Wikipedia

Munduko biztanleria: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
Etiketak: Manual revert Ikusizko edizioa
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Munduko_biztanleria.png|thumb|Munduko biztanleriaren estimazioak [[1800]]etik [[2100]]era [http://esa.un.org/wpp/unpp/panel_population.htm 2015eko Nazio Batuen proiekzio] “altu”, “ertain” eta “baxu”etan eta [[1950]] aurretiko [https://esa.un.org/unpd/wpp/ NBren estimazio historikoetan] oinarrituta.]]
[[Fitxategi:Populazioaren_hazkundea_kontinenteen_arabera.png|thumb|Biztanleriaren hazkunde grafikoa [[Munduko Bankua]]ren datuekin [https://www.google.co.uk/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=sp_pop_totl&idim=country:GBR:FRA:DEU&hl=en&dl=en#!ctype=l&strail=false&bcs=d&nselm=h&met_y=sp_pop_totl&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=region&idim=region:EAS:ECS:LCN:MEA:NAC:SAS:SSF&ifdim=region&tstart=-298602000000&tend=1405465200000&hl=en_US&dl=en&ind=false sortua] [[Google]] bidezbide]]lde populatuenetan bizi dira.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Which six countries hold half the world’s population?|hizkuntza=en-US|data=2014-07-11|url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2014/07/11/half-the-worlds-population-live-in-just-6-countries/|aldizkaria=Pew Research Center|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
[[Fitxategi:World_population_percentage.png|eskuinera|thumb|Munduko biztanleria portzentaiak herrialdeka]]
 
'''Munduko biztanleria''', demografian, gaur egun bizi diren [[gizaki]]en zenbaki totala da, eta [[2018]]ko maiatzean 7,620 mila miloikoa zela kalkulatzen da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=World Population Clock: 7.6 Billion People (2018) - Worldometers|hizkuntza=en|url=http://www.worldometers.info/world-population/|aldizkaria=www.worldometers.info|sartze-data=2018-06-13}}</ref>
 
Munduko biztanleriak [[Populazio hazkunde|hazkunde jarraitua]] izan du [[1315-1317ko gosete handia|1315-17ko Gosete Handiaren]] eta [[1350]]ko [[Izurri Beltza]]ren ostean. Garai hartan 370 miloi pertsona bizi zirela kalkulatzen da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=An essay concerning mankind's demographic evolution|orrialdeak=655–663|hizkuntza=en|data=1980-12-01|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0047248480900998|aldizkaria=Journal of Human Evolution|alea=8|zenbakia=9|issn=0047-2484|doi=10.1016/0047-2484(80)90099-8|sartze-data=2018-06-13}}</ref> Biztanleria hazkuntza tasa handienak – biztanleria %1,8 baino gehiago igotzea urtero- [[1955]] eta [[1975]] urteen tartean eman ziren, %2,06ko tasa handienak [[1965]] eta [[1970]] tartean eman zirelarik.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=World Population Prospects - Population Division - United Nations|url=https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/|aldizkaria=esa.un.org|sartze-data=2018-06-13}}</ref> Hazkunde tasa %1,18ra jaitsi da [[2010]] eta [[2015]] tartean eta [[XXI. mendea]]n zehar gehiago jeistea espero da.<ref name=":0" />
 
Urteko jaiotza gehienak 1980. hamarkadako amaieran eman ziren,<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wayback Machine|data=2014-08-27|url=https://web.archive.org/web/20140827000606/http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/EXCEL_FILES/2_Fertility/WPP2012_FERT_F01_BIRTHS_BOTH_SEXES.XLS|sartze-data=2018-06-13}}</ref> eta [[2011]]tik aurrera nahiko egonkor mantetzea aurreikusten da 135 miloietan.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=UNdata {{!}} record view {{!}} Annual number of births (Births)|data=2016-03-27|url=http://web.archive.org/web/20160327021133/https://data.un.org/Data.aspx?d=SOWC&f=inID:75|sartze-data=2018-06-13}}</ref> Urtero 56 miloi heriotz daudela kalkulatzen da eta [[2040]]. urtean 80 miloitara igotzea espero da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=International Programs - Region Summary - U.S. Census Bureau|data=2012-01-11|url=https://web.archive.org/web/20120111060647/http://www.census.gov/population/international/data/idb/region.php?N=%20Region%20Results%20&T=7&A=aggregate&RT=0&Y=2011,2012,2013,2014,2015,2016,2017,2018,2019,2020,2021,2022,2023,2024,2025,2026,2027,2028,2029,2030,2031,2032,2033,2034,2035,2036,2037,2038,2039,2040&R=1&C=|sartze-data=2018-06-13}}</ref> Munduko biztanleriaren [[Biztanleria-piramide|adin media]] 30,4 urtekoa zela kalkulatu zen 2018an.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=The World Factbook — Central Intelligence Agency|hizkuntza=en|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2177.html|aldizkaria=www.cia.gov|sartze-data=2018-06-13}}</ref>
 
