Protestantismo: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
Add 1 book for Wikipedia:Egiaztagarritasuna (20211019)) #IABot (v2.0.8.2) (GreenC bot |
||
59. lerroa:
[[Fitxategi:evangelischeVielfalt.jpg|thumb|ezkerrera|[[Bide-seinale]]ak, Alemaniako [[Wiesbaden]] hirian, [[eliza (eraikina)|eliza]] protestante bi ezberdinetarako bideak erakusten.]]
''Ebanjeliko'' hitza ({{lang-de|evangelisch}}), [[ebanjelio]]ari dagokiona, [[1517]]tik aurrera aleman-hiztunek barra-barra erabili zuten erlijio-higikundean sartuta zeudenak izendatzeko<ref>{{erreferentzia |abizena=MacCulloch |izena=Diarmaid |izenburua=The Reformation: A History |url=https://archive.org/details/reformationeurop0000macc |lekua=New York |argitaletxea=Penguin |urtea=2003 |egilea=Diarmaid MacCulloch|izenburulotura=The Reformation: A History }}</ref>. Gaur egun, oraindik ere, ''ebanjeliko'' hainbat [[Kristau-sinesbide|sinesbide]] historiko protestanteen atseginena izaten jarraitzen du, luthertarrena, kalbindarrena eta protestante batuena (luthertarra eta erreformatua), Europan, bai eta haiekin lotura estuak dauzkatenena ere (e. b. Wisconsin Sinodo Ebanjeliko Luthertarra). Terminoa, batez ere, kidego protestante aleman-hiztunek erabiltzen dute, esate baterako, [[Eliza Ebanjelikoa Alemanian]]. Hitza [[aleman]]ez ''{{lang|de|evangelisch}}'' protestante esan nahi du, eta ''{{lang|de|evangelikal}}'' alemanaren bestelakoa da, [[ebanjelikalismo]]ari atxikitako elizei deitzeko erabiltzen dena. [[Euskara]]z ''ebanjeliko'' hitzak, ebanjelioari eta bere jakinbideari dagokiona esan nahi izateaz gain, sinesbide protestante batzuei izena ematen die<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.eus/index.php?sarrera=ebanjeliko&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&Itemid=410&lang=eu&bila=bai|artikulua=ebanjeliko|entziklopedia=[[Euskaltzaindiaren Hiztegia]]}}</ref>.
Martin Lutherri ''luthertar'' terminoa beti gaitzi izan zitzaion, ''ebanjeliko'' terminoa nahiago zuen, ''euangelion'' [[antzinako greziera|grezierazko]] hitzetik eratorritakoa, «berri onak» esan nahi duena, hau da, «[[ebanjelio]]a»<ref name=OOE796>Espín, Orlando O. eta Nickoloff, James B. ''An introductory dictionary of theology and religious studies''. Collegeville, Minnesota: Liturgical Press, 796 or.</ref>. [[Joan Kalbino]], [[Ulrich Zwingli]], eta [[kristautasun erreformatu]]ari lotutako beste teologoek termino hori erabiltzeari ekin zioten. Talde ebanjeliko biak ezberdintzeko, beste batzuk talde biei ''luthertar ebanjeliko'' eta ''erreformatu ebanjeliko'' deitzen hasi ziren. ''Protestantismo moderatuko'' beste joeretako jarraitzaileek terminoa erabili izan zuten, esaterako, [[metodista|metodistek]] euren burua ''Metodista Ebanjeliko'' izendatu zuten; haatik, denbora aurrera joan ahala, ''ebanjeliko'' hitza kendu zuten. Luthertarrek eurek ''luthertar'' terminoa erabiltzen hasi ziren [[XVI. mende|XVI. gizaldiaren]] erdian, [[kalbindar]] eta [[philippar]]rengandik bereizteko.
| |||