Teleskopio: berrikuspenen arteko aldeak

'''Teleskopioa''' urrutiko [[Astro|astroak]] behatzeko tresna bat da, zeruko objektu horietatik datorren [[erradiazio elektromagnetikoa]] jasotzeko eta analizatzeko aukera ematen duena. Astronomian erabiltzen den tresna nagusia da, baina beste zenbait arlotan ere erabiltzen dira (esaterako, argazkigintzan[[argazkigintza]]<nowiki/>n).<ref>{{erreferentzia|izena=https://zthiztegia.elhuyar.eus/terminoa/eu/teleskopio|abizena=Zientzia eta Teknologiaren Hiztegi Entziklopedikoa|hizkuntza=eu}}</ref>

Teleskopio hitza grezierazko '''''τηλεσκόπος'''''  (''tēleskópos,'' horrek ''“''urrunera begira''”'' esan nahi du) hitzetik Errenazimentu ondorengo latin zientifikoan sortutako '''''telescopium''''' terminotik dator. Hain zuzen, XVII. mendearen hasieran asmatu zenetik, termino hau urruneko astroetatik iristen zen [[Argi|argia]]<nowiki/>ren hargailu modura erabili izan da, beren ''handiagotze optikoa''ri eske''r''esker begi hutsez nekez hauteman edo gehienetan ikus ezin daitezkeen zeruko objektu puntualak behatzeko.

Lippershey-k eta Galileo-k egin zituzten lehen teleskopioak 1608. urte inguruan, eta geroztik tresna hauek garrantzi handia izan dute zientziaren historian. Lehenengoek —eta gaur egun ere zabalduen daudenak— [[Argi ikusgai|argi ikusgaia]] hautematen dute, eta '''''teleskopio optiko''''' deritze. Teleskopio optikoek urrutiko objektuen irudiak hainbat aldiz handiagotzea lortzen dute.

Bi mota nagusiko teleskopio optikoak erabili izan dira oso aspalditik: a) ''[[Errefrakzio-teleskopio|errefrakzio-teleskopioa]]'' (edo ''teleskopio errefraktorea''), irudiak handitzeko leiar- edo [[lente]]-sistema darabilena; b) ''islatze-teleskopioa'' (edo ''ispilu-teleskopioa'') argia fokalizatzeko [[ispilu]]-sistema darabilena.  Dena den, 1930eko hamarkadan,  [[Bernhard Schmidt]]-ek (1879-1935) ''teleskopio katadioptrikoa'' asmatu zuen lentenlenteen eta ispiluen kualitateak konbinatuz eta horrela potentzia handiko baina tamaina txikiko teleskopioak fabrikatuz.