{| class="infobox" style="float:right; font-size:90%"
! colspan="5" style="text-align:center; background:#cfb;" |'''Munduko biztanleria''' (milioiak, NBren estimazioa)<ref>{{Erreferentzia|izenburua=World Population Prospects - Population Division - United Nations|url=http://esa.un.org/unpd/wpp/DVD/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2015_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.XLS|aldizkaria=esa.un.org|sartze-data=2018-06-13}}</ref>
|-
! style="background:#cfb;" |#
! style="background:#cfb;" |<small>Biztanleria gehien duten hamar herrialdeak</small>
! style="background:#cfb;" |2000
! style="background:#cfb;" |2015
! style="background:#cfb;" |2030*
|-
| style="text-align:right;" |1
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Txina}} [[Txinako demografia|Txina]]*
| style="text-align:right;" |1,270
| style="text-align:right;" |1,376
| style="text-align:right;" |1,416
|-
| style="text-align:right;" |2
| style="text-align:left;" |{{flagicon|India}} [[Indiako demografia|India]]
| style="text-align:right;" |1,053
| style="text-align:right;" |1,311
| style="text-align:right;" |1,528
|-
| style="text-align:right;" |3
| style="text-align:left;" |{{flagicon|AEB}} [[Amerikako Estatu Batuetako demografia|AEB]]
| style="text-align:right;" |283
| style="text-align:right;" |322
| style="text-align:right;" |356
|-
| style="text-align:right;" |4
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Indonesia}} [[Indonesiako demografia|Indonesia]]
| style="text-align:right;" |212
| style="text-align:right;" |258
| style="text-align:right;" |295
|-
| style="text-align:right;" |5
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Brasil}} [[Brasileko demografia|Brasil]]
| style="text-align:right;" |176
| style="text-align:right;" |208
| style="text-align:right;" |229
|-
| style="text-align:right;" |6
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Pakistan}} [[Pakistango demografia|Pakistan]]
| style="text-align:right;" |138
| style="text-align:right;" |189
| style="text-align:right;" |245
|-
| style="text-align:right;" |7
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Nigeria}} [[Nigeriako demografia|Nigeria]]
| style="text-align:right;" |123
| style="text-align:right;" |182
| style="text-align:right;" |263
|-
| style="text-align:right;" |8
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Bangladesh}} [[Bangladesheko demografia|Bangladesh]]
| style="text-align:right;" |131
| style="text-align:right;" |161
| style="text-align:right;" |186
|-
| style="text-align:right;" |9
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Errusia}} [[Errusiako demografia|Errusia]]
| style="text-align:right;" |146
| style="text-align:right;" |146
| style="text-align:right;" |149
|-
| style="text-align:right;" |10
| style="text-align:left;" |{{flagicon|Mexiko}} [[Mexikoko demografia|Mexiko]]
| style="text-align:right;" |103
| style="text-align:right;" |127
| style="text-align:right;" |148
|- style="background:#cfb;"
| style="text-align:right; " |
| style="text-align:left; background:#cfb;" |'''Munduko totala'''
| style="text-align:right; background:#cfb;" |6,127
| style="text-align:right; background:#cfb;" |7,349
| style="text-align:right; background:#cfb;" |8,501
|-
| colspan="5" style="text-align:left;" |<small>Oharra:</small>
<small>
* Txina = [[Hong Kong]] eta [[Makao]] gabe
</small>
* <small>2030 = Erdiko estimazioa</small>
|}
 
== Biztanleria zonaldeen arabera ==
[[Lurra|Lurreko]] zazpi [[kontinente]]etatik sei iraunkorki daude populatuak maila altu batean. [[Asia]] da biztanleria gehien duen kontinentea, bere 4,54 mila miloi biztanleek munduko biztanleriaren %60a osatzen dutelarik. Munduko bi herrialde populatuenek, [[Txina]]k eta [[India]]k, munduko biztanleria osoaren %37a osatzen dute elkarrekin. [[Afrika]] bigarren kontinente populatuena da, 1,28 mila miloi biztanle ingururekin, edo munduko %16arekin. [[Europa]]ko 742 milioi biztanleek munduko biztanleriaren %10a osatzen dute, [[Latinoamerika]] eta [[Karibe]]ko 651 miloiek %9a osatzen duten bitartean. [[Ipar Amerika]]k, [[Ameriketako Estatu Batuak]] eta [[Kanada]]z osatua gehienbat, 363 miloiko biztanleria dauka (%5a) eta [[Ozeania]]k, biztanleria gutxien duen kontinenteak, 41 miloi ingurukoa (%0,5).<ref>{{Erreferentzia|izenburua=World Population Prospects - Population Division - United Nations|url=http://esa.un.org/unpd/wpp/Analytical-Figures/htm/fig_2.htm|aldizkaria=esa.un.org|sartze-data=2018-06-13}}</ref> Nahiz eta ez dagoen kopuru finko batez iraunkorki populatua, [[Antartika]]k aldatzen den populazio internazional txikia du, gehienbat poloko zientzia guneetan biltzen dena. Populazioa hau normalean udan handitu eta neguan txikitu egiten da nabarmen, bisitan dauden ikerlariak haien herrialdeetara bueltatzen direnean.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=The World Factbook — Central Intelligence Agency|hizkuntza=en|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ay.html|aldizkaria=www.cia.gov|sartze-data=2018-06-13}}</ref>
 
=== Biztanleria kontinenten arabera ===
{| class="wikitable sortable"
|+Biztanleria kontinenteen arabera (2016ko estimazioa)
!Kontinentea
!Dentsitatea<br />(biztanleak/km<sup>2</sup>)
!Biztanleria<br />(milioiak)
!Herrialde populatuena
!Hiri populatuena
|-
|[[Asia]]
| style="text-align:right" |{{#expr:4298723000/44579000 round 1}}
| style="text-align:right" |4,436
|1,382,300,000<ref group="oharra">[[Hong Kong]] eta [[Makao]] gabe.</ref> - {{bandera|Txina}}
|35,676,000/13,634,685 - {{flagicon|Japonia}} [[Tokio]]
|-
|[[Afrika]]
| style="text-align:right" |{{#expr:1110635000/30221532 round 1}}
| style="text-align:right" |1,216
|{{0}}186,987,000 - {{bandera|Nigeria}}
|21,000,000 - {{flagicon|Nigeria}} [[Lagos]]
|-
|[[Europa]]
| style="text-align:right" |{{#expr:742452000/10180000 round 1}}
| style="text-align:right" |738
|{{0}}145,939,000 – {{bandera|Errusia}};<br />gutxigorabehera 112 milioi Europan.)
|17,100,000/12,228,685 - {{flagicon|Errusia}} [[Mosku]]<ref>{{erreferentzia|url=http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html|title=Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps|website=www.citypopulation.de|language=en-us|access-date=2018-05-10}}</ref>
|-
|[[Ipar Amerika]]<ref group="oharra">[[Ertamerika]] eta [[Karibe]]a barne.</ref>
| style="text-align:right" |{{#expr: 565265000/(42549000-17840000) round 1}}
| style="text-align:right" |579
|{{0}}324,991,600 - {{bandera|AEB}}
|23,723,696/8,537,673 - {{flagicon|AEB}} [[New York]]
|-
|[[Hego Amerika]]
| style="text-align:right" |{{#expr:406740000/17840000 round 1}}
| style="text-align:right" |422
|{{0}}209,567,000 - {{bandera|Brasil}}
|27,640,577/11,316,149 - {{flagicon|Brasil}} [[Sao Paulo]]
|-
|[[Ozeania]]
| style="text-align:right" |{{#expr:38304000/8525989 round 1}}
| style="text-align:right" |39.9
|{{0}}{{0}}24,458,800 - {{bandera|Australia}}
|5,005,400 - {{flagicon|Australia}} [[Sidney]]
|-
|[[Antartika]]
| style="text-align:right" |0.0003<br />(aldakorra)
| style="text-align:right" |0.004 udan<br />(ez-iraunkorra, aldakorra)<ref name="AntarcticCIA">{{erreferentzia|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ay.html|title=Antarctica|publisher=CIA World Factbook|date=June 19, 2014|accessdate=March 18, 2015}}</ref>
|N/A
|1,200 (ez-iraunkorra, aldakorra) - [[McMurdo basea]]
|}
 
