12:18, 14 abendua 2019ko berrikusketa aldatu Aosbot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 344.861 edits t Autoritate kontrola jartzea ← Aurreko ezberdintasuna		21:03, 13 urria 2021ko berrikusketa aldatu desegin Theklan (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 407.927 edits No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Sepulcro_doncel_de_sigüenza.JPG\|thumb\|''[[Donzelaren hilobia]]'' [[Sigüenza]]n.]] '''Humanitateak''' ([[latin]]ezko ''Humanitas'' hitzetik eratorria) [[gizaki\|giza]] [[kultura]]rekin zerikusia duten disziplina akademikoez osatutako multzoa jasotzen duen izendapena da. Beste izendapen batzuk ere jaso ohi dituzte, adibidez "Letrak" edota Letretako ikasgai edo karrerak, gehienbat [[Zientzia]]k multzoa osatzen duten disziplina akademikoei kontrajartzeko. Halere, multzo honek [[epistemologia]] eta [[metodo]]logiari dagokionez, beste izendapen batzuk ere jaso ditzake, adibidez, [[Gizarte-zientziak]]. '''Humanitateak''' ({{lang-la\|humanitas}}) [[giza kultura]]rekin lotutako diziplina akademikoen multzo bat dira. Badira beste izendapen generiko batzuk, hala nola "letren" kontzeptua, "[[Zientzia]]k" deiturikoen aurka ([[bi kulturak\|bi kulturen eztabaida]]) erabili ohi direnak. Hala ere, badira beste izendapen batzuk, "Humanitateak" izenekoarekin identifikatzea, lotzea edo bereiztea problematikoagoa dutenak (erabiltzen dituenaren asmoaren arabera) eta hainbat gogoeta [[epistemologia\|epistemologiko]] eta metodologiko dakartzatenak: "[[Gizarte-zientziak]]" eta "[[Giza-zientziak]]". Diziplina humanistikoei izaera ideografiko handiagoa ematen zaie: berezitasunak aztertzea [[Lege (zientzia)\|lege]] edo [[postulatu]] orokorrik sortu gabe. Jatorrian ([[Pizkundeko humanismo]]ko ''studia humanitatis''), jakintza humanistikoak edo giza letrak [[erlijio zientziak\|jainkozko letren]] aurka definitzen ziren. Gainerakoan, humanitateek, giza zientziek ez bezala, ohitura erromaniko eta germaniko handieneko eta sendotasun epistemologiko handiagoa duenak, orientazio [[anglosaxoi]] nagusiko ohitura du. [[Mendebaldea (kultura)\|Mendebaldeko]] zibilizazioaren eta [[hezkuntza-sistema]] tradizionalaren oinarrizko elementu eta definitzaile gisa (azken horretan heziketa humanistikoa ere deitzen zaie), humanitateak bereziki lotuta daude [[Arte eta kultura klasikoa\|ikasketa klasikoei]]: [[arte]]a eta [[kultura]] [[Garai helenistikoa\|Antzinate greko-erromatarrean]] oinarrituta daude, eta mendeetan zehar hainbat gehikuntzarekin [[mendebaldeko kanona]] deritzona osatzen joan zen, ikuspegi horren kritikoek joera desberdinak izan zituztela salatzen dutena ([[intelektualismo]]a, [[matxismo]]a, [[eurozentrismo]]a, [[obsoleszentzia]]), esaldi gutxiesgarri batean laburbildu ohi dena: "hildako gizon zuriak"<ref>{{Erreferentzia\|izena=BENJAMIN\|abizena=FERLAND\|izenburua=Revisiting the ideological congruence controversy\|orrialdeak=358–373\|data=2016-01-13\|url=http://dx.doi.org/10.1111/1475-6765.12127\|aldizkaria=European Journal of Political Research\|alea=2\|zenbakia=55\|issn=0304-4130\|doi=10.1111/1475-6765.12127\|sartze-data=2021-10-13}}</ref>. [[Pizkunde]] garaian [[Unibertsitate]]en sorrerarekin irakasgaiak bi multzo nagusietan banatzen ziren: Giza jakintzak (''Studia Humanitatis'') [[humanismo]]an oinarrituak, eta [[Teologia\|Jainkoaren jakintzak]]. Halere, denboraren poderioz, eta Zientzien garapenarekin batera, [[teologia]] bera Humanitateen barnean egotera igaro da. Diziplina batzuk edo besteak "giza zientziatzat" edo "gizarte-zientziatzat" hartu edo ez, arazo akademikoa da, eta antolaketa- edo unibertsitate-izaera baino ez du, jakintza batzuk edo besteak [[Metodo zientifiko\|zientifikoak diren ala ez]] adierazten baitu (edozein dela ere definizio horren irismena, zientifikotasun-irizpidea ere ez baita unibertsalki onartzen). "Zientifikotasun" hori da, hain zuzen ere, egile batzuentzat giza izaerara hurbiltzeko eta, ikerketa [[filologia\|filologiko]] eta [[hermeneutika\|hermeneutikoaren]] bidez, iragana landuz bizikidetza soziala eraikitzeko asmoa duten jakintzak bilatzen ditu<ref>{{Erreferentzia\|izena=Arturo\|abizena=Leyte\|izenburua=El territorio de las humanidades\|hizkuntza=es\|data=2012-01-05\|url=https://elpais.com/diario/2012/01/05/opinion/1325718012_850215.html\|aldizkaria=El País\|issn=1134-6582\|sartze-data=2021-10-13}}</ref>. ~~Multzo hau erabat zehaztugabea egon arren, berau osatzen duten disziplina akademiko ohikoenen artean hauek daude:~~ Humanitateen zatitzat har daitezkeen diziplina edo ikasketa-esparruen artean daude [[filosofia]], [[zuzenbide]]a, [[soziologia]], [[antropologia]], [[politologia]], [[filologia]] ([[hizkuntzalaritza]], [[semiologia]], [[literatura]], [[literaturaren historia]], [[literatura-kritika]]), [[historia]], [[geografia]], [[arte]]-ikasketak ([[arte plastiko]]ak, [[arte eszeniko]]ak, [[musika]], [[musikologia]], [[estetika]], [[artearen teoria]] eta [[artearen kritika]]), [[komunikazio-zientzia]]k ([[kazetaritza]], [[publizitatea]], [[dokumentazioa]], [[bibliotekonomia]]), besteak beste. Paradoxikoki, nahiz eta hasierako aurkakotasun terminologikoa izan, erlijio ikasketak eta [[teologia]] ere "Humanitateen" zatitzat hartzen dira. * [[Antropologia]] * [[Artea]] eta [[Artea\|Artearen historia]] == Erreferentziak == * [[Ekonomia]] {{erreferentzia zerrenda}} * [[Filologia]] * [[Filosofia]] * [[Geografia]] * [[Historia]] * [[Komunikazio zientziak]] eta [[Kazetaritza]] * [[Literatura]] * [[Musika]] * [[Psikologia]] * [[Politika zientzia]] * [[Soziologia]] * [[Teologia]] * [[Zuzenbidea]] == Kanpo estekak ==

Humanitateak: berrikuspenen arteko aldeak