Alice Coachman: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
«Alice Coachman» orriaren itzulpena eginez sortua |
zuzenketa, orrazketa |
||
1. lerroa:
{{Biografia infotaula automatikoa
}}
▲{{MedalGold |[[1948 Summer Olympics|1948 London]] | [[Athletics at the 1948 Summer Olympics – Women's high jump|High jump]]}}}}'''Alice Coachman Davis''' (1923ko azaroaren 9 - 2014ko uztailaren 14ra) [[Atletismo|atleta]] estatubatuarra izan zen. [[Gorako jauzi|Gorako jauzian]] espezializatu zen, eta urrezko domina [[Olinpiada|Olinpiadetan]] irabazi zuen lehen emakume beltza izan zen.<ref>{{Cite news|url=http://sports.jrank.org/pages/925/Coachman-Alice.html|accessdate=2010-09-27|title=Alice Coachman Biography|publisher=sports.jrank.org}}</ref>
== Biografia ==
=== Haurtzaroa eta hezkuntza ===
Coachman [[Monroe (Georgia)|Monroeko eskolan]] ikasi zuen lehen hezkuntza. Han, Cora Bailey bosgarren mailako irakasleak eta Carrie Spry izebak animatu zuten, gurasoen erreserbak gorabehera. Madison High School institutuan sartuta 1938an orduan hasi zen Harry E. Lash-ekin entrenatzen atleta gisa zuen trebetasuna garatzeko. Urtebetean Tuskegee Institutuaren arreta irabazita zuen, Alabaman.<ref name="Ennis">{{Cite web|url=http://www.georgiaencyclopedia.org/articles/sports-outdoor-recreation/alice-coachman-1923-2014|author=Ennis|accessdate=2 August 2015|first=Lisa A.|title=Alice Coachman (1923-2014)|publisher=New Georgia Encyclopedia|work=www.georgiaencyclopedia.org}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFEnnis2014">Ennis, Lisa A. (July 17, 2014). [http://www.georgiaencyclopedia.org/articles/sports-outdoor-recreation/alice-coachman-1923-2014 "Alice Coachman (1923-2014)"]. ''www.georgiaencyclopedia.org''. New Georgia Encyclopedia<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2 August</span> 2015</span>.</cite></ref>
14 ⟶ 13 lerroa:
1939an Tuskegee Prestakuntza Eskolan hasi zen, beka bat 16 urterekin jasota.<ref name="Olympics30">{{Cite web|url=http://www.olympics30.com/30greatest/alice-coachman.asp|accessdate=2 August 2015|title=Alice Coachman - First African American Woman Gold Medallist|work=Olympics 30 - Great Olympic Stories}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20150924060015/http://www.olympics30.com/30greatest/alice-coachman.asp "Alice Coachman - First African American Woman Gold Medallist"]. ''Olympics 30 - Great Olympic Stories''. Archived from [http://www.olympics30.com/30greatest/alice-coachman.asp the original] on 24 September 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2 August</span> 2015</span>.</cite></ref><ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.biography.com/people/alice-coachman-21335855#synopsis|accessdate=3 August 2015|title=Alice Coachman Biography Track and Field Athlete (1923–2014)|publisher=Biography|work=The Biography.com website}}</ref> Bekaren ondorioz, ikasten eta entrenatzen ari zen bitartean lan egin behar izan zuen, eta horren barruan sartzen ziren kirol instalazioak garbitu, mantentzea eta uniformeak konpontzea.<ref name="Telegraph">{{Cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10968896/Alice-Coachman-obituary.html|accessdate=2015-02-24|title=Alice Coachman - obituary; Alice Coachman was an American athlete who became the first black woman to win Olympic gold|work=Telegraph Online}}</ref>
Coachman Tuskegee Institutuko
===
Tuskegee Prestakuntza Eskolara iritsi baino lehen, Coachmanek Atletismo Elkarte Amateurreko Emakumeen
Coachmanek AAUko aire zabaleko gorako jauziko txapelketa menderatu zuen 1939tik 1948ra, hamar txapelketa nazional irabazi zituen segidan.<ref name="Telegraph">{{Cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10968896/Alice-Coachman-obituary.html|accessdate=2015-02-24|title=Alice Coachman - obituary; Alice Coachman was an American athlete who became the first black woman to win Olympic gold|work=Telegraph Online}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10968896/Alice-Coachman-obituary.html "Alice Coachman - obituary; Alice Coachman was an American athlete who became the first black woman to win Olympic gold"]. ''Telegraph Online''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2015-02-24</span></span>.</cite></ref>