== Historia ==
Munduko biztanleriaren estimazioak modernitatearen ezaugarri bat dira, [[Esplorazioen Aroa|Esplorazioen Arotik]] aurrera izan baitira posible soilik. Munduaren biztanleen aurreneko estimazioak [[XVII. mendea|XVII. mendekoak]] dira: [[William Petty]]k [[1682]]an munduak 320 milioi biztanle inguru zituela kalkulatu zuen (gaur egungo estimazioek bikoitza zirela uste dute); [[XVIII. mendea]]ren amaieran, mila milioi ingurukoa zen estimazioa (gaur egungo usteetatik nahiko hurbil).<ref>{{Erreferentzia|izena=John|abizena=Aikin|izenburua=The Monthly Magazine|argitaletxea=R. Phillips|hizkuntza=en|abizena2=Hill|izena2=Benson Earle|data=1798|url=https://books.google.com/books?id=0S0AAAAAYAAJ&pg=PA167#v=onepage&q&f=false|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Kalkulu zehatzagoak, kontinenteen arabera banatuta, [[XIX. mendea]]ren lehen erdian argitaratu ziren, 1800eko hamarkadan 600 eta 1000 milioi arteko estimazioekin eta 1840koan 800 eta 1000 milioi artekoekin.<ref>{{Erreferentzia|izena=Simon|abizena=Gray|izenburua=The Happiness of States; Or an Inquiry Concerning Population, the Modes of Subsisting and Employing It, and the Effects of All on Human Happiness|hizkuntza=en|data=1815|url=https://books.google.com/books?id=ue5eAAAAcAAJ&pg=PA356|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=John Redman|abizena=Coxe|izenburua=Considerations Respecting the Recognition of Friends in Another World: On the Affirmed Descent of Jesus Christ Into Hell: on Phrenology in Connextion with the Soul, and on the Existence of a Soul in Brutes|argitaletxea=George S. Appleton|hizkuntza=en|data=1845|url=https://books.google.com/books?id=Gl9IAAAAYAAJ&pg=PA21#v=onepage&q&f=false|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Gordon|abizena=Hall|izenburua=The Conversion of the World: Or, The Claims of Six Hundred Millions and the Ability and Duty of the Churches Respecting Them|argitaletxea=American Board of Commissioners for Foreign Missions|hizkuntza=en|abizena2=Newell|izena2=Samuel|data=1818|url=https://books.google.com/books?id=ZzA3AAAAMAAJ&pg=PA10|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
=== Antzinaroa eta Erdi Aroa ===
[[Nekazaritza]] k. a. 10.000 urte inguruan sortu zenean, munduko biztanleria milioi bat eta 15 milioi artekoa zela kalkulatu da.<ref>{{Erreferentzia|izena=Luc-Normand|abizena=Tellier|izenburua=Urban World History: An Economic and Geographical Perspective|argitaletxea=PUQ|hizkuntza=en|data=2009|url=https://books.google.com/books?id=cXuCjDbxC1YC&pg=PA26&dq=&hl=en|isbn=9782760522091|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Thomlinson,|abizena=Ralph.|izenburua=Demographic problems; controversy over population control.|argitaletxea=Dickenson Pub. Co|data=[1967]|url=https://www.worldcat.org/oclc/1975750|isbn=0822101661|pmc=1975750}}</ref> Are lehenago, ebidentzia genetikoek gizakiak k. a. 70.000 urte inguruan 1.000 eta 10.000 pertsona garai bat pasa zutela erakusten dute, [[Toba hondamendiaren teoria]]ren arabera.<ref>{{erreferentzia|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/2975862.stm|izenburua=When humans faced extinction|egilea=BBC|data=2003-06-09|hizkuntza=en}}</ref> Konparaziorako, 50-60 milioi lagun inguru bizi ziren ekialdeko eta mendebaldeko [[Erromatar Inperioa|Erromatar Inperio]] konbinatuetan, [[k. a. IV. mendea]]n.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=History 303: Populations|data=2016-05-07|url=https://web.archive.org/web/20160507061006/http://www.tulane.edu/~august/H303/handouts/Population.htm|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
[[Justiniano I.a|Justiniano]] erromatar enperadorearen garaian [[Justinianoren izurritea]]k Europako biztanleriaren % 50 inguruko galera ekarri zuen VI. eta VIII. mendeen artean.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Plague, Plague Information, Black Death Facts, News, Photos -- National Geographic|data=2012-02-16|url=http://web.archive.org/web/20120216182517/http://science.nationalgeographic.com/science/health-and-human-body/human-diseases/plague-article.html|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Europako biztanleria 70 milioi baino gehiagokoa zen [[1340]]. urtean.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=History of Europe|hizkuntza=en|url=https://www.britannica.com/topic/history-of-Europe#ref=ref994290|aldizkaria=Encyclopedia Britannica|sartze-data=2018-06-14}}</ref> XIV. mendeko [[Izurri Beltza]]ren pandemiak mundu osoko biztanleen kopurua 450 miloietatik (1340. urtean) 350 eta 375 milioi artera (1400. urtean) murriztu zuen,<ref>{{Erreferentzia|izenburua=International Programs - Historical Estimates of World Population - U.S. Census Bureau|data=2017-02-26|url=http://web.archive.org/web/20170226234232/https://www.census.gov/population/international/data/worldpop/table_history.php|sartze-data=2018-06-14}}</ref> 200 urte pasa behar izan ziren biztanle kopuruak berreskuratzeko.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=TIME Europe {{!}} A Distant Mirror {{!}} 7/17/2000|data=2008-07-25|url=https://web.archive.org/web/20080725005418/http://www.time.com/time/europe/magazine/2000/0717/peter.html|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[Txina]]ko biztanleria 1200. urtean 123 milioi izatetik 1393. urtean 65 milioi izatera jaitsi zen,<ref>{{Erreferentzia|izena=Thieme, Horst R.,|abizena=1948-|izenburua=Mathematics in population biology|argitaletxea=Princeton University Press|data=2003|url=https://www.worldcat.org/oclc/51022777|isbn=0691092907|pmc=51022777}}</ref> ustez [[Mongolen Inperioa|Mongolen inbasioen]], gosearen eta izurriteen konbinazio baten ondorioz.<ref>{{Erreferentzia|izena=Caselli,|abizena=Graziella.|izenburua=Demography : analysis and synthesis|argitaletxea=Elsevier|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/61151368|isbn=9780127656601|pmc=61151368}}</ref>
 
