Jose Maria Arizmendiarrieta: berrikuspenen arteko aldeak

 

1945ean, Arizmendiarrietaren ekimenez eta Kirol Gazteriaren bidez, Iturripeko [[Estadio (eraikina)|estadioa]] eraiki zen, enpresen eta tokiko komunitatearen ekarpenekin finantzatuta, hala nola kiniela, [[zozketa]], ikuskizunetarako sarrerak eta abarren bidez. Eta gizarte-lanak instituzionalizatzeko bere jardunarekin jarraituz, [[estatutu]]<nowiki/>ak berak idatzi zituen Arrasateko agintari publiko, elizgizon eta enpresari nagusiak biltzen zituen Batzorde Delegatu bat osatzeko, udal kirol-elkarte bilakatzeko asmoz.

1946an, Arizmendiarrietak jauzi [[Kualitatibo (argipena)|kualitatibo]] handia eman zuen prestakuntzan, Maestria Industrialeko ikasketak amaitu zituzten hamaika gazte onenak hautatu baitzituen [[Zaragoza]]<nowiki/>ko Ingeniaritza Industrialeko goi-mailako ikasketak [[Matrikula (hezkuntza)|matrikula]] librean egiteko. Egunez, lanean 55 ordu ematen zituzten astero [[Unión Cerrajera|Union Zerrajera]]<nowiki/>n, eta gauez irakasleen gidaritzapean Eskola Profesionalean ikasten zuten. Uztailean Zaragozara joaten ziren aurrez aurreko azterketak egitera, eta guztiek errepikatu gabe bost ikasturteak gainditu zituzten. Horien artean zeuden 1956an ULGOR lehen kooperatibako bost sustatzaileak. Bestalde, urte berean eta “errealitatearen teologia”-ren pentsamenduarekin jarraituz, Arizmendiarrietak Arrasateko [[Osasun-zentro|Osasun Zentro]] txikian [[tuberkulosi]]<nowiki/>aren aurkako kontsultategi bat zabaltzea lortu zuen.<ref name=":12">{{erreferentzia|abizena=Velez De Mendizabal, Josemari, Barrutiabengoa, Jose Angel, Garai Juan Ramon.|urtea=2007|izenburua="Ama" Cerrajera|argitaletxea=UNION CERRAJERA ARRASATE|ISBN=978-79-611-8407-9}}</ref>

 

 

Ulgorren hasiera onaren ondoren, 1957an Arizmendiarrietak Eskola Profesionaleko ikasle ohien parte-hartzearekin, "Arrasate Tailerrak" (gerora [[Fagor Arrasate]] izenarekin ezaguna) bigarren kooperatiba industriala sortu zuen, aurrekoan Gasteizen egindako proposamen berdinarekin: [[Porrot (argipena)|porrot]]<nowiki/>ean zegoen herriko Aranzabal Tailerra erosi, eta berriz martxan jarri. Estatutuak berak prestatu zituen Madrilgo bi abokaturekin [[elkarlanean]], horietako bat Industria Kooperatiben Batasun Nazionaleko arduraduna zela. Enpresa kooperatibo berriaren helburua “makinak, erremintak, trokelajea eta tresnak fabrikatzea eta saltzea” zen.<ref name=":5" />

 

=== Kreditu-kooperatibak ===

 

Enplegatuak eta kooperatiba industrialak bazkide bezala [[uztartze]]<nowiki/>az gain, Arizmendiarrietak gainerako herritarren parte-hartzea nahi zuen, eta horretarako mezu errazak eta herrikoiak erabiltzen zituen. Hala, 1960an Laboral Kutxaren bulego berri bat inauguratu zenean erabili zuen leloa honakoa izan zen, “Edo libreta edo maleta”, hau da, aurreztea eta inbertitzea enplegua sortzeko, edo emigratzea.<ref name=":9" />

 

==== Laguntza mutualitatea ====

 

Hainbait urtetan hazkunde dinamikoa izan ondoren, espezializazio bat bilakatu zen hiru dibisio sortuz: [[esnetegi]]<nowiki/>a, [[abeltzaintza]] eta [[basogintza]]. Urteen poderioz, lehenengo biak [https://erkop.coop/aurkezpena/ Erkop] nekazaritzako elikagaien taldean sartu ziren, eta basogintza Eraikuntza Dibisioan.<ref name=":2" />

 

=== Unibertsitate kooperatiba ===

Arizmendiarretak bere ideiak gauzatzeko jende asko inplikatuz egiten zuen lan: politikariak, enpresaburuak, irakasleak, ikasleak, langileak eta gazteak. Beti [[enpatia]]<nowiki/>z eta denekiko [[begirune]]<nowiki/>z. Bere eguneroko lanean uko egiten zien besteen lausenguei edo sumisioari, eta urrun kokatzen zuen bere burua boterearen xarmarengandik.