Atleta aparta izan arren, Coachmanek ezin izan zuen 1940ko eta 1944ko [[Olinpiar Jokoak|Joko]] Olinpikoetan lehiatu, bertan behera utzi baitzituzten [[Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu]] Gerraren ondorioz. Eric Williams kirolariaren iritziz, "Bertan behera utzitako Joko Olinpiko horietan lehiatu izan balitz, seguru asko garai guztietako emakumezko atletarik hoberena dela esango genuke orain".<ref name="Williams">{{Cite web|url=http://blackathlete.net/2006/04/the-greatest-black-female-athletes-of-all-time/|author=Williams|accessdate=2014-07-24|first=Eric|title=The Greatest Black Female Athletes Of All-Time|work=BlackAthlete}}</ref>
Munduko agertoki batean lehiatzeko lehen aukera 1948ko Joko Olinpikoetan izan zen, Londresen. AEBetako talde olinpikoarekin sailkatu zen 5 oin eta 4 hazbeteko jauzi batekin, 16 urte iraun zuen aurreko errekorra hazbeteko ¾ batekin hautsita.<ref name="Olympics30">{{Cite web|url=http://www.olympics30.com/30greatest/alice-coachman.asp|accessdate=2 August 2015|title=Alice Coachman - First African American Woman Gold Medallist|work=Olympics 30 - Great Olympic Stories}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20150924060015/http://www.olympics30.com/30greatest/alice-coachman.asp "Alice Coachman - First African American Woman Gold Medallist"]. ''Olympics 30 - Great Olympic Stories''. Archived from [http://www.olympics30.com/30greatest/alice-coachman.asp the original] on 24 September 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2 August</span> 2015</span>.</cite></ref> 1948ko Udako Joko Olinpikoetako jauziaren finalean, Coachmanek 1,68 m okertu zuen (5 oin 62,5) lehen saiakeran. Bere lehiakide hurbilenak, Britainia Handiko Dorothy Tyler-ek, Coachmanen jauzia berdindu zuen, baina bigarren saiakeran bakarrik. Coachman izan zen 1948an atletismoan urrezko domina olinpikoa irabazi zuen emakume estatubatuar bakarra. [[Jurgi VI.a Erresuma Batukoa|George VI.a]] erregeak berak aurkeztu zuen bere domina.<ref name="Greenblatt">{{Cite web|url=https://www.npr.org/blogs/codeswitch/2014/07/19/332665921/why-an-african-american-sports-pioneer-remains-obscure|author=Greenblatt|accessdate=2014-07-24|first=Alan|title=Why An African-American Sports Pioneer Remains Obscure|publisher=[[NPR]]|work=Code Switch}}</ref>▼
▲Munduko agertoki batean lehiatzeko lehen aukera 1948ko Joko Olinpikoetan izan zen, [[Londres|Londresen]]. AEBetako talde olinpikoarekin sailkatu zen 5 oin eta 4 hazbeteko jauzi batekin, 16 urte iraun zuen aurreko errekorra hazbeteko ¾
Olinpiaden ondoren Estatu Batuetara itzuli zenean, Coachman ospetsu bihurtu zen. [[Harry S. Truman|Harry Truman]] presidentearekin eta [[Eleanor Roosevelt]] Lehen Dama ohiarekin bildu eta gero, Atlantatik Albanyrainoko desfileekin omendu zuten eta [[Count Basie|Count Basie-k]] antolatu zuen festa batekin.<ref name="Goldstein">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/07/15/sports/alice-coachman-90-dies-groundbreaking-medalist.html?_r=0|issn=0362-4331|author=Goldstein|accessdate=July 15, 2014|location=[[New York, NY|New York]]|first=Richard|title=Alice Coachman, 90, Dies; First Black Woman to Win Olympic Gold - NYTimes.com|work=[[The New York Times]]}}</ref> 1952an, Coca-Cola konpainiak bozeramaile gisa sinatu zuenean, nazioarteko produktu bat abalatu zuen lehen emakume afroamerikarra bihurtu zen. Konpainia horrek publizitate-hesietan aurkeztu zuen nabarmen, 1936ko [[Jesse Owens]] irabazle olinpikoarekin batera.<ref name="Essington">{{Cite web|url=http://www.blackpast.org/aah/coachman-alice-marie-1923|author=Essington|accessdate=3 August 2015|first=Amy|title=Coachman, Alice Marie (1923-2014)|work=BlackPast.org}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFEssington">Essington, Amy. [http://www.blackpast.org/aah/coachman-alice-marie-1923 "Coachman, Alice Marie (1923-2014)"]. ''BlackPast.org''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">3 August</span> 2015</span>.</cite></ref><ref name="Telegraph">{{Cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10968896/Alice-Coachman-obituary.html|accessdate=2015-02-24|title=Alice Coachman - obituary; Alice Coachman was an American athlete who became the first black woman to win Olympic gold|work=Telegraph Online}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10968896/Alice-Coachman-obituary.html "Alice Coachman - obituary; Alice Coachman was an American athlete who became the first black woman to win Olympic gold"]. ''Telegraph Online''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2015-02-24</span></span>.</cite></ref> Jaioterrian, Alice Avenue eta Coachman eskola izendatu zituzten.▼
