Potentzia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Testua osatzen ari naiz, poliki-poliki |
Amaitu dut testuaren osaketa, testu-orrazketak salbu. |
||
139. lerroa:
== Potentzia-unitateak ==
[[Fitxategi:Imperial Horsepower.svg|thumb|''Horsepower'' unitatearen definiziorako zehaztutako neurrien azalpen eskematikoa.|213x213px]]Potentzia kontzeptuaren kasuan,gaur egun ere hainbat sistema desberdinetako unitateak erabilten dira, nahiz eta Nazioarteko sistema ondo definiturik dagoen araua.
* Nazioarteko SI sisteman, [[watt]] <math>(\text {W})</math> edo gauza bera dena ''joule segundoko'' (<math>\text {J/s}</math>) arlo guztietan erabil daitekeen unitatea. Potentziaren neurria zein den kontuan harturik, wattaren multiplo eta azpimultiploak erabiltzen dira teknologiaren zenbait arlotan, hala nola [[kilowatt]] (<math>\text {1 kW = 1000 W}</math>) etxeetan, [[megawatt]] (<math>\text {1 MW =} 10^6 \text { W}</math>) zentral elektrikoetan eta miliwatt (<math>\text {1 mW = 0,001 W}</math>).
*Halere, neurri-sistema anglosaxoian tradizio handiko unitate bate erabiltzen da oraindik ere ''[[Zaldi-potentzia|horsepower]]'' (<math>\text {HP}</math> sinboloa) —euskaraz [[zaldi-potentzia]] deritzo (<math>\text {ZP}</math> sinboloa)—. Alboko irudian adierazten da zaldi-potentzia unitatearen dfinizioaren funtsa: «Zaldi baten indarrez, segundo batean bostehun eta berrogeita hamar (550 lb) librako masa oinbete bateko (<math>\text {1 ft}</math>) altuerara igotzeko behar den potentzia.» Baliokidetza hau dago zaldi-potentziaren eta watten artean: <math>\text {1 HP = 745,7 W}.</math>
* Neurri-sistema teknikoan, bestelako unitate hauek erabiltzen dira:
''kilogrametro segundoko'' <math>(\text {kmg/s})</math>: <math>\text {1 kgm/s = 9,806215 W}.</math>
''kilokaloria orduko'' (<math>\text {kcal/h}</math>): <math>\text {1 kcal/h} = \text {1000 cal/h} =\text {1,1630556 W}.</math>
158. lerroa:
<math>\text {1 W = 1,341} \times 10^{-3} \text { HP = 0.1019 kgm/s = 0,8598 kcal/h} = 10^{-7} \text { erg/s}.</math>
== Zenbait adibide
=== Etxeetako instalazio elektrikoaren potentzia elektrikoa ===
Etxebizitzetako potentzia minimoa <math>\text {2,3 kW}</math>-ekoa da, baina etxea oso handia den kasuetan potentzia hori 10-15 kW<math>\text {10-
=== Etxetresna elektrikoen ohiko potentzia ===
205. lerroa:
=== Automobilen potentzia ===
Automobilen potentzia maximoa zaldi-potentzia unitatetan adierazi ohi da da. Tamaina ertaineko turismo autoen potentzia maximoa <math>\text {100} \div \text {150 HP}</math> ingurukoa izaten da. Zer esanik ez, kirol-autoek potentzia askoz handiagoa izan dezakete, eta 1-formulako monoplazepotentzia maximoa ia <math>\text {1000 HP}</math>-ra iristen da.
==== Automobilen potentzia fiskala (administrazioko terminoa) ====
Autogintzaren arloan, administrazioak eta aseguru-etxeek '''''potentzia fiskala''''' izeneko kontzeptua erabiltzen dute, zenbait zerga eta gainsariren zenbatekoa zehazteko. '''''Zaldi fiskala''''' ibilgailu bati aplikatzen zaion zerga-karga adierazten duen unitatea da. Garai batean motorraren potentziarekin lotuta zegoen, eta horregatik esaten zaio neurri horri “''potentzia fiskala''”.
Estatu bakoitzean formula berezia erabiltzen dute horretarako. Potentzia hori "zaldi fiskalean" neurtzen da
<math display="block">P_\text {fis} = 0,00018 \times P^2 + 0,0387 \times P + 1,34, </math>
non <math>P</math> motorraren potentzia neto maximo adierazten duen, <math>\text {kW}</math>-etan adierazia.
== Erreferentziak ==
| |||