Albiste faltsu: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin |
|||
2. lerroa:
Gezurtiek hainbat trikimailu erabiltzen dituzte gezurrezko albiste batek egiazkoa irudi dezan. Adibidez, esanak desitxuratu edo testuingurutik kanpo jarri, informatzaile egiatien izen onaz baliatu, eta abar.<ref>{{erreferentzia|egunkaria=Berria|izenburua=Gezurra da sagardo garaia bertan behera geratu dela: Berriaren diseinua baliatuta, sagardo garaiaren inguruko gezurretako irudi bat zabaldu da sare sozialen bidez. Berriak ez du harekin zerikusirik|url=https://www.berria.eus/albisteak/178658/gezurra-da-sagardo-garaia-bertan-behera-geratu-dela.htm|data=2020ko martxoaren 10a|sartze-data=2020ko martxoaren 11}}</ref>
== Nola antzeman? ==
Liburutegi akademikoko gida baten arabera, albiste faltsuen zenbait propietate edo jarduera zehatzek horiek identifikatzen eta haien eragina saihesten lagun dezakete. Horien artean daude: [[Clickbait]], Propaganda, satira/parodia, Kazetaritza arduragabea, Burutze engainagarriak, [[Manipulazio (argipena)|manipulazioa]], zurrumurruen fabrika, Informazio okerra, hedabideen aurreiritzia, entzunaldiaren aurreikuspena eta Eduki-haztegiak.
[[Liburutegien Elkarteen eta Erakundeen Nazioarteko Federazioak]] (LEENF) diagrama gisako laburpen bat argitaratu zuen , pertsonei albiste faltsuak ezagutzen laguntzeko. Hauek dira bere puntu nagusiak:
* Kontuan hartu iturria (bere misioa eta helburua ulertzeko)
* Titularraz harago irakurtzea (historia guztia ulertzeko)
* Egiaztatu egileak (benetakoak eta sinesgarriak diren ikusteko)
* Babes-iturriak ebaluatzea (baieztapenak babesten dituztela ziurtatzeko)
* Egiaztatu argitalpen-data (historia garrantzitsua den eta eguneratuta dagoen ikusteko)
* Galdetu txantxa bat den (satira bat izateko asmoa duzun zehazteko)
* Berrikusi zure aurreiritziak (ea zure iritziari eragiten dioten)
* Galdetu adituei (ezagutzak dituzten pertsona independenteen berrespena lortzeko).
[[2015]]<nowiki/>ean abiarazitako [[Datuak Egiaztatzeko Nazioarteko Sareak]] (DENS) nazioarteko lankidetzaren ahaleginak babesten ditu gertakariak egiaztatzeko, gaikuntza ematen du eta printzipioen kode bat argitaratu du. [[2017]]<nowiki/>an, kazetaritza-erakundeentzako eskaera- eta hautaketa-prozesu bat sartu zuen. IFCNren sinatzaile egiaztatu batek, The Conversation hedabide independente eta irabazi-asmorik gabekoen aldizkariak, gertaerak egiaztatzeko prozesua azaltzen duen animazio labur bat sortu zuen, eta horrek berekin dakar "kontrol eta oreka gehigarriak, bigarren aditu akademiko batek binakako berrikuspen itsua, zenbaketa gehigarri bat eta argitalpen-gainbegiratzea".
2017tik aurrera, Taiwango haurrak ikasketa-plan berri bat aztertzen ari dira, propagandaren irakurketa kritikoa eta iturrien ebaluazioa irakasteko. "Alfabetizazio mediatikoa" izeneko ikastaroak kazetaritzako prestakuntza eskaintzen du informazioaren gizarte berrian.
== Erreferentziak ==
| |||