K. o 2. urtetik aurrera, [[Txinako historia|Antzinako Txinako]] [[Han dinastia]]k familia-erregistro iraunkorrak mantendu zituen etxe bakoitzaren zergak eta lan-zerbitzuak behar bezala baloratzeko.<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Nishijima|abizena=Sadao|izenburua=The economic and social history of Former Han|argitaletxea=Cambridge University Press|orrialdeak=545–607|hizkuntza=en|data=1986/12|url=https://www.cambridge.org/core/books/the-cambridge-history-of-china/the-economic-and-social-history-of-former-han/2C38C79DC7D76BDA4A073CAE0572086C|aldizkaria=The Cambridge History of China|isbn=9781139054737|doi=10.1017/CHOL9780521243278.012|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Urte horretan bertan, Mendebaldeko Han biztanleria 57.671.400 pertsonakoa zen. 12.366.470 etxetan. 47.566.772 pertsonatara, 9.348.227 etxetan, jaitsi zen 146. urtean, Han dinastiaren amaiera aldera.<ref name=":1" /> [[1368]]. urtean [[Ming dinastia]]ren sorreran, [[Txinako demografia|Txinako populazioa]] 60 milioi ingurukoa zen; [[1644]]an dinastiaren amaiera aldera 150 milioi ingurura hurbildu zitekeen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Qing China's Internal Crisis: Land Shortage, Famine, Rural Poverty {{!}} Asia for Educators {{!}} Columbia University|url=http://afe.easia.columbia.edu/special/china_1750_demographic.htm|aldizkaria=afe.easia.columbia.edu|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[Ingalaterra]]ko biztanleria 5,6 milioi ingurura iritsi zen 1650ean, 1500. urtean 2,6 milioi inguru izatetik.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=History of Europe|hizkuntza=en|url=https://www.britannica.com/topic/history-of-Europe#ref=ref310375|aldizkaria=Encyclopedia Britannica|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Lizzie|abizena=Collingham|izenburua=Curry: A Tale of Cooks and Conquerors|argitaletxea=Oxford University Press|hizkuntza=en|data=2006-02-06|url=https://books.google.es/books/about/Curry.html?id=Sr3GUyWe3O0C&redir_esc=y|isbn=9780199883813|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[Asia]] eta [[Europa]]ra [[XVI. mendea|XVI. mendeko]] kolonizatzaile portuges esta espainiarrek Ameriketatik ekarri zituzten laborantza berriek biztanleriaren hazkundea eragin zutela uste da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Issues and Trends in China's Demographic History {{!}} Asia for Educators {{!}} Columbia
University|url=http://afe.easia.columbia.edu/special/china_1950_population.htm|aldizkaria=afe.easia.columbia.edu|sartze-data=2018-06-14}}</ref> XVI. mendeko portugaldar merkatariek [[Afrika]]ra sartuz geroztik,<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Super-Sized Cassava Plants May Help Fight Hunger In Africa|data=2013-12-08|url=https://web.archive.org/web/20131208143623/http://researchnews.osu.edu/archive/suprtubr.htm|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[arto]] eta [[manioka]] landaketek Afrikako labore tradizionalak ordezkatu dituzte kontinentean hazten diren [[oinarrizko elikagai]]ak izatetik.<ref>{{Erreferentzia|izena=Brabazon,|abizena=James.|izenburua=Albert Schweitzer : a biography|argitaletxea=Syracuse University Press|data=2000|url=https://www.worldcat.org/oclc/44467498|edizioa=2nd ed|isbn=0815628757|pmc=44467498}}</ref>
 
[[Ipar Amerika]]ko biztanleria [[Kolonaurreko Amerika|aurre-kolonbiarra]] seguruenik 2 milioi eta 18 milioi artekoa zen.<ref>{{Erreferentzia|izena=Dean R.|abizena=Snow|izenburua=Microchronology and Demographic Evidence Relating to the Size of Pre-Columbian North American Indian Populations|orrialdeak=1601–1604|hizkuntza=en|data=1995-06-16|url=http://science.sciencemag.org/content/268/5217/1601|aldizkaria=Science|alea=5217|zenbakia=268|issn=0036-8075|pmid=17754613|doi=10.1126/science.268.5217.1601|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Europako esploratzaile eta gainontzeko munduko biztanleriaren topaketek sarritan izugarrizko birulentzia zuten tokiko [[epidemia]]k sartu zituzten.<ref>{{Erreferentzia|izena=Arthur C.|abizena=Aufderheide|izenburua=The Cambridge Encyclopedia of Human Paleopathology|argitaletxea=Cambridge University Press|hizkuntza=en|abizena2=C|abizena3=Rodriguez-Martin|abizena4=Langsjoen|izena2=Aufderheide Arthur|izena3=Conrado|izena4=Odin|data=1998-05-13|url=https://books.google.com/books?id=qubTdDk1H3IC&pg=PA205&dq=&hl=en|isbn=9780521552035|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Ikerketa erradikalenen arabera, mundu berriaren populazio natiboaren % 90a Europako gaixotasunen ondorioz hil ziren, hala nola, [[baztanga]], [[elgorri]]a eta [[gripea]].<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Guns Germs & Steel: Variables. Smallpox {{!}} PBS|url=https://www.pbs.org/gunsgermssteel/variables/smallpox.html|aldizkaria=www.pbs.org|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Mendeetan zehar europarrek gaixotasun horiekiko immunitate maila altuak garatu zituzten, ndigenek inolako immunitaterik ez zuten bitartean.<ref>{{Erreferentzia|izena=Alchon, Suzanne|abizena=Austin.|izenburua=A pest in the land : new world epidemics in a global perspective|argitaletxea=University of New Mexico Press|data=2003|url=https://www.worldcat.org/oclc/50773314|edizioa=1st ed|isbn=0826328709|pmc=50773314}}</ref>
 
