Erromintxel: berrikuspenen arteko aldeak

| iso1 = | iso2b = | iso2t = | iso3 = emx

}}

 

 

[[XV. mendea]]n [[Europa]]ko iparraldetik etorri eta [[Lapurdi]]ko kostaldean, [[Zuberoa]]ko mendi inguruetan, [[Nafarroa Garaia]]n, [[Gipuzkoa]]n eta [[Bizkaia]]n bizirik dirauen [[etnia|talde etniko]] baten mintzaira da erromintxela.<ref name=Argia1/>

== Ikerketak ==

* [[1885]]. urtean hasi ziren mintzo honen ikerketak, [[Cenac-Moncaut|Justin Cenac-Moncautek]] aipatzen duenez. Honek [[Ipar Euskal Herria]]n topatu zituen zenbait hiztun.

* [[1905]]. urteko [[Resurreccion Maria Azkue]]ren ''Diccionario Vasco-Español-Francés'' lanean erromintxelezko hitz batzuk ageri dira. Horietako gehienak delinkuentziarekin zerikusia dutenak dira: Xorkatu (lapurtu), txuri (labana), txor (lapur) eta gisa horretakoak.

* [[1906]]an [[Jean Baptiste Daranatz]]ek ''[[Eskualdun Ona]]'' egunkarian hiztegi bat argitaratu zuen.<ref name=Daranatz>{{fr}} [[Jean Baptiste Daranatz|Daranatz, Jean-Baptiste]] «Les Bohémiens du Pays Basque», ''[[Eskualdun Ona]]'', 38. zenbakia (1906ko iraila).</ref>

| style="background-color: aliceblue"|gachí

| style="background-color: honeydew"|gaží

|-

| style="background-color: whitesmoke"|elakri-lumia

|-

| style="background-color: whitesmoke"|egaxi<ref name=Krut/><ref name=Lhande/><ref name=Daranatz/>

| style="background-color: honeydew"|gaží

|-

| style="background-color: whitesmoke"|egaxo<ref name=Lhande/>, ogaxo<ref name=Krut/><ref name=Lhande/>, egaxu<ref name=Lhande/>

| style="background-color: honeydew"|gažó

|-

 

== Hizkuntzaren egoera ==

 

 

== Historia ==

 

Taldea laster gizarteratu zen Euskal Herrian, tokian tokiko [[euskalki]]ak erabiliz,<ref>{{erreferentzia|egunkaria=Berria|data=2016-10-20|url=http://www.berria.eus/paperekoa/1838/038/001/2016-10-20/euskaratik_sortutako_hizkerak.htm|izenburua=Euskaratik sortutako hizkerak|izena=Lander|abizena= Muñagorri Garmendia}}</ref> euskal herritar [[emakume]]en eskubideak onartuz, eta [[bertsolaritza]]n eta [[pilota]]n arituz.<ref name=Argia2/><ref name=Viz>{{erreferentzia|abizena= Vizarraga |izena= Óscar |izenburua=Erromintxela: notas para una investigación sociolingüística |aldizkaria= I Tchatchipen |liburukia= 33 |argitaletxea= Instituto Romanó |lekua= Bartzelona |urtea= 2001}}</ref> Baliteke askok Euskal Herrian geratzea aukeratzea [[Europa]]n jasandako jazarpenetik ihes egiteko.<ref name=Argia2/><ref name=EJ/> Nafarroa Garaian XVI. mendean aipaturiko lehendabiziko abizenak Bustamante, Hernández, Aragonés, Zamora, Malla, Heredia, Cortés, Campo, Ribera, Iturbide, Gaiferos, García, Navarro, Moyno edo Moreno izan ziren, baina hurrengo mendeetan Barrutia, Etxeberria edo Agirretarrak agertu ziren.<ref name="mil">{{erreferentzia|izenburua= Mil nuevas noticias insólitas del país de los vascos|izena1= Iñaki |abizena1= Egaña|egile1-lotura=Iñaki Egaña|url=https://books.google.es/books?id=d9RaIIo6L0kC&pg=PA323&lpg=PA323&dq=Mil+nuevas+noticias+ins%C3%B3litas+del+pa%C3%ADs+de+los+vascos&source=bl&ots=8X8EwbXavt&sig=EDh2HoWEmwLqO8iB6c6GnwtAAVo&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiR3cyov8TJAhUFPxoKHQYeCCwQ6AEIKjAC#v=onepage&q=Mil%20nuevas%20noticias%20ins%C3%B3litas%20del%20pa%C3%ADs%20de%20los%20vascos&f=false|orrialdea=79 eta 82|argitaletxea=[[Txalaparta (argitaletxea)|Txalaparta]]|urtea=2009|hizkuntza=es|isbn=9788481365436}}</ref> Hala ere, Euskal Herrian ere jasan zuten jazarpena. Adibidez, 1549an [[Tutera]]n bildutako [[Nafarroako Gorteak|Nafarroako Gorteek]] erresuman sartzea galarazi zieten, ehun zigorradaren mehatxupean. Bi urte geroago, [[Iruñea]]n bildu eta zigorra zehaztu zuten: 14 eta 60 urte artekoak izan behar ziren.<ref name="mil"/> 1602an Nafarroako Gorteek lege berri bat atera zuten «erromes» guztiak atxilotzeko eta sei urteko [[galera]] zigorra ezartzeko.<ref name=Amendi/>

 

 

 

== Erromintxela euskal literaturan ==

 

== Ikus, gainera ==

* [[Kaskarot]]ak

* [[Euskal Herriko hizkuntzak]]