Arkitekturaren historia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit
101. lerroa:
Antzinako greziar tenpluak, oro har, elementu hauez osatuak daude: oinarri bat alde banatan maila gutxiko eskailera jarraiekin ([[krepidoma]] izenekoa), [[naos]] bat (areto nagusia) gurtza-estatua batekin, [[koloma]]k, [[taulamendu]]a eta bi [[Frontoi (arkitektura) |frontoi]] (bata aurrean eta bestea atzean). K.a. IV. menderako, greziar [[arkitekto]] eta [[hargin]]ek arau sistema konplexua garatu zuten eraikin guztietarako, [[Ordena klasiko|ordena]] izenekoa: [[doriar ordena|doriarra,]] [[joniar ordena|joniarra]] eta [[korintoar ordena|korintoarra]]. Kolomei esker errazago atzematen dira (batez ere [[kapitel]]etan): doriar koloma sendoa eta oinarrizkoa da, joniarra meheagoa da eta lau kiribil ditu kapitelaren ertzetan ([[boluta]] izenekoak) eta korintoarra joniarraren berdintsua da, baina kapitel erabat desberdinarekin, [[akanto]] hostoz apainduta. Kolomez gain, [[friso]]a ere desberdina zen ordenaren arabera: doriarrak [[metopa]]k eta [[triglifo]]ak dituen bitartean, joniarrak eta korintoarrak erliebedun banda jarraituak ditu.
 
<!----- ZutabeezKolomez gain, tenpluak [[eskultura|eskulturekin]] apainduta zeuden, frontoietan, frisoetan, metopetan eta triglifoetan. Antzinako Greziako arkitektoek eta artistek erabilitako apaingarriak[[apaingarri]]ak honako hauek dira: palmak[[palmeta]]k, landare-bolutak edo uhinduakuhin-itxurako kiribilak, lehoi-maskarak[[maskaroi]]ak (batez ere alboetako erlaitzetan), hortzak[[dentikulu]]ak, [[akanto]]-hostoak, bukrania[[bukraneo]]ak, festoiak[[festoi]]ak, arrautzak eta dardoak, rais-de-coeur, kontuak[[oba]]k, meandroak[[greka]]k eta akroteriak[[akrotera]]k frontoien izkinetanertzetan. Sarritan, antzinako greziar apaingarriak etengabe erabiltzen dira bandak bezala. OndorenGerora, etruriar, erromatar eta Erdi Aroaren osteko estiloetan erabilikoerabili diraziren, arte eta arkitektura greko-erromatarra berpizten saiatu zirenakzenean, hala nola errenazentistaPizkundean, barrokoa,Barrokoa neoklasikoa,eta etabNeoklasikoan.
 
<!----- Antzinako eta Erdi Aroko eraikinen aztarna arkeologikoei begiratuta, erraza da kareharri eta hormigoitzat hartzea, tonu gris nabarrean, eta eraikin zaharrak monokromatikoak zirela pentsatzea. Hala ere, arkitektura polikromatua izan zen antzinako eta Erdi Aroko munduaren zati handi batean. Antzinako eraikin ikonikoenetako bat, Partenoia (K. a. C) Atenasen, gorriz, urdinez eta berde dardaratiz margotutako xehetasunak zituen. Antzinako tenpluez gain, Erdi Aroko katedralak ez ziren inoiz erabat zuriak izan. Gehienek koloretako islak zituzten kapiteletan eta zutabeetan. Eraikinak eta artelanak koloreztatzeko praktika hori bertan behera utzi zen Berpizkunde goiztiarrean. Izan ere, Leonardo da Vincik eta Errenazimenduko beste artista batzuek, Michelangelok barne, antzinako hondakin greko-erromatarretan inspiratutako kolorezko paleta bat sustatu zuten, eta Erdi Aroan zehar etengabe abandonatu eta hondatu zirelako, hasieran koloretsuak izan arren zuri bihurtu ziren. Antzinako munduan erabiltzen ziren pigmentuak delikatuak ziren, eta bereziki aire zabalean erabiltzeko modukoak. Beharrezko ardurarik gabe, euriaren, elurraren, zikinkeriaren eta beste faktore batzuen eraginpean zeuden koloreak denborarekin desagertu egin ziren, eta h
orrela antzinako eraikin eta artelanak zuri bihurtu ziren, gaur egun eta Errenazimentu garaian diren bezala.----->
<gallery mode="packed" heights="150">