Lankide:Aitzolete/Hardware informatikoaren historia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
«Historia del hardware» orriaren itzulpena eginez sortua
«Historia del hardware» orriaren itzulpena eginez sortua
93. lerroa:
 
Konputazio analogikoaren gorena Analizatzaile diferentzialarekin iritsi zen. 1876an asmatu zuen James Thomsonek eta H. W. Nieman-ek eta [[Vannevar Bush]]-ek eraiki zuten MITen, 1927an hasita. Gailu horietako dozena bat baino gutxiago eraiki ziren; boteretsuena [[Pennsylvaniako Unibertsitatea|Pensilvaniako Unibertsitateko]] Ingeniaritza Elektrikoko Moore Eskolan eraiki zen, eta han ere [[ENIAC]] eraiki zen. Konputagailu elektroniko digitalek, hala nola ENIAC, makina analogiko gehienen desagertzea eragin zuten. Hala ere, gailu analogiko hibridoak, elektronika digitalaren bidez kontrolatuak, 1950 eta 1960 urteetan erabili ziren, eta aurrerago jarraitu zuten aplikazio espezializatuetan.
 
== Lehen ordenagailu digitalak ==
Konputagailu modernoaren aroa [[Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerrarekin]] batera hasi zen, [[Zirkuitu elektriko|zirkuitu elektronikoek]], [[Errele|erreleek]], [[Kondentsadore elektriko|kondentsadoreek]] eta [[Balbula termoioniko|huts-hodiek]] beren baliokide mekanikoak ordezkatu zituztenean eta kalkulu digitalek kalkulu analogikoak ordeztu zituzten heinean. Atanasoff–Berry Computer, Z3, Colossus eta [[ENIAC]] bezalako makinak eskuz eraiki ziren erreleak edo balbulak (huts-hodiak) zituzten zirkuituak erabiliz, eta, sarritan, [[Txartel zulatu|txartel zulatuak]] edo zinta zulatuak erabili zituzten sarrerako unitate gisa, bai eta biltegiratzeko bitarteko nagusi gisa ere (biltegiratze ez iheskorra).
 
Garai hartan, etengabeko aurrerapenak integratzen zituzten hainbat makina ekoitzi ziren. Garai horren hasieran, ez zen egon ordenagailu modernoaren antzeko ezer, Charles Babbageren galdutako planetan eta [[Alan Turing|Alan]] Turing-en eta beste batzuen ikuspegi matematikoetan izan ezik. Aroaren amaieran, EDSAC bezalako gailuak eraiki ziren, eta hauek aho batez konputagailu digitaltzat hartzen dira. Denbora lerroan puntu bakar bat definitzeak, "lehen konputagailua" bezala, xehetasun txiki asko galtzen ditu.
 
Alan Turing-ek 1936an idatzitako testuak eragin handia izan zuen konputazioan eta konputazio zientzietan, bi modutan. Haren helburu nagusia zen inolako prozesu sekuentzialek konpondu ezin zituzten arazoak zeudela frogatzea (geldialdiaren arazoa bezala izendatua). Hori egitean, Turing-ek ordenagailu unibertsal baten definizioa eman zuen, [[Turingen makina|Turing-en makina]] deitu zioten eraikuntza bat, algoritmoaren exekuzioaren kontzeptua formalizatzen duen gailu teoriko hutsa. Ordu arte erabili zen [[Kurt Gödel|Kurt Gödelen]] aritmetikan oinarritutako hizkuntza unibertsal neketsua ordezkatuko zuena. Memoria-biltegiratze finituek ezarritako mugengatik izan ezik, esaten da konputagailu modernoak Turing osoa direla, hau da, Turing makina unibertsal baten algoritmoa egikaritzeko gaitasuna dutela. Turing osoaren ezaugarri-mota mugatu hori, batzuetan, erabilera orokorreko konputagailuak eta berariazko konputagailuak bereizten dituen atalase-ahalmen gisa kontsideratzen da.
 
Konputazio-makina bat helburu orokorreko ordenagailu bat izan dadin, irakurketa-/idazketa-mekanismo egokiren bat egon behar da, adibidez, zinta zulatua. Moldakorragoa izan dadin, [[Von Neumannen arkitektura|von Neumannen arkitekturak]] memoria bera erabiltzen du programak eta datuak gordetzeko; birtualki, konputagailu garaikide guztiek erabiltzen dute arkitektura hori (edo bere aldaeraren bat). Teorikoki posible den arren konputagailu oso bat mekanikoki garatzea (Babbageren diseinuak erakutsi zuen bezala), elektronikak abiadura ahalbidetu zuen eta, aurrerago, konputagailu modernoen ezaugarri den miniaturizazioa.
<nowiki>
[[Kategoria:Informatikaren historia]]