|
== Hitza ==
Latinezko {{lang|la|''bacillam''}} ([[Erromatar Inperioa|erromatarren]] garaiko ahoskera: [bakilam]) hitzetik eratorria da ''makila'', eta euskalki guztietan erabiltzen da,: euskalki batetik bestera alde txikiren batzuk baizik ez daude.
=== Euskalkietan ===
=== Erdaretan ===
Euskal Herriko makilaz mintzatzean, frantsesez gehienbat ''makhila'' hitzazein ''makila'' hitzak erabiltzen dute,dira;<ref>[http://fr.wikipedia.org/wiki/Makhila Frantsesezko Wikipediako artikulua].</ref><ref>[http://www.tourisme64.com/1-9627-Le-makila.php ''Le makila''], Euskal Herriko makilari buruzko frantsesezko webgunea.</ref> gaztelaniaz ''makila'',eta ingelesez ere ''makila'' da.
== Erabilera ==
# Batetik, bideetan zehar ibiltariaren lagungarri izatea.
# Bestetik, arma gisa erabil ahal izatea,; horregatik, makila askok bere barnean eta heldulekua kanporantz ateraz gero, ezpata bat izan ohiizaten dute.
# Aginte edo ohorezko makila gisa. Ohikoena alkateak edota elkarte edo erakunde bateko buruak izatea da.
# Estimua edo begirunea zaion norbaiti opari gisa eskaintzea.
== Atalak ==
Gorputzaz gain euskal makilak honako atal hauek ditu:
# Heldulekua: hau [[adar (argipena)|adarrez]] egina dago. Antzina [[behi|idiaren]] adarra erabili ohierabiltzen zen.
# Ezpata edota [[altzairu]]zko arima: Hau heldulekuaren azpialdean doa. [[Altzairu herdoilgaitz]]ez eginaeginda dago.
# Zorroa: Hau larruzko heldulekuari eutsita doa, eta une berean heldulekua presionatzen duelarikdu. Zorro honetan esaeraEsaera eta aipuak grabatu edo landu ohilantzen dira, betiere jabea edo bezeroaren gustu edo nahieranahieraren arabera.
# Kirtena: Antxumeantxume larruz estalitako tutu bat da. Antxume larruarekinlarruazko hainbat zati luzeakluze ebaki ondoren, artisauak tutua estaltzeko asmoz, elkar gurutzatu eta lotu egiten ditu. Halere, ohorezko makilak [[zilar]] edo alpakazko brida bat izan ohiizaten du.
# Mizpira zura: Hau itxura bereziko formez apainduaapainduta egoten da. Mizpira artisauak aurretik landutako zauriak sendatu ondoren, bere burua erliebe originalez apaintzen duen zur mota bakarra da. Horregatik, makilak egiteko zurik preziatu edo estimatuena da.
# Makilaren behealdean, beste zorro bat jarri ohijartzen da. HonetanHor, artisauak [[euskal grafiaz]] apainduriko gaiak lantzen ditu.
# Punta: Hau lurzorua ukitzen duen makilaren atala da. Altzairu herdoilgaitzezkoa izan ohiizaten da.
== Leloak ==
Makilak ukitu pertsonala darama, eta duen karga sinbolikoaz gain, jabe bakoitzak bere esanahia eta helburua finkatufinka ahal dizkiodiezazkioke. Horretarako, artisauari makilan zer bozeldu edo landu behar duen esatea besterik ez dago.
Irudimenarentzako txoko hori makilaren goialdeko zorroa da. Esaldi laburrez osaturiko eskaintzak idazten dira bertan, horretarako esanahi handia duten hitzak aukeratuz. Makiletan paratzen diren eskaintzen artean, badira ohizkoak diren batzuk eta bitxiak diren beste batzuk. Adibidez, zera irakur daiteke:
* Hitza hitz
| 