Amaia Apalauza: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Ksarasola (eztabaida | ekarpenak)
Ksarasola (eztabaida | ekarpenak)
tesiko ekarpenak
3. lerroa:
 
== Hizkuntzalaria ==
Doktorego-tesia [[2011|2011n]] aurkeztu zuen [[Euskal Herriko Unibertsitatea|Euskal Herriko Unibertsitateko]] Euskal Filologian doktorea da. [[Iñaki Camino|Iñaki Camino Lertxundi]] [[Dialektologia|dialektologoa]] izan zen bere zuzendaria. Nafarroako hizkerez eta ahozko tradizioez hainbat azterlan egin ditu.<ref>{{Erreferentzia|izena=Amaia|abizena=Apalauza Ollo|izenburua=Nafarroako ipar-mendebaleko hizkeren egitura geolinguistikoa|argitaletxea=Nafarroako Gobernua|data=2012|url=https://www.worldcat.org/oclc/851645121|isbn=978-84-235-3330-5|pmc=851645121|sartze-data=2021-09-19}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Amaia|abizena=ApalauzaOllo|urtea=2011|izenburua=Nafarroako ipar-mendebaleko hizkeren egitura geolinguistikoa|argitaletxea=UPV/EHU|hizkuntza=eu-ES|data=2011|url=http://www.inguma.eus/produkzioa/ikusi/nafarroako-ipar-mendebaleko-hizkeren-egitura-geolinguistikoa|isbn=978-84-8438-390-1|sartze-data=2021-09-19}}</ref> Tesia egin bitartean, bekadun aritu zen EHUko Euskara Zerbitzuan, euskarazko hiztegi teknikoak egiten eta testuak zuzentzen eta itzultzen. Ahozko tradizioa ere oso gustukoa duenez Nafarroako zenbait tokitan ibili zen ahoz aho transmitituriko jakintza biltzen ([[Malerreka|Malerrekan]], [[Araitz]]-[[Betelu|Betelun]], [[Imotz|Imotzen]]…), zenbait bekari esker.
 
Nafarroako euskararen gaineko ikuspegi berri bat eman zuen, Gipuzkoako mugaren ondoko nafar hizkerei dagokienez, batez ere. Izan ere, Gipuzkoako mugan egonik eta, horretaz gainera, Euskal Herriaren erdigunean egonik, konbergentzia handiko eremu bat da, elkarrekin gurutzatzen baitira alde bateko eta besteko isoglosak, eta trantsizio- eta zubi-hizkerak sortzen. Nafarroako euskara aski ongi ezagutzen da gaur egun, baina bildutako hizkera horiek aztertzea falta zela abaritu zuen eta tesiaren helburua hizkeren arteko harremanetan sakontzea izan zen, konbergentzia- eta dibergentzia-guneak identifikatzea, hizkuntza-ezaugarriak non hasten eta non bukatzen diren zehaztea, eta abar.
Tesia egin bitartean, bekadun aritu zen EHUko Euskara Zerbitzuan, euskarazko hiztegi teknikoak egiten eta testuak zuzentzen eta itzultzen. Ahozko tradizioa ere oso gustukoa duenez Nafarroako zenbait tokitan ibili zen ahoz aho transmitituriko jakintza biltzen ([[Malerreka|Malerrekan]], [[Araitz]]-[[Betelu|Betelun]], [[Imotz|Imotzen]]…), zenbait bekari esker. Tesia bukatu ondoren, itzultzaile eta zuzentzaile jardun du.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Amaia Apalauza (Karrikirikide berria eta itzultzailea) – Karrikiri|hizkuntza=eu|url=https://www.karrikiri.eus/amaia-apalauza-karrikirikide-berria-eta-itzultzailea/|sartze-data=2021-09-19}}</ref>
 
Dialektologia soziolinguistikarekin ere uztartu zuen. Beste hizkuntzak bezala, euskara ere aldatzen ari da; hizkuntzak aldakorrak dira berez, beti ari dira aldatzen, leku eta garai guztietan, baina azken mendean gizartean izandako garapenak bizkortu egin du aldakortasun hori. Gazteek berrikuntzak txertatzen dituzte hizkuntzan, eta alde nabarmena dago adinekoen eta gazteen euskararen artean. Eta, hain zuzen, gaur egungo ikerketetan, belaunaldien arteko desberdintasunei erreparatzeko joera zabaltzen ari da, bai Euskal Herrian, bai nazioartean. Ikergai interesgarria da, zalantzarik gabe, eta tesian ere aintzat hartu zuen: esate baterako, Araitz-Betelun, [[Tolosa|Tolosari]] begira bizi dira hein handi batean, eta argi eta garbi sumatzen da hango euskararen eragina. Baina eragin hori apalduz doa ekialderantz goazen neurrian, eta Imotzen, esate baterako, eredu giputzak ez du halako indarrik. Ezin alde batera utzi, bestalde, euskara batuak gazteen hizkeran uzten duen arrastoa, gero eta nabariagoa baita.
 
Gazteek zer hizkuntza-eredu erabiltzen duten eremu batean edo bestean aztertu behar dela azpimarratzen zuen tesian, ez baitute era berean hitz egiten etxean eta kalean, familiartean eta lagunartean, herri-giroan eta hiri-giroan, hurbileko jendearekin eta jende ezagunarekin, eta abar.
 