=== Aro modernoa ===
[[Fitxategi:2006megacities-1-.png|thumb|350x350px|2016an gutxienez milioi bat biztanle dituzten hiriko eremuak erakusten dituen mapa. [[1800]]. urtean biztanleen % 3a bakarrik bizi zen hiriguneetan; proportzioa% 47ra igo zen [[2000]]. urtean eta % 50,5era iritsi zen [[2010]]ean.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=World Demographics Profile 2018|url=http://www.indexmundi.com/world/demographics_profile.html|aldizkaria=www.indexmundi.com|sartze-data=2018-06-14}}</ref> 2050. urtean, proportzioa % 70era irits daiteke.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=By 2050, 70% Of The World’s Population Will Be Urban. Is That A Good Thing?|hizkuntza=en-US|data=2012-03-12|url=http://www.fastcodesign.com/1669244/by-2050-70-of-the-worlds-population-will-be-urban-is-that-a-good-thing|aldizkaria=Co.Design|sartze-data=2018-06-14}}</ref>]]
Europako Nekazaritza eta [[Industria Iraultza|Industria Iraultzetan]] zehar, haurren [[bizi itxaropen]]a nabarmen handitu zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Population crises and cycles in history - OzIdeas|data=2011-04-05|url=https://web.archive.org/web/20110405081151/http://home.vicnet.net.au/~ozideas/poprus.htm|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[Haurren heriotza tasa|Bost urte baino lehenago]] hiltzen ziren Londresen jaiotako haurren ehunekoak % 74,5tik ([[1730]]-[[1749]]) eta % 31,8ra jaitsi ziren [[1810]]-[[1829]]an.<ref>{{Erreferentzia|izena=Buer, M. C. (Mabel Craven),|abizena=1881-1942.|izenburua=Health, wealth and population in the early days of the Industrial Revolution,|argitaletxea=Routledge|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/71225016|isbn=0415382181|pmc=71225016}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=BBC - History - British History in depth: The Foundling Hospital|hizkuntza=en-GB|url=http://www.bbc.co.uk/history/british/victorians/foundling_01.shtml|sartze-data=2018-06-14}}</ref> 1700 eta 1900. urteen artean, Europako populazioa 100 milioitik 400 milioi baino gehiagora igo zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Modernization|hizkuntza=en|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/387301/modernization/12022/Population-change|aldizkaria=Encyclopedia Britannica|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Guztira, jatorri europarrez populatutako eremuek munduko biztanleen % 36a osatzen zuten 1900. urtean.<ref>{{Erreferentzia|izena=Caselli,|abizena=Graziella.|izenburua=Demography : analysis and synthesis|argitaletxea=Elsevier|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/61151368|isbn=9780127656601|pmc=61151368}}</ref>
 
Mendebaldean biztanleriaren hazkundea azkartu egin zen [[txerto]]aren eta medikuntza eta [[saneamendu]]aren beste hobekuntzen ondorioz.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=BBC - History - British History in depth: Victorian Medicine - From Fluke to Theory|hizkuntza=en-GB|url=http://www.bbc.co.uk/history/british/victorians/victorian_medicine_01.shtml|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Baldintza materialen hobekuntzak [[Britainia Handia|Britaina Handiko]] biztanleak [[XIX. mendea]]n 10 milioetatik 40 milioietara igotzea ekarri zuen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=A portrait of Britain in 2031|hizkuntza=en-GB|url=https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/a-portrait-of-britain-in-2031-395231.html|aldizkaria=The Independent|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Erresuma Batuko biztanleria 60 miloietara 2006an iritsi zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=UK population breaks through 60m|hizkuntza=en-GB|data=2006-08-24|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/5281360.stm|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetako]] biztanleria 1800. urte inguruan 5.3 milioi izatetik 1920ean 106 milioi izatera iritsi zen, 307 milioiak gaindituz 2010. urtean.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=See How the US Population Has Grown|url=http://geography.about.com/od/obtainpopulationdata/a/uspop.htm|aldizkaria=ThoughtCo|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
XX. mendearen lehenengo erdialdean [[Errusiar Inperioa]]n eta [[Sobietar Batasuna|Sobietar Batasunean]] gerra handiak, gosetea eta hondamendi handiak bizi izan ziren, eta horrek biztanleria galera handiak ekarri zuten (gutxi gorabehera 60 milioi heriotza).<ref>{{Erreferentzia|izenburua=War and remembrance in the twentieth century|argitaletxea=Cambridge University Press|data=1999|url=https://www.worldcat.org/oclc/316429352|isbn=0521640350|pmc=316429352}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Harrison, Mark,|abizena=1949-|izenburua=Accounting for war : Soviet production, employment, and the defence burden, 1940-1945|argitaletxea=Cambridge University Press|data=2002|url=https://www.worldcat.org/oclc/49549920|isbn=0521894247|pmc=49549920}}</ref> [[Sobietar Batasunaren desegitea]]ren ostean, Errusiako biztanleria nabarmen jaitsi egin zen: [[1991]]. 150 milioietatik [[2012]]<nowiki/>an 143 milioietara,<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Vladimir Putin vows to reverse Russian population decline|hizkuntza=en-GB|data=2012-02-13|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/vladimir-putin/9078672/Vladimir-Putin-vows-to-reverse-Russian-population-decline.html|issn=0307-1235|sartze-data=2018-06-14}}</ref> baina [[2013]]<nowiki/>an murrizketa hori gelditu zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Russia’s Population Decline 'Stopped'|hizkuntza=en|url=https://www.rferl.org/a/russia-demography-health-birthrate-deaths/24998304.html|aldizkaria=RadioFreeEurope/RadioLiberty|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
[[Garapen bidean dagoen herrialde|Garapen bidean dauden herrialde]] askotan, oso azkar hazi da populazoa [[XX. mendea]]ren hasieratik, garapen ekonomikoa eta osasun publikoa hobetzearen eraginez. Txinako populazioa, gutxi gorabehera 430 milioietatik 580 milioietara pasa zen 1850tik 1953era,<ref>{{Erreferentzia|izena=Peter|abizena=Schran|izenburua=China's Demographic Evolution 1850-1953 Reconsidered|orrialdeak=639–646|data=1978|url=http://www.jstor.org/stable/652987|aldizkaria=The China Quarterly|alea=75|sartze-data=2018-06-14}}</ref> eta orain 1.300 milioi baino gehiago daude. [[Indiako azpikontinentea]], 1750ean 125 milioi biztanle inguru zituena, 389 milioira iritsi ziren 1941ean;<ref>{{Erreferentzia|izena=T. N.|abizena=Srinivasan|izenburua=Reintegrating India with the World Economy|abizena2=D. Tendulkar|izena2=Suresh|data=2003-01-01|url=https://www.researchgate.net/publication/227441607_Reintegrating_India_with_the_World_Economy|sartze-data=2018-06-14}}</ref> gaur egun, [[India]], [[Pakistan]] eta [[Bangladesh]]en artean 1,63 milioi pertsona inguru bizi dira.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=The World Factbook — Central Intelligence Agency|hizkuntza=en|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2119rank.html#in|aldizkaria=www.cia.gov|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[Java]]k 5 milioi biztanle zituen 1815ean; gaur egungo haren oinordekoak, [[Indonesia]]k, 140 milioi biztanle ditu orain.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Java {{!}} island, Indonesia|hizkuntza=en|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/301673/Java|aldizkaria=Encyclopedia Britannica|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Ehun urteetan soilik, [[Brasil]]en populazioa hamar aldiz handitu da, 1900. urtean 17 milioi inguru edo mundu osoko biztanleen % 1 inguru izatetik, 2000. urtean 176 milioi inguru izatera. [[Mexiko]]ko biztanleria 1900. urtean 13,6 milioietatik 112 milioi ingurura hazi zen 2010. urtean<ref>{{Erreferentzia|izena=Jorge|abizena=Durand|izenburua=From Traitors to Heroes: 100 Years of Mexican Migration Policies|hizkuntza=en|data=2004-03-01|url=http://www.migrationinformation.org/Feature/display.cfm?ID=203|aldizkaria=migrationpolicy.org|sartze-data=2018-06-14}}</ref> 1920tik eta 2000 urtera, [[Kenia]]ko biztanleria 2,9 milioietatik 37 milioietara igaro zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Exploding population|hizkuntza=en|url=https://www.nytimes.com/2008/01/17/opinion/17iht-edheinsohn.1.9292632.html|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
=== Mila miloien mugarriak ===
{| class="wikitable" style="text-align:center; float:right; clear:right; margin-left:8px; margin-right:0;"
! colspan=10 style="text-align:center;" | Munduko populazioaren mila miloien mugarriak
|-
! Mila milioiak
! 1 !! 2 !! | 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9
|-
! Urtea
| 1804 || 1927 || 1960 || 1974 || 1987 || 1999 || 2011 || 2024 || 2042
|-
! Pasatako urteak
| –– || 123 || 33 || 14 || 13 || 12 || 12 || 13 || 18
|}
 