[[Fitxategi:Irakasle eta ikasleekin.jpg|thumb|Arizmendiarrieta, Eskola Profesionaleko irakasle eta ikasleekin.]]

 

Madrileko karguren bat Arrasatera joaten zenean ekitaldiren baterako, Arizmendiarrietak Eskola Profesionaleko Egoitza Nagusiko mojei abisatzen zien, bisitariak ailegatutakoan salda bero batekin ongi etorria emateko.<ref name=":8" />

 

Arizmendiarrietak, Union Zerrajeraren zuzendaritzari aldaketak proposatuz hamabost urte [[Alferrikaldua|alferrik]] galdu ondoren, 1956an erabaki garrantzitsua hartu zuen. Profesionalki ongi prestatutako gazte talde bat animatu Union Zerrajerako lanpostu finkoak uztera, enpresa berri bat sortzeko. Enpresa horretan bere ideiak gauzatzea bilatzen zuen, hots, lanaren lehentasuna kapitalaren aurrean, [[autokudeaketa]], eta demokrazia. Logikoki ugazaba batzuekin zituen harremanak nabarmen okertu ziren, eta zailtasunak sortu ziren Eskola Profesionalean ere, ordura arte [[lankidetza]] ezin hobea eta eskuzabaltasuna nagusi zirenean. Kooperatiba berrien hasierako arrakastaren ondoren, lan noble eta garrantzitsuenetariko bat, pertsonengan bere ahalmenen [[kontzientzia]] piztea zela idatzi zuen.<ref>{{erreferentzia|abizena=De Geus, Arie|urtea=1997|izenburua=The Living Company. Habits for Survival in a Turbulent Business Environment|argitaletxea=Harvard Business School Press|orrialdea=188|ISBN=978-0875847825|hizkuntza=En}}</ref> Langileak lanean eta kristau bakean oinarritutako benetako [[Emantzipazio (argipena)|emantzipazio]] baten itxaropenarekin bizi ahal izatea bilazen zuen.<ref name=":4" /> Eta aurrerantzean, arrazoibidea eguneratu eta enpresaren erreforma era [[Esplizitu (argipena)|esplizitu]]<nowiki/>an aipatzeari utzi zion.<ref>{{erreferentzia|abizena=Aranzadi, Dionisio|urtea=1976|izenburua=Cooperativismo industrial como sistema, empresa y experiencia|argitaletxea=Deustuko Unibertsitate|orrialdea=377|ISBN=978-8460005506|hizkuntza=Es}}</ref>

 

=== Lidergoa eta itzala ===

 

 

[[Fitxategi:Arizmendiarrieta en conferencia.jpg|thumb|Arizmendiarrieta Madrilen, kooperatibismoari buruzko jardunaldietan. ]]

 

 

== Ikus, gainera ==

* [[Euskal Kooperatiben Mugimendua]]

* [[Debagoiendar ospetsuen zerrenda]]

 

== Kanpo estekak ==

* [http://www.euskomedia.org/arizmendiarrieta Jose Maria Arizmendiarrieta: artxiboa, idatziak, argazkiak (Euskomedia)]

*[https://arizmendiarrieta.org/eu/j-m-arizmendiarrieta/ J.M. Arizmendiarrieta / Arizmendiarrietaren Lagunak Elkartea]

* [http://www.tulankide.com/eu/201carizmendiarrietak-zer-pentsatzen-zuen-jakiteko-oso-garrantzitsua-litzateke-zeren-kontra-zegoen-jakitea201d Joxe Azurmendiri egindako elkarrizketa eta bideoa Arizmendiarrietari buruz]

* [http://elhombrecooperativo.com/ "Arizmendiarrieta. El hombre cooperativo" dokumentalaren webgunea (2018).]

 

{{bizialdia|1915eko|1976ko|Arizmendiarrieta, Jose Maria}}