Hardware informatikoaren historia: berrikuspenen arteko aldeak

'''[[Hardware|Hardwarea]]''' datuen biltegiratze eta kalkulu prozesuaren osagai garrantzitsu bat izan da balio numerikoak prozesatu eta partekatzeko baliagarria izan zenetik. Ordenagailu-hardwarerik primitiboena zenbaketa-makila izan zen ziurrenik; <ref>[http://www.nationalarchives.gov.uk/images/museum/enlarge/6.jpg palillo de cuenta]</ref> informazioa grabatu ostean zenbait elementu gogoratzeko aukera ematen zuen, ziurrenik ganadua edo edukiontzietako aleak. Badirudi elementu hauek garai hartako merkatariek, kontulariek eta gobernuko funtzionarioek erabili ohi zituztela.

Milaka urtetan, gizateriak kalkuluetan laguntzeko gailuak erabili ditu. Kontaketa gailurik zaharrena, seguruenik, kontatzeko makilatxoa izango da. Erregistroak mantentzeko gerora emandako laguntzetan sartzen da [[Fenizia|Feniziako]] buztina, edukiontzietako artikuluen zenbaketa godetzekogordetzeko erabiltzen zena, ziurrenik azienda edo aleak. Aritmetikara bideratutako makina bat [[Abako|abakoa]] da. Abakoaren formarik goiztiarrena, hauts-abakoa, [[Babiloniar Inperioa|Babilonian]] erabili zen K.a. 2.400 urterako. Harrezkero, kontaketa-taulen beste forma asko asmatu dira. Esate baterako, Erdi Aroko kontu etxeetan, ohialoihal koadrodunak erabili ohi ziren mahai batean jarri eta diru-batuketak kalkulatzeko laguntza gisa, markatzaileak haren inguruan mugituz zenbait arauren arabera.

1835ean, Charles Babbagek bere makina analitikoa deskribatu zuen. Helburu orokorreko ordenagailu programagarri baten plana edo diseinua zen, sarrerarako txartel zulatuak eta energia-iturri gisa [[Lurrun-makina|lurrun-motorra]] erabiliz.<ref>{{Erreferentzia|izena=Allan G.|abizena=Bromley|izenburua=Charles Babbage's Analytical Engine, 1838|orrialdeak=196–217|data=1982-07|url=https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/4640697?casa_token=aI_qTmpMlf4AAAAA:YrmciWnWDGAquubotdhsAMLzPB-yhc9GDHtyh2vGiSD18R6uxsDyNKOTjT8TGHkLcG_ZiUVC8KI|aldizkaria=Annals of the History of Computing|alea=3|zenbakia=4|issn=0164-1239|doi=10.1109/MAHC.1982.10028|sartze-data=2022-01-04}}</ref>

Makina analitikoak unitate logiko aritmetikoa, baldintzapeko egiturak eta begizta moduko kontrol-fluxua eta memoria integratua izan zituen. Hori dela eta, erabilera orokorreko ordenagailu baten lehen diseinua da, termino modernoetan Turing osoa bezala deskribatuko genukeena. [39][40]<ref>{{Erreferentzia|izena=Allan G.|abizena=Bromley|izenburua=The Evolution of Babbage's Calculating Engines|orrialdeak=113–136|data=1987-04|url=https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/4640416?casa_token=07zKprdAFEMAAAAA:ZaQpEozN-8KKzdytvjvK6-RxvWpnhvvO9hJSRB2F8XGwUDv7MzPG4TCMZz4cgCw-DRoTLHiPRu8|aldizkaria=Annals of the History of Computing|alea=2|zenbakia=9|issn=0164-1239|doi=10.1109/MAHC.1987.10013|sartze-data=2022-01-04}}</ref>

[[Ada Lovelace|Ada Lovelacek]] Luigi Federico Menabrearen "Motor Analitikoaren zirriborroa" (''Sketch of the Analytical Engine'') itzuli eta oharrak gehitu zizkion. Hori da, itxuraz, programazioaren lehen deskribapen argitaratua. Beraz, Ada Lovelace lehen programatzaile informatikotzat hartzen da. [44]<ref>Menabrea, [ErrefL. ingelesez]F., & Lovelace, A. (1842). Sketch of the analytical engine invented by Charles Babbage.</ref>

Leslie Comriek txartel zulatuen metodoei buruz egindako artikuluetan eta Wallace Eckert-ek 1940an ''Konputazio Zientifikoan'' Txartel Zulatuen Metodoei buruz egindako argitalpenetan, [[Ekuazio diferentzial|ekuazio diferentzialak]] ebazteko, eta biderketa eta zatiketa koma higikorreko irudikapenak erabiliz burutzeko metodoak deskribatu zituzten. Hori guztia txartel zulatuekin eta unitateak erregistratzeko makinekin egina. Makina horiek Bigarren Mundu Gerran erabili ziren kriptografiaren estatistika-prozesamendurako, bai eta administrazio-erabilera ugari emateko ere. [[Columbia Unibertsitatea|Columbiako Unibertsitateko]] Thomas J. Watson [http://www.columbia.edu/acis/history/ Konputazio Astronomikorako Bulegoak] kalkulu astronomikoak egin zituen, konputazioaren garaiko egoera irudikatuz. [31][32]<ref>{{Erreferentzia|izena=W. J.|abizena=Eckert|izenburua=Punched card methods in scientific computation|argitaletxea=The Thomas J. Watson Astronomical Computing Bureau, Columbia University|abizena2=Thomas J. Watson Astronomical Computing Bureau|izena2=New York|data=1940|url=https://catalog.hathitrust.org/Record/002523225|sartze-data=2022-01-04}}</ref>

Mahaigaineko lehen kalkulagailu guztiz elektronikoa ANITA Mk.VII [[Erresuma Batua|britainiarra]] izan zen, Nixie hodi-pantaila bat eta 177 tiratroi tubo txiki erabiltzen zituena. 1963ko ekainean, Fridenek EC-130 sartu zuen, lau funtziokoa. Diseinu guztiz [[Transistore|transistorizatua]] zuen, 13 digituko kapazitatea 5 hazbeteko (130 mm) [[Izpi katodikozko hodi|CRT]] batean, eta [[Alderantzizko poloniar notazio|alderantzizko poloniar-notazioa]] (RPN) sartu zuen kalkulagailuen merkatuan, $2200 dolar prezioan. EC-132 ereduak [[Erro karratu|erro karratua]] eta alderantzizko funtzioak gehitu zituen. 1965ean, Wang laborategiek LOCI-2 sortu zuten, 10 digituko mahaigaineko kalkulagailu transistorizatua eta [[Logaritmo|logaritmoak]] konputatu zitzakeena.