Munduko biztanleria mila miloietara [[1804]]. urtean iritsi zela kalkulatzen da. Beste 123 urte pasa ziren bi mila milioietara [[1927]]an irisi arte, baina 33 urte besterik ez ziren behar izan 3 mila miloietara [[1960]]an iristeko.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wayback Machine|data=2016-02-05|url=https://web.archive.org/web/20160205063346/http://www.un.org/esa/population/publications/sixbillion/sixbilpart1.pdf|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Hortik aurrera, biztanleria globala lau mila miliora [[1974]]an, bost mila milioira [[1987]]an, sei mila milioira [[1999]]an eta, Estatu Batuetako Zentsuen Bulegoaren (''Unites States Census Bureau'') arabera, zazpi mila milioi [[2012]]ko martxoan iritsi zen.<ref>{{Erreferentzia|izena=US Census Bureau, Systems Support|abizena=Division|izenburua=US Census Bureau Population Clocks|hizkuntza=EN-US|url=https://www.census.gov/population/popclockworld.html|aldizkaria=www.census.gov|sartze-data=2018-06-14}}</ref> [[Nazio Batuak|Nazio Batuen]] arabera, ordea, munduko biztanleria zazpi mila milioira [[2011]]ko urrian iritsi zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=UN sets out population challenges|hizkuntza=en-GB|data=2011-10-26|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-15459643|aldizkaria=BBC News|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Jasmine|abizena=Coleman|izenburua=World's 'seven billionth baby' is born|hizkuntza=en|data=2011-10-31|url=http://www.theguardian.com/world/2011/oct/31/seven-billionth-baby-born-philippines|aldizkaria=the Guardian|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=7 billion people is a 'serious challenge'|hizkuntza=en|url=http://www.upi.com/Top_News/US/2011/10/31/7-billion-people-is-a-serious-challenge/UPI-73301320046200/|aldizkaria=UPI|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
Gaur egungo proiekzioen arabera, biztanleria globala 8 mila miloi izatera 2024 urteran iritsiko da, eta 2050. urte ingururako bederatzi mila milioira iritsiko da. 2050erako eszenatoki alternatiboak 7,4 mila milioi eta 10.6 mila milioi pertsona artean daude.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izenburua=World Population Prospects: The 2002 Revision|url=http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2002/WPP2002_Vol3.htm|aldizkaria=www.un.org|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref name=":3">{{Erreferentzia|izena=Naciones Unidas Department of International Economic and Social Affairs Population|abizena=Divisiom|izenburua=World Population to 2300|argitaletxea=United Nations Publications|hizkuntza=en|abizena2=Division|abizena3=Affairs|abizena4=population|izena2=United Nations Department of Economic and Social Affairs Population|izena3=United Nations Department of Economic and Social|izena4=Nations Unies Division de la|data=2004|url=https://books.google.es/books?id=a30FuXyiBV4C&pg=PA150&lpg=PA150&dq=%22World+Population+to+2300%22+New+York:+United+Nations+Department+of+Economic+and+Social+Affairs:+Population+Division&source=bl&ots=OqbTEEratT&sig=UtXbtuIXuNUHxId2_KyYIUb1XlU&hl=eu&sa=X&ved=0ahUKEwihycePltPbAhWGFZoKHcehCfIQ6AEITjAF#v=onepage&q=%22World%20Population%20to%202300%22%20New%20York:%20United%20Nations%20Department%20of%20Economic%20and%20Social%20Affairs:%20Population%20Division&f=false|isbn=9789211514018|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref name=":4">{{Erreferentzia|izenburua=International Data Base World Population: 1950-2050 - U.S. Census Bureau|data=2010-05-29|url=http://web.archive.org/web/20100529191049/https://www.census.gov/ipc/www/idb/worldpopgraph.php|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref name=":5">{{Erreferentzia|izenburua=2009 World Population Data Sheet – Population Reference Bureau|hizkuntza=en-US|url=https://www.prb.org/2009wpds/|aldizkaria=www.prb.org|sartze-data=2018-06-14}}</ref> Proiektatutako zifrak aldatu egiten dira azpiko estatistika-hipotesi eta proiekzio-kalkuluetan erabiltzen diren aldagaien arabera, batez ere [[Ugalkortasun-tasa osoa|ugalkortasun tasa]]. 2150erako begirada luzeko iragarpenak 3,8mila milioi pertsonarainoko beherakada batetik 24,8 mila milioi pertsonako hazkundera doaz.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" /> Muturreko eszenatoki batek 256 mila milioirainoko gorakada handia aurreikusten zuen 2150. urterako, ugalkortasun-tasa 1995. urtean bezala 3,04 haur emakume bakoitzeko mantenduta. Hala ere, 2010ean, ugalkortasun-tasa 2,52ra jaitsi zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Long Range|url=http://www.un.org/esa/population/publications/longrange/longrange.htm|aldizkaria=www.un.org|sartze-data=2018-06-14}}</ref><ref name=":7">{{Erreferentzia|izenburua=World Population Prospects - Population Division - United Nations|url=http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/DB01_Period_Indicators/WPP2010_DB1_F01_TOTAL_FERTILITY.XLS|aldizkaria=esa.un.org|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
Ez dago estimaziorik munduko biztanleriak mila miloi eta bi mila miloi ze egun edota hilabeteetan lortu zituen jakiteko. Hiru eta lau mila milioira iritsi ziren datak ez ziren ofizialki adierazi, baina Estatu Batuetako Zentsuen Bulegoaren Nazioarteko Datu Baseak (''International Database of the United States Census Bureau'') [[1959]]ko uztailean eta [[1974]]ko apirilean jarri zituen hurrenez hurren. Nazio Batuek "5 mila miloien eguna" [[1987]]ko [[uztailaren 11]]n eta "6 mila miloien eguna” [[1999]]ko [[urriaren 12]]an ezarri eta ospatu zituen. Nazio Batuen Biztanleriaren Dibisioak "7 mila miloien eguna" [[2011]]ko [[urriaren 31]]a ezarri zuen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=World Population Prospects - Population Division - United Nations|url=http://esa.un.org/unpd/wpp/Other-Information/faq.htm|aldizkaria=esa.un.org|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
 
