lehenengo saioak [[XIX. mende]]aren bukaeran egin ziren, eta 1884an Paul Nipkow alemaniar zientzialariak sistema mekanikoa erabiliz telebista sistema bat egiteko patentea lortu zuen. 1900-1920 urteetan egin ziren elektronikan aurrerapen handienak. 1926. urtean Ingalaterran John L. Bairdek elektrizitatea zerabilen lehenengo telebista sistema egin zuen. Geroztik, telebista berehala zabaldu zen mundu osoan, batez ere Bigarren Mundu Gerraren ondoren, eta gaur egun komunikabide guztien artean indartsu eta lasterrenetakoa dela esan daiteke. 2013an munduko etxeen % 79 bazuen telebista bat<ref>{{Erreferentzia|abizena=TvTechnology|izenburua=The State of Television, Worldwide|hizkuntza=en-US|url=http://www.tvtechnology.com/opinions/0087/the-state-of-television-worldwide/222681|aldizkaria=TV Technology|sartze-data=2018-01-11}}</ref>.
{{esaera2|"Telebistak dena aldatu du".<p>
| |||