Lauburu: berrikuspenen arteko aldeak

XX. mendeko lehen hamarkadetan, lauburua edo "euskal esbastika" askotan erabili zen euskaldunak edo euskal abertzaleak identifikatzeko. EAJk lauburua ezezik, esbastika ere erabili zuen askotan. Hala egin zuen Euskal Unibertsitatea sortzeko kanpainan, 1931n<ref name=":1" />. Izan ere, garai haietan esbastika eta lauburuaren arteko mugak lausoak ziren oso.[[Fitxategi:Logotipo de Acción Nacionalista Vasca.svg|thumb|280px|EAE-ANV alderdiak lauburua du ikur gisa aspalditik.]]Esbastika edo lauburu, ikurrak indarra hartu zuen;: 1930ean sortu zen lehen abertzale ezkertiarren alderdiak, [[Eusko Abertzale Ekintza|EAE-ANV]]<nowiki/>k, adibidez, halako bat zuen bere banderan. Aldi berean, Ipar Euskal Herrian, lauburua gero eta erabiliagoa zen, kutxukutsu politikoa hain nabarmenaagerikoa ez bazen ere. Iparraldean, gainera, "lauburu" zen ikurra izendatzeko gehien erabiltzenerabilitako izena zen izena, hegoaldekoHegoaldeko zirkulu politikoetan indarra zuen "euskal esbastika" horren ordez.

1930ko hamarkadan [[Alemania]]n [[Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialista|Alderdi Nazia]] boterera heltzean eztabaida sutsua piztu zen akademia eta politikarien zirkuluetan. Naziak esbastika erabiltzen zen tokiekiko interes bizia zuten, eta lauburua esbastikaren oso antzekoa zen. Naziek ez zuten begirune handirik sortzen,; etahorren ondorioz, lauburuaren erabilera apaldu egin zen politikaren eta kulturaren munduan, munduko beste hainbat txokotan esbastikarena bezalaxe. Espainiako gerraGerra zibilaZibila eta II. munduMundu gerrarenGerraren ostean, alboratu zen esbastikaren erabilera behin betiko alboratu zen. Edonola ere, 1944an alemaniarrek euskalEuskal herrianHerrian grabaturiko ''[[Im Lande der Basken]]'' dokumentalean esbastika batzuk ikus daitezke<ref>{{erreferentzia|url=https://www.diariovasco.com/v/20130106/cultura/lande-basken-euskadi-segun-20130106.html|izenburua='Im Lande der Basken', Euskadi según los arios|sartze-data=2019-11-18|egunkaria=el diario vasco|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=es|formatua=}}</ref>.

Lauburuaren erabilera tradizionalagoari bagagozkio, [[Bearno|Biarnon]] eta [[Pirinioak|Pirinioetan]] (ipar eta hegoaldean) topa daitezke lauburuak, Euskal Herritik hurbil. LauburuAgian hauekEuskal erlazioaHerrikoekin luketelotura Euskal Herrikoekin.dute; Urrunagourrunago ere aurkitu dira, Alsazian eta Austrian, esaterako. Hala ere, lauburu modernoagoak dira, XIX. mendekoak<ref name=":0" />.

Bestalde, azken urteetan euskaldunek beren lurraldetik kanpo eraman dute, eta badu presentzia munduko txokohainbat ezberdinetakotxokotako euskal elkarteetan. Horrez gain, imitazioz hainbat tokitan imitazioz ikusgarri da lauburua.

[[Galizia]] eta [[Asturiasko Printzerria|Asturiasen]] ere badira lauburuak, agian galiziar [[triskele]]n moldaera direnak (''tetraskel'' esaten deituakzaie).