15:10, 19 otsaila 2021ko berrikusketa aldatu TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t robota Erantsia {{Txikipedia interwiki}} ← Aurreko ezberdintasuna		19:26, 16 abuztua 2021ko berrikusketa aldatu desegin Koldo Biguri (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 9.643 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{PAGEBANNER:N.Y. Condensed Milk Co. (3093714076).jpg\|origin=0,0}} '''Digestioa''' {{txp\|elikagai\|elikagaiak}} zati txikitan deskonposatu eta haietatik {{txp\|mantenugai\|mantenugaiak}} ateratzen dituen prozesua da; gainera, elikagaien hondakinak, aprobetxatu ezin diren zatiak alegia, {{txp\|gorozki}} bihurtuta ateratzen ditugu kanpora. [[Fitxategi:BauchOrgane wn.png\|thumb\|right\|400px\|<center>Digestio-aparatuko organoak: (1) {{txp\|Hestegorri\|Hestegorria}}. (2) {{txp\|Diafragma}}. (3) {{txp\|Urdail\|Urdaila}}. (4) {{txp\|Gibel\|Gibela}}. (5) {{txp\|Behazun-maskuri\|Behazun-maskuria}}. (6) {{txp\|Duodeno\|Duodenoa}}. (7) {{txp\|Pankrea}}. (8) {{txp\|Bare\|Barea}}.]] Prozesu hori {{txp\|digestio-aparatu\|digestio-aparatuaren}} bidez egiten da. Aparatua, berez, hodi luze moduko bat da, {{txp\|aho\|ahotik}} hasita {{txp\|uzki\|uzkiraino}} iristen dena. Hodi horretan barrena, jaten dugun guztia zati txikitan deskonposatzen da, gure gorputzak behar dituen mantenugaiak lortzeko. [[Fitxategi:Gabonetako digestioa.webm\|thumb\|left\|<center>Digestioaren azalpena, gabonetako afaria dela eta.]]▼ Digestioan hiru zati edo fase daude: * '''Aho-fasea''': {{txp\|janari\|janaria}} ahotik sartzen dugu, aipatu dugun hodiaren sarreratik, alegia; bertan, mastikatu edo murtxikatu egiten da, {{txp\|hortz}}-{{txp\|hagin\|haginen}} laguntzaz. Ahoan ditugun {{txp\|listu-guruin\|listu-guruinek}} {{txp\|listu\|listua}} deitzen dugun likidoa sortzen dute, eta hura janari murtxikatuarekin nahasiz, {{txp\|elikadura-bolo\|elikadura-boloa}} sortzen da. * '''Urdail-fasea''': elikadura-boloa {{txp\|faringe}} eta {{txp\|hestegorri\|hestegorritik}} barrena {{txp\|urdail\|urdailera}} iristen da. Bertan, urdailak jariaten dituen {{txp\|urin gastriko\|urin gastrikoak}} elikadura-boloarekin nahasten dira, {{txp\|proteina\|proteinak}} eta {{txp\|karbohidrato\|karbohidratoak}} desegiten dituzte eta ahia moduko bat bihurtzen da dena. Ahi hori prest dagoenean, urdailaren beheko aldean dagoen {{txp\|piloro}} izeneko balbula bat zabaltzen da, eta ahia {{txp\|heste mehar\|heste meharrera}} pasatzen da. {{Ba al dakizu? \|<center>'''Digestioan prozesu mekaniko bat eta prozesu kimiko bat gertatzen dira.''' <br> Prozesu mekanikoan, elikagaiak zatitu edo txikitu egiten dira, ahoan mastekatzen ditugunean. Prozesu kimikoan, gure gorputzak urinak sortzen ditu, elikagaiekin nahastu eta horrela mantenugaiak sortzeko.<center>}} * '''Heste-fasea''': heste meharrean, ahiari gibelak jariaten duen likido edo urin bat, {{txp\|behazun}} izenekoa, gehitzen zaio; {{txp\|bare\|bareak}} sortutako beste urin bat ({{txp\|bare-urin\|bare-urina}}) gehitzen zaio gero, bai eta hirugarren urin bat ere, {{txp\|heste-urin\|heste-urina}}, hesteak jariaten duena. Urinek digestioa egiten laguntzen dute. Digestioa amaituta dagoenean, heste meharrean mantenugaiak odolera pasatzen dira, heste meharreko paretan dauden zain edo hodi {{txp\|kapilar\|kapilarretatik}}, {{txp\|zirkulazio-aparatu\|zirkulazio-aparatuaren}} bidez gorputz osora banatzeko. Horren ondoren, hesteetan aprobetxatu ezin diren hondakinak baino ez dira geratzen. Hauek {{txp\|heste}} lodira pasatzen dira eta han, ura eta gatz mineralak xurgatu ondoren, hondakinak {{txp\|heste lodi\|heste lodian}} pilatzen dira, gorozkia osatuz; azkenik, gorputzetik kanpora botatzen dugu, uzkitik. ▲[[Fitxategi:Gabonetako digestioa.webm\|thumb\|left\|<center>Digestioaren azalpena, gabonetako afaria dela eta.]] {{Txikipedia interwiki}} [[Kategoria:Txikipedia:Zientzia]]▼ [[Kategoria:Txikipedia]] ▲[[Kategoria:Txikipedia:Zientzia]]

Txikipedia:Digestio: berrikuspenen arteko aldeak