== Demografia globalak ==
[[Fitxategi:Esperanza de vida.PNG|thumb|upright=1.75|2012ko herrialde bakoitzeko [[bizi itxaropena]] irudikatzen duen mapa. 2012. urtean, [[Munduko Osasun Erakundea]]k munduko bizi-itxaropenaren media 70,5 urtekoa zela kalkulatu zuen.<ref name=":6">{{Erreferentzia|izenburua=WHO {{!}} World Health Statistics 2014|url=http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2014/world-health-statistics-2014/en/|aldizkaria=www.who.int|sartze-data=2018-06-14}}</ref>
{| style="width:100%;"
|-
| valign="top" |
{{legend|#0000CD|80+}}
{{legend|#4169E1|77.5+}}
{{legend|#00BFFF|75+}}
{{legend|#3CB371|72.5+}}
{{legend|#32CD32|70+}}
{{legend|#ADFF2F|67.5+}}
{{legend|#FFFF00|65+}}
| valign="top" |
{{legend|#FFD700|60+}}
{{legend|#FF8C00|55+}}
{{legend|#FF4500|50+}}
{{legend|#FF0000|45+}}
{{legend|#800000|40+}}
{{legend|#000000|40 baino gutxiago}}
|}]]
 
2018an, sexu-harreman orokorra 1.02 gizonezko emakumezko bakoitzekoa da gutxi gorabehera. Gizon kopuru handiago ziurrenik India eta Txinako populazioetako sexu desorekak esanguratsuengatik izan daiteke.<ref name=":8">{{Erreferentzia|izenburua=World Demographics Profile 2018|url=http://www.indexmundi.com/world/demographics_profile.html|aldizkaria=www.indexmundi.com|sartze-data=2018-06-15}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Gender-based violence|hizkuntza=en|url=http://www.unfpa.org/gender/docs/studies/summaries/reg_exe_summary.pdf|aldizkaria=www.unfpa.org|sartze-data=2018-06-15}}</ref> Munduko biztanleriaren % 25,44 gutxi gorabehera 15 urte baino gutxiagokoa da,% 65,88 15-64 urte bitartekoa eta %8,68 65 urte edo gehiagokoa. Munduko biztanleen batez besteko adina 30,4 urtekoa zen 2018an<ref name=":8" /> eta 2050. urterako 37,9 urtera igotzea espero da.<ref>{{Erreferentzia|izena=corporateName= Department of Foreign Affairs and|abizena=Trade|izenburua=Australian Permanent Mission in|url=http://unny.mission.gov.au/unny/120424_cpd.html|aldizkaria=unny.mission.gov.au|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
 
[[Munduko Osasun Erakundea]]ren arabera, 2012an batez besteko bizi-itxaropen globala 70,5 urtekoa zen, emakumeak batez beste 73 eta gizonak 68 urte bizi direlarik.<ref name=":6" /> 2010ean, ugalkortasun-tasa globalaren 2,52 haur emakumeko bakoitzeko zela estimatu zen.<ref name=":7" /> 2012ko ekainean, ikertzaile britainiarrek Lurraren giza biztanleriaren guztiaren pisua 287 milioi tona inguru zela kalkulatu zuten, batez bestekoa 62 kilogramo inguru izanik.<ref>{{Erreferentzia|izena=Matt|abizena=McGrath|izenburua=Obesity impacts weight of nations|hizkuntza=en-GB|data=2012-06-20|url=https://www.bbc.co.uk/news/health-18462985|aldizkaria=BBC News|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
 
[[CIA]]k mundu osoko 2013ko [[Munduko Produktu Gordin|produktu gordin]] nominala kalkulatu zuen, 74,31 bilioi dolarrean ezarriz eta 10,500 dolarreko urteko urteko batez besteko per capita globala emanez.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=The World Factbook — Central Intelligence Agency|hizkuntza=en|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html|aldizkaria=www.cia.gov|sartze-data=2018-06-15}}</ref> 1,29 mila milioi pertsona inguru (munduko biztanleriaren % 18,4) [[pobrezia]] bizian bizi da, eguneko 1,25 dolar baino gutxiagorekin biziz;<ref>{{Erreferentzia|izena=Susan|abizena=Davis|izenburua=What It Will Take to 'Graduate' 1.2 Billion People Out of Extreme Poverty|hizkuntza=en-US|data=2012-04-04|url=https://www.huffingtonpost.com/susan-davis/the-worlds-ultrapoor-reach_b_1400233.html|aldizkaria=Huffington Post|sartze-data=2018-06-15}}</ref> 870 milioi pertsona inguruk (% 12,25) ez dute janari nahikorik.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=The State of Food and Agriculture 2016 {{!}} Food and Agriculture Organization of the United Nations|hizkuntza=en|url=http://www.fao.org/publications/sofa/2016/en/|aldizkaria=www.fao.org|sartze-data=2018-06-15}}</ref> 15 urte baino gehiagi dituztenen % 83 [[alfabetatze|alfabetatuak]] dira.<ref name=":8" /> 2017ko abenduan 4,16 mila milioi [[Internet]] erabiltzaile inguru zeuden, munduko biztanleriaren %54,4.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=World Internet Users Statistics and 2018 World Population Stats|hizkuntza=en|url=https://www.internetworldstats.com/stats.htm|aldizkaria=www.internetworldstats.com|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
 
