Txikipedia:Kanada: berrikuspenen arteko aldeak

[[Txikipedia:{{txp|Amerika|Amerikako]]}} iparraldean kokatzen da.

Hegoaldean [[Txikipedia:{{txp|Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batu]]}}<nowiki/>ekin egiten du muga. Mendebaldean [[Txikipedia:{{txp|Ozeano Barea|Ozeano Barea]]}} dauka, eta baita [[Txikipedia:{{txp|Alaska|Alaska]]}} ere. Ekialdean [[Txikipedia:{{txp|Ozeano Atlantikoa|Ozeano Atlantikoa]]}} dauka.

Bi mendikate nagusiak mendebaldean kokatzen dira: [[Txikipedia:{{txp|Mendi Harritsuak|Mendi Harritsuak]]}} eta Kostako mendikatea. Herrialdeko mendi handiena [[Txikipedia:{{txp|Logan mendia|Logan]]}} da eta 6.050 metro ditu.

Kanadako ibairik luzeena [[Txikipedia:{{txp|Mackenzie|Mackenzie]]}} da. 3.700 kilometro ditu.

Laku handiak ere baditu herrialdeak. Adibidez, [[Txikipedia:{{txp|Superior|Superior]]}}, [[Txikipedia:{{txp|Huron|Huron]]}}, Erle eta Ontario. Azken bi laku hauen artean daude [[Txikipedia:Niagarako ur-jauziak|Niagarako ur-jauzi]] ezagunak.

Historialarien arabera, lehen biztanleak duela 26.500 urte heldu ziren Kanadako lurretara, [[Txikipedia:{{txp|Asia|Asiako]]}} ehiztariek [[Txikipedia:Bering (itsasartea)|Bering itsasartea]] igaro zutenean.

1.000 urte inguruan [[Txikipedia:{{txp|Bikingo|bikingoak]]}} [[Txikipedia:{{txp|Labrador penintsula|Labrador]]}}<nowiki/>ko kostaldera heldu ziren.

1497an Joan Caboto italiarra Kanadako ekialdeko kostaldera heldu zen eta Ingalaterrarentzat hartu zituen Labrador, [[Txikipedia:{{txp|Ternua|Ternua]]}} eta Ingalaterra Berriko itsasaldea.

1608an Samuel Champlainek [[Txikipedia:{{txp|Quebec|Quebec]]}} fundatu zuen eta [[Txikipedia:{{txp|Frantzia|frantses]]}} kolonoak eraman zituen. Frantsesek gerra egin zuten Kanadan bizi ziren [[Txikipedia:{{txp|Irokes|irokes]]}} tribuen kontra, eta garaitu egin zituzten.

XVIII. mendean Ingalaterrak Kanadako lurrak kendu zizkion Frantziari, [[Txikipedia:{{txp|Zazpi Urteko Gerra|Zazpi Urteko Gerra]]}}<nowiki/>ren ondorioz. Hala ere, Kanadako lurretan ingeles hiztunak eta frantses hiztunak egoten jarraitu zuten.

2016an 35.151.728 biztanle zituen Kanadak. %44ak jatorri britainiarra dauka. %28,7k frantsesa. Horregatik, Kanadan bi hizkuntzak dira ofizialak: [[Txikipedia:{{txp|Ingeles hizkuntza|ingelesa]]}} eta [[Txikipedia:{{txp|Frantses|frantsesa]]}}.

800.000 indigena ere bizi dira, adibidez [[Txikipedia:{{txp|Inuit|inuitak]]}} edo eskimalak, eta beraien hizkuntza propioak dituzte.

Hauek dira hiri nagusiak: [[Txikipedia:{{txp|Toronto|Toronto]]}} (2.731.571 biztanle) eta [[Txikipedia:{{txp|Montreal|Montreal]]}} (1,704.694 biztanle).