17:47, 15 iraila 2021ko berrikusketa aldatu Jr.etxebarria (eztabaida \| ekarpenak) 1.165 edits Testua berrantolatzen eta osatzen ari naiz, poliki-poliki. Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		19:42, 15 iraila 2021ko berrikusketa aldatu desegin Jr.etxebarria (eztabaida \| ekarpenak) 1.165 edits tNo edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
45. lerroa: Gauzak horrela, unibertsoaren dinamikari buruzko ikuspegi aristoteldarrak hainbat mendetan zehar iraun zuen zutik, eztabaidatua izan gabe. Tarte horretan Aristoteles izan zen zientziaren azken hitzaren jabe. Hori dela eta, gure aroko lehenengo hamabost mendeetan oso aurrerapen gutxi egin ziren fisikaren arloan, bereziki, [[dinamika]]<nowiki/>ren arloan. === ~~Erdia~~Erdi Aroko teoria mekanikoak === [[Erdi Aroa\|Erdi Aroan]] Europak antzinako idatziak berraurkitzen zituen, batez ere autore arabiarren bidez. Haien artean zeuden Aristotelesen lanen itzulpenetan oinarriturik, zenbait aurrerapauso eman zituzten, hala nola: * Gundissalvi-k (1105/10-1181) lau matematika-zientziei ([[quadrivium]]) honako hauek erantsi zizkien: [[aritmetika]], [[musika]], [[geometria]] eta [[astronomia]], optika ([[perspektiba]]), pisuaren zientzia (''pondibus scientia''), eta tresnen edo arteen eraikuntzaren zientzia (''ingeniis scientia''). * Bestalde [[Tomas Akinokoa]]<nowiki/>k ~~Higiduran~~(1224/5-1274) hgiduran dauden dauden esferen zientzia gehitu zien. * [[Jean Buridan\|J. Buridan]] (1300-1358) filosofo frantsesak aldatu egin zuen, proiektilen higiduraren kausa azaltzeko Aristotelek proposatutako teoria. Aristoteleren arabera, higitzen ari den gorputzak etengabe izan behar du gainean indar bultzatzailearen eragina: "''impetus''" edo ''bultzada'' izenekoaren eragina. Aldiz, Buridan-ek defenditu zuenaren arabera, aski zen hasierako bultzada, eta horren eragina betiko mantentzen zen indarrak etengabe eragin beharrik gabe. XV eta XVI. mendeetan zehar ''bultzadaren teoria'' horrek hainbat aldaketa jasan zituen; aldi berean ardura zabaldu zen fisikaren formulazio matematikoa prestatzeko eta zalantzan jarri ziren ideia aristoteldarrak. [[Fitxategi:Ptolomeo_eta_Koperniko.jpeg\|thumb\|360x360px\|[[Klaudio Ptolomeo\|Ptolomeoren]] [[Teoria geozentriko\|eredu geozentrikoa]] eta [[Nikolas Koperniko\|Kopernikoren]] [[Heliozentrismo\|eredu heliozentrikoa]] ([[1543]]). <ref name=":0">{{Erreferentzia\|izena=Jose Ramon\|abizena=Etxebarria Bilbao\|urtea=\|izenburua=Fisikaren historia laburra\|argitaletxea=UEU\|orrialdea=\|orrialdeak=\|ISBN=\|hizkuntza=eu\|abizena2=Ensunza Lekunberri\|abizena3=Egiguren Ganboa\|abizena4=Ugalde Lorda\|abizena5=Lasa Iguain\|abizena6=Salazar Ruiz\|abizena7=Uraga Laurrieta\|abizena8=Urain\|izena2=Martxel\|izena3=Josu\|izena4=Patxi\|izena5=Iñaki\|izena6=Arantzazu\|izena7=Bittor\|izena8=Jose Luis\|data=1990-12-12\|url=http://www.buruxkak.eus/liburua/fisikaren-historia-laburra/2044\|isbn=978-84-86967-27-7\|sartze-data=2020-05-01}}</ref>]] ~~=== Koperniko ===~~ === Errenazimentua === Nikolas Koperniko (1473-1543)▼ === Kopernikoren iraultza === ▲[[Nikolas Koperniko]] (1473-1543) == Mekanika modernoaren sorrera: Galileo ==

Mekanika klasikoaren historia: berrikuspenen arteko aldeak