Kastore: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
No edit summary
6. lerroa:
'''Kastorea''' [[karraskari]]en ordenako [[kastorido]]en familiako [[animalia]] da, '''Castor''' generoa osatzen duena.
 
1,20 metro luze izan daiteke, eta isatsak baditu beste 30 cm ditu. [[Ebakortz]]ak oso luzeak eta zorrotzak ditu. Haietaz baliatzen da zuhaitzak bota eta, txikituz, [[urtegi]]ak egiteko; hala, gordelekuaren sarrera ur azpian gelditzengeratzen da. Atzeko hankak igerian egiteko egokituak ditu. Gaztaina-koloreko ile leuna du, jantzigintzan oso aintzat hartua.
 
Zuhaitzen azalak eta ernamuinak janez elikatzen da, eta taldetantaldeetan bizi da. Gehienbat [[gautar]]ra da.
 
== Euskal Herrian ==
14. lerroa:
XVII. mendean galdu zen kastorea [[Iberiar penintsula]]n, [[suzko arma|suzko armen]] erabilera zabaltzean guztiak hil arte ehizatu baitzituen [[gizakia]]k. 2003an, ordea, Belgikako Pays des Castors talde ekologistak, legez kanpo eta isilpean, [[Bavaria]]n hazitako 18 europar kastore askatu zituen [[Aragoi ibaia]]n, Ebrorekin elkartzen den tokitik hurbil. [[Nafarroako Foru Erkidegoko Gobernua]] eta [[Errioxako Gobernua]] kastore horiek desagerrarazten saiatu dira, baina alferrik. Geroztik, tamaina handiko karraskari horiek poliki-poliki [[Aragoi]]ko, [[Nafarroa Garai]]ko eta [[Errioxa]]ko errekak kolonizatzen joan dira, eta 2014az geroztik [[Araba]]n ere bizi dira.<ref name=NaiaraLpzUralde>Naiara {{larritxo|Lopez de Uralde}}: [http://alea.eus/mendialdea/1478167533559 «Urteetan desagerturik izan den karraskaria topatu dute Kanpezun»], ''Arabako Alea'', 2016-11-03.</ref><ref>{{fr}} [https://web.archive.org/web/20160303175516/http://www.oncfs.gouv.fr/IMG/pdf/FS297_colonisation_castor.pdf «Où en est la colonisation du castor en France ?»], ''Faune Sauvage'', 297. zenbakia, 2012ko 4. hiruhilekoa. ([http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fwww.oncfs.gouv.fr%2FIMG%2Fpdf%2FFS297_colonisation_castor.pdf Kopia artxibatua].)</ref><ref>{{es}} [http://elpais.com/diario/2007/12/07/sociedad/1196982003_850215.html «Los castores vuelven a criar en España tres siglos después»], ''El País'', 2007-12-07.</ref>
 
Hainbat urtez kantaurialdekoKantauri aldeko arroaren mugan hauteman izan bada ere, (Larraun, Arakil, Erro, Arga, Urrobi...), ez da ipar-isurian aurkitu 2018ra arte. 2018ko otsailean Errobi ibaiaren arroan aurkitu dira ale bakar batek utzitako zantzuak<ref>(Frantsesez) CAZABAN et al. 2018: Découverte du Castor d’Eurasie ''Castor fiber'' dans le Sud-Ouest de la France (ancienne Aquitaine): Témoignage, description et interprétation des indices de présence{{Erreferentzia|url=https://cdnfiles1.biolovision.net/www.faune-aquitaine.org/userfiles/FAPublications/0052FA2018Castor.pdf|aldizkaria=cdnfiles1.biolovision.net|sartze-data=2018-12-08}}</ref>.
 
2016ko urrian kastore bat [[Kanpezu]]ko (Araba) arrain haztegi batean harrapatuta geratu zen. [[Arabako Foru Aldundi]]ko teknikariek lagunduta, ibaira itzuli zen. Izan ere, kastoreek, ibai ertzeko [[makal]] eta [[sahats]]etan eragiten dituzten kalteez beste, ez diote kalte larririk eragiten gizakiari: [[belarjale]]ak dira, ez dute gizakiari kalte egin diezaiokeen gaixotasunik zabaltzen, eta gizakiengandik ihes egin ohi dute. Aitzitik, erreken dinamikari laguntzen lan handia egiten dute kastoreek: erreketan egiten dituzten preseiurtegiei esker, hezeguneak sortzen dituzte, uholdeak kontrolatzen laguntzen dute, eta hondakinak errekatik ateratzen dituzte.<ref name=NaiaraLpzUralde/>
 
== Espezieak ==