▲Olinpiaden ondoren Estatu Batuetara itzuli zenean, Coachman ospetsu bihurtu zen. [[Harry S. Truman|Harry Truman]] presidentearekin eta [[Eleanor Roosevelt]] Lehen Dama ohiarekin bildu eta gero, Atlantatik Albanyrainoko desfileekin omendu zuten eta [[Count Basie|Count Basie-k]] antolatu zuen festa batekin.<ref name="Goldstein">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/07/15/sports/alice-coachman-90-dies-groundbreaking-medalist.html?_r=0|issn=0362-4331|author=Goldstein|accessdate=July 15, 2014|location=[[New York, NY|New York]]|first=Richard|title=Alice Coachman, 90, Dies; First Black Woman to Win Olympic Gold - NYTimes.com|work=[[The New York Times]]}}</ref> 1952an, Coca-Cola konpainiak bozeramaile gisa sinatu zuenean, nazioarteko produktu bat abalatu zuen lehen emakume afroamerikarra bihurtu zen. Konpainia horrek publizitate-hesietan aurkeztu zuen Coachmanen irudia nabarmen, 1936ko txapeldun olinpiko [[Jesse Owens]]
=== Aurrerago ===▼
Coachmanen karrera atletikoa 24 urte zituela amaitu zen.<ref name="Goldstein">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/07/15/sports/alice-coachman-90-dies-groundbreaking-medalist.html?_r=0|issn=0362-4331|author=Goldstein|accessdate=July 15, 2014|location=[[New York, NY|New York]]|first=Richard|title=Alice Coachman, 90, Dies; First Black Woman to Win Olympic Gold - NYTimes.com|work=[[The New York Times]]}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGoldstein2014">Goldstein, Richard (July 14, 2014). [https://www.nytimes.com/2014/07/15/sports/alice-coachman-90-dies-groundbreaking-medalist.html?_r=0 "Alice Coachman, 90, Dies; First Black Woman to Win Olympic Gold - NYTimes.com"]. ''[[The New York Times]]''. [[New York]]. [[ISSN]] [//www.worldcat.org/issn/0362-4331 0362-4331]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">July 15,</span> 2014</span>.</cite></ref> Bere bizitzako gainerako guztia hezkuntzari eta Lan Gorputzari eskaini zion.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/1995/04/27/sports/sports-of-the-times-good-things-happening-for-one-who-decided-to-wait.html|accessdate=2015-02-24|title=Sports of The Times; Good Things Happening for One Who Decided to Wait|work=New York Times}}</ref>▼
Coachman Albanyn (Georgia) hil zen, 2014ko uztailaren 14an, arnas arazoak izan ondoren bihotzekoak jota. Bi seme-alaba izan zituen N. F. Davisekin ezkondu eta dibortzioan amaitu zuen. Bigarren senarra, Frank Davis, bera baino lehenago hil zen.<ref name="Goldstein">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/07/15/sports/alice-coachman-90-dies-groundbreaking-medalist.html?_r=0|issn=0362-4331|author=Goldstein|accessdate=July 15, 2014|location=[[New York, NY|New York]]|first=Richard|title=Alice Coachman, 90, Dies; First Black Woman to Win Olympic Gold - NYTimes.com|work=[[The New York Times]]}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGoldstein2014">Goldstein, Richard (July 14, 2014). [https://www.nytimes.com/2014/07/15/sports/alice-coachman-90-dies-groundbreaking-medalist.html?_r=0 "Alice Coachman, 90, Dies; First Black Woman to Win Olympic Gold - NYTimes.com"]. ''[[The New York Times]]''. [[New York]]. [[ISSN]] [//www.worldcat.org/issn/0362-4331 0362-4331]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">July 15,</span> 2014</span>.</cite></ref>▼
▲
▲
=== Legatua ===
[[Fitxategi:Alice_Coachman_Elementary_School.JPG|thumb| Alice Coachman eskola]]
Coachmanek aitorpena jaso du AEBtako afro-
▲Coachmanek aitorpena jaso du afro-amerikarrentzat atea irekitzeagatik, beste hauen modura: Evelyn Ashford, Florence Griffith Joyner eta Jackie Joyner-Kersee. Hain zuzen, bere trebetasun olinpikoa erakutsi zuenetik hurrengo urteetan emakume beltzak talde olinpikoko eta landa-taldeko kide gehienak izan dira AEBetan. "Guztientzako atea ireki nuela uste dut", hausnartu zuen Alicek. "Pentsatu ala ez, eskerrak eman beharko litzaizkioke horrelako gauzak egin ahal izan zituen arraza beltzeko norbaiti".<ref name="Telegraph">{{Cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10968896/Alice-Coachman-obituary.html|accessdate=2015-02-24|title=Alice Coachman - obituary; Alice Coachman was an American athlete who became the first black woman to win Olympic gold|work=Telegraph Online}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/10968896/Alice-Coachman-obituary.html "Alice Coachman - obituary; Alice Coachman was an American athlete who became the first black woman to win Olympic gold"]. ''Telegraph Online''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2015-02-24</span></span>.</cite></ref>
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda}}
== Irakurketa gehigarria ==
|