[[Han etnia]] munduko talde etniko handiena da, 2011an munduko biztanleria osoaren % 19a baino gehiago ziren.<ref>{{Erreferentzia|izena=Josh|abizena=Chin|izenburua=World’s Most Typical Person: Han Chinese Man|hizkuntza=en-US|data=2011-03-04|url=https://blogs.wsj.com/chinarealtime/2011/03/04/worlds-most-typical-person-han-chinese-man/|aldizkaria=WSJ|sartze-data=2018-06-15}}</ref> Munduan gehien erabiltzen diren lehen hizkuntzak [[txinera]] (munduko biztanleriaren % 12,2k hitz egiten dute), [[gaztelania]] (% 5,8), [[ingelesa]] (% 4,6), [[arabiera]] (% 3,6) eta [[hindustanera]] (% 3,6).<ref name=":8" /> Munduko [[erlijio]]rik handiena [[kristautasun]]a da; jarraitzaileak biztanleria globalaren % 31,4 dira; [[islam]]a bigarren erlijioa da, (% 23,12) eta [[hinduismo]]a hirugarrena (% 15).<ref name=":8" /> 2005ean, biztanleriaren % 16 inguru ez-erlijiosoak ziren.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Major Religions Ranked by Size|url=http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html|aldizkaria=www.adherents.com|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
 
== Biztanleria gehien duten herrialdeak ==
[[Fitxategi:World Population.svg|thumb|upright=2.25|Munduko biztanleriaren mapa]]
[[Fitxategi:Countries_population_graph.jpeg|frameless|upright=2.25|eskuinera]]
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right"
|+ 10 herrialde populatuenak
|-
!width="50"| Zkia || Herrialdea / Territory || Biztanleria || Data || Munduko <br>biztanleriaren % || Iturria
|-
|1 || align=left|{{bandera|Txina}}<ref group="oharra">Kopurua [[Txina kontinentala]]rena da bakarrik. [[Taiwan]] eta [[Hong Kong]] eta [[Makao]]ko [[Administraturiko Lurralde Bereziak]] kanpo daude.</ref> || 1,391,510,000 || 2018ko ekainaren 16a || {{#expr: 1391510000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izenburua=国家数据|url=http://data.stats.gov.cn/|aldizkaria=data.stats.gov.cn|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|2 || align=left|{{bandera|India}} || 1,333,080,000 || 2018ko ekainaren 16a || {{#expr: 1333080000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Latest Socio-Economic Statistical Information & Facts About India.|url=http://www.indiastat.com/|aldizkaria=www.indiastat.com|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|3 || align=left|{{bandera|AEB}} || 327,312,000 || 2018ko ekainaren 16a || {{#expr: 327312000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izena=US Census Bureau, Systems Support|abizena=Division|izenburua=US Census Bureau Population Clocks|hizkuntza=EN-US|url=https://www.census.gov/population/www/popclockus.html|aldizkaria=www.census.gov|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|4 || align=left|{{bandera|Indonesia}}|| 261,600,000 || 2016ko urriaren 31 || {{#expr: 261600800 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izenburua=..: POPULATION - BANK INDONESIA :..|data=2014-09-13|url=https://web.archive.org/web/20140913184226/http://www.bi.go.id/sdds/series/pop/index_pop.asp|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|5 || align=left|{{bandera|Pakistan}} || 211,917,000 || 2018ko ekainaren 16a || {{#expr: 211917000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Pakistan Bureau of Statistics {{!}} 6th Population and Housing Census|hizkuntza=en|url=http://www.pbscensus.gov.pk/|aldizkaria=www.pbscensus.gov.pk|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|6 || align=left|{{bandera|Brasil}} || 209,185,000 || 2018ko ekainaren 16a || {{#expr: 209185000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izenburua=IBGE {{!}} Projeção da população|url=https://www.ibge.gov.br/apps/populacao/projecao/index.html|aldizkaria=www.ibge.gov.br|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|7 || align=left|{{bandera|Nigeria}} || 188,500,000 || 2016ko urriaren 31 || {{#expr: 188500000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Population, total {{!}} Data|hizkuntza=en-us|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL|aldizkaria=data.worldbank.org|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|8 || align=left|{{bandera|Bangladesh}} || 164,676,000 || 2018ko ekainaren 16a || {{#expr: 164676000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wayback Machine|data=2011-09-04|url=https://web.archive.org/web/20110904045106/http://www.bbs.gov.bd/Home.aspx|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|-
|9 || align=left|{{bandera|Errusia}}<ref group="oharra">Kopuruak [[Krimea]] eta Sebastopol barnehartzen ditu.</ref> ||146,773,226|| 2017ko ekainak 1|| {{#expr: 146773226 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{erreferentzia|url=http://www.gks.ru/bgd/free/b14_00/IssWWW.exe/Stg/dk06/8-0.doc|izenburua=Official estimate (including Crimea and Sevastopol)|sartze-data=2018-06-15|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>
<!-- BEFORE EDITING RUSSIA'S POPULATION PLEASE SEE: Talk:List_of_countries_by_population#Russia_2 -->
|-
|10 || align=left|{{bandera|Japonia}} || 126,670,000 || 2017ko irailak 1 || {{#expr: 126670000 / {{worldpop}} * 100 round 2}}% ||<ref>{{Erreferentzia|izena=Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and|abizena=Communications|izenburua=Statistics Bureau Home Page/Population Estimates Monthly Report|hizkuntza=en|url=http://www.stat.go.jp/english/data/jinsui/tsuki/index.html|aldizkaria=www.stat.go.jp|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
|}
Gutxi gora behera 4,3 mila miloi pertsona bizi dira 10 herrialde hauetan, munduko biztanleriaren %58 inguru direlarik. Munduko biztanleriaren erdia, edo 3,7 mila miloi pertsona, 6 herrialde populatuenetan bizi dira.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Which six countries hold half the world’s population?|hizkuntza=en-US|data=2014-07-11|url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2014/07/11/half-the-worlds-population-live-in-just-6-countries/|aldizkaria=Pew Research Center|sartze-data=2018-06-15}}</ref>
 
=== Biztanleria dentsitate handiena duten herrialdeak ===
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Munduko_biztanleria"(e)tik eskuratuta