Muay Thai: berrikuspenen arteko aldeak

'''Muay Thai''' ({{lang-th|มวยไทย}}, ''Muai Thai'', {{IPA|mūaj.tʰāj}} ahoskatua) edo '''thailandiar boxeoa,''' [[ostikadaostiko]]k<nowiki/>ak eta [[ukabilkada]]k ematea onartzen duen kontaktu [[kirol]]a da. [[Thailandia]]n sortua, —bertan ikur nazionala delarikda—<ref>{{erreferentzia|izenburua= It's Hand-to-Hand for a Keeper of Faces|egunkaria= [[The New York Times|New York Times]]|data=2005-1-9|url= http://www.nytimes.com/2005/01/09/fashion/09POSS.html?scp=1&sq=muay%20thai&st=cse|izena=David | abizena=Colman}}</ref>, [[Indotxina]]ko beste boxeoen antzekoa da, [[Kanbodia]]ko [[Prodalprodal]]<nowiki/>a, [[Malaysia]]ko [[Tomoytomoy]]<nowiki/>a, [[Myanmar]]reko [[Lethweilethwei]]<nowiki/>a edo [[Laos]]ko [[Muaymuay Lao]]<nowiki/>a bezalakoabezala.

[[Muay Boran]] [[borroka-arte]] tradizionalean oinarritua da, eta nazioartean ospetsu bilakatu zen, disziplina honetakohorretako borrokalariek beste borroka-arte maisuak menderatu zituztenean.<ref>{{erreferentzia|izenburua=The History of Muay Thai Boxing|url=http://www.horizonmuaythai.com/history-muay-thai-boxing|egilea=www.horizonmuaythai.com|urtea= 2007}}</ref>

BereHaren ezaugarririk garrantzitsuena ukondokaden eta belaunkaden erabilera da,: honekhorrek beste borroka metodoetatik bereizten du eta, gainera, borroka estilokikoestilo oso eraginkorra izatea dakar.

Muturreko kirol moduan sailkatzen da askotan, jardueraren gogortasuna dela eta. Aipatzekoa da Thailandian oso ospetsua delada, batez ere kirol apustuetan mugitzen dituen diru kopuru izugarriengatik. Hala eta guztiz ere, kirol hau mundu mailannazioartean famatuduen bihurtzekoospearen arrazoia MMAan izandako erabilera izan da.

''Muay'' hitzak "borroka" esan nahi du [[thailandiera]]z, eta ''thai'' hitzak, "thailandiar" esan nahi du ("pertsona libre" moduan ere itzuli izan da). Gainera, arte martzial bat denez, hainbat mugimendurentzatmugimendutarako terminologia berezia du:

* ''Nak'' ''muay'': muay thai praktikatzen duen pertsonaduena

* ''Nak muay farang'': muay tahi praktikatzen duen pertsona atzerritarra

* ''Kru Muaymuay'': muay thai trebatzailea

* ''Wai Krukru'': agur tradizionala

Muturreko kirol honenhorren jatorria antzina thailandiar soldaduek ikasten zuten [[Muay Boran|muay boran]] izeneko arte martziala da,. antzinaEzaugarri thailandiarhauek soldaduekmuay ikastenthaitik zutena.bereitzen Muaydute: Thai-tikkolpeak ezberdintzeneskua dutenirekita ezaugarri nagusiak honakoakematen dira: kolpeak esku irekiarekin, dislokazioak eta eraisketen erabilera. Gainera, ez zen eskularru edo bestelako babesgarririk erabiltzen, nahizmuay eta, Muay Boran-aborana Muay Thai-a baino arriskutsuagoa izan arren. Gaur egun, kirolhainbat hauherrialdetan debekatuta dago hainbat herrialdeetan, hala nola, AEBkoAEBetako hainbatestatu eskualdeetanbatzuetan.

Muay Thaikthaiak izandako aldaketarik garrantzitsuena 1945an izan zen., Urte honetan aitzinaantzina erabiltzen ez ziren eskularruen derrigorrezko erabilera ezarri zen.

Historian zehar Muay Thai-a, aldatuz joan da Thailandiakoeta biztanleriarenThailandiarren borroka estilo garrantzitsuen bihurtuzbihurtu da. BereKirol garapenamoduko kirolharen garapena moduan XX. Mendeanmendean hasi zen;, mutilen kirol klaseetan irakasten baitzen. Europan ezagun egin zen I. Mundu Gerlan, thailandiar armada Frantziara joan zenean. Jeneral thailandiarrak soldaduen arteko borroka bat antolatu zuen eta frantses guztiak liluratuta geratu egin ziren. Geroztik, Muaymuay Thai-athaia oso azkar hedatu zen Europan eta Ipar Amerikan.

Geroago, mende beraren amaieran, kirol honenkirolaren modernizazioak une gorena jo zuen bi gertakarirengatik. Alde batetik, 1993ean International Federation of MuaythaiMuay Thai Amateur, edo IFMA sortu zen, eta; bestetik, urte berean UFC sortu zen MMA konpainiarekin, noneta bertan, borroka estilo ikusienetakoa denda. Maila handiko hainbat borrokalarik Muaymuay Thaithaia erabiltzen dute haien borrokaldietan, esate baterako Jose Aldok,Aldo WEC txapeldunak adibidez Jose Aldo.

Bestalde, etorkizunera begira, 20242024an anmuay Muay Thai-athaia kirol olinpiko izatea espero da., Izanizan ere, 135 federazio nazional eta 400.000 kirolari federatu dituen kirola da.

Muay Thaithaia kuadrilatero batean praktikatzen da, [[boxeo]]an<nowiki/>koaren erabiltzenantzeko denarenkuadrilatero antzekoabatean praktikatzen da; eta honetanhorretan bezala, bi izkina, sokak eta olana daude. Gaur egun, eskularruak, aho babeslea, iztondoko babeslea, hesgailuak eskuentzateskuetarako eta praka motzak dira derrigorrezkoak dira. Gainera, zenbait kategoriatan tibiako babeslea ere erabiltzen da. Beste alde batetik, Muaymuay Thai-arenthaiaren tradizioari eutsiz, zenbait zinginarri erabiltzen dira:

* ''Mongkhon'': buruanburuko eramaten den zinginarria

* ''Prajead'': besoetan eramaten den zinginarriabesoetakoa

Tekniken artean, lehen esan bezala, ukabilkadak, ukondokadak, belaunkadak, ostikoak eta garondotik heltzea dira onartuta daudendaude. Seguritate edo osasun aldetik, borroka lehiakide bati zauri batetik odol asko baldin badario soiilik gelditzen da. Kasu horretan, borrokalariaren taldeko medikuak ez badio hemorragia berehala eteten, irabazlea kolpearerioa motakda.