== Euskaltzain urgazlea ==
11 ⟶ 15 lerroa:
 
== Itzultzailea ==
Euskal Filologian doktorea, baina ikerketak alde batera utziak ditu gaur egun.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Amaia Apalauza (Karrikirikide berria eta itzultzailea) – Karrikiri|hizkuntza=eu|url=https://www.karrikiri.eus/amaia-apalauza-karrikirikide-berria-eta-itzultzailea/|sartze-data=2021-09-19}}</ref> Itzultzaile-zuzentzaile autonomoa da. 2015ean argitaratu zuen bere lehen literatura-itzulpena, Literatura Unibertsala bilduman: [[Sergei Dovlatov|Sergei Dovlatoven]] ''Maleta'' ipuin-liburua. Geroago 10 baino gehiago dira itzuli dituen liburuak.<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|izenburua=Amaia Apalauza|hizkuntza=eu|egile-lotura=|url=http://nordanor.eus/nor?id=782|egunkaria=NorDaNor-EIZIE|aldizkaria=NorDaNor|formatua=|sartze-data=}}</ref>
 
EIZIEko Zuzendaritza Taldean dago 2015az geroztik.<ref name=":0" />
26 ⟶ 30 lerroa:
 
==== Narratiba ====
* [[Sergei Dovlatov]]: ''[[Maleta (ipuin bilduma)|Maleta]]'' ([[Erein]], [[Igela (argitaletxea)|Igela]], [[2005]]). [[Literatura Unibertsala bilduma]]n argitaratu zen.
* [[Sergei Dovlatov]]: ''[[Filiala]]'' ([[Katakrak (liburu-denda)|Katakrak]], [[2017]]). [[Aroa Uharte]]k eta biek itzuli zuten lan hori.
* [[Slavenka Drakulić|Slavenka Drakulic :]] ''[[Han ez banengo bezala]]'' ([[Pasazaite]], 2018).<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bortxaketaren gordinena luma sotilaz|hizkuntza=eu|data=2019-11-20|url=https://www.eitb.eus/eu/irratia/euskadi-irratia/programak/faktoria/osoa/6831619/bortxaketaren-gordinena-amaia-apalauzak-han-ez-banengo-liburuan/|aldizkaria=www.eitb.eus|sartze-data=2020-12-17}}</ref>
* [[Kazuo Ishiguro]]: ''[[Egunaren hondarrak]]'' ([[Elkar (argitaletxea)|Elkar]], [[2018]]). [[Iñigo Roque]]rekin itzuli zuen lan hau, [[Jokin Zaitegi]] itzulpen-sariketa irabazi ondoren.<ref>{{Erreferentzia|izena=Miren|abizena=Garate|izenburua=Euskaraz ere onik irten den istorio ingeles bat|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/1872/031/001/2018-11-21/euskaraz-ere-onik-irten-den-istorio-ingeles-bat.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-12-17}}</ref>
*[[Ryszard Kapuściński]], [[Kristo fusilarekin|''Kristo fusilarekin'']] (2019)
* ''[[Erabili goldea hilen hezurren gainetik]],'' [[Olga Tokarczuk]] Nobel saridunaren eleberria euskaratu zuen [[Sonia Kolaczek|Sonia Kolaczek-ekin]] elkarlanean (Elkar, 2020)<ref>{{Erreferentzia|izena=Amaia Igartua|abizena=Aristondo|izenburua=Tokarczuk eta Handke: beste bi Nobel euskararentzat|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/1877/028/001/2020-12-11/tokarczuk-eta-handke-beste-bi-nobel-euskararentzat.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-12-17}}</ref>
 
==== Saiakera ====
* [[Angela Davis]]: ''[[Askatasuna, etengabeko borroka bat: Ferguson, Palestina eta mugimendu baterako oinarriak]]'' (Katakrak, [[2016]]). [[Garazi Ugalde]]rekin eta [[Iñigo Roque]]rekin elkarlanean egindako itzulpena da.
* [[Bell hooks]]: ''[[Feminismoa denon kontua da. Politika pasio]]'' (Katakrak, [[2018]]).
*[[Albert Sangrà]] (CKoord.), ''[[Online-irakaskuntza hobetzeko dekalogoa]]'' ([[Udako Euskal Unibertsitatea|UEU]]-[[Kataluniako Unibertsitate Irekia|UOC]], [[2021]]). [[Larraitz Garmendia|Larraitz Garmendia Munduaterekn]] elkarlanean.
 
==== Komikia ====
45 ⟶ 50 lerroa:
== Kanpo estekak ==
 
* ''[http://elearazi.eizie.eus/2013/10/31/itzultzaileak-mintzo-amaia-apalauza/ Itzultzaileak mintzo: Amaia Apalauza].'' ''elearazi'' bloga
* [http://www.inguma.eus/egilea/ikusi/amaia-apalauza-ollo Amaia Apalauzaren lanak Inguma datu-basean]
* [https://www.karrikiri.eus/amaia-apalauza-karrikirikide-berria-eta-itzultzailea/ Amaia Apalauza (Karrikirikide berria eta itzultzailea)] Karrikiri aldizkaria, 2021-05-02