19:16, 23 uztaila 2021ko berrikusketa aldatu Gotzon (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 5.908 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		20:18, 23 uztaila 2021ko berrikusketa aldatu desegin Gotzon (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 5.908 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
926. lerroa: Egoera guztiz aldatu zen [[1939\|1939ko]] [[Irailaren 1\|irailaren 1ean]], [[Poloniaren inbasioa\|Alemaniak Polonia inbaditu]] zuenean eta, horren ondorioz, Frantziak gerra deklarazioa egin zionean Alemaniari. Une horretatik aurrera, Espainiatik iritsitako iheslari errepublikanoak ―gizonezkoak, noski, bereziki [[Errepublikako Herri Armada\|Errepublikako Herri Armadan]] aritutakoak― Frantziako armadan sartzeko presio ikaragarri bat zabaldu zen. Estimazioen arabera, 65.000-70.000 bat gelditu ziren Frantziako armadaren egituren barruan: 60.000 inguru Atzerritar Langileen Konpainietan; 3.000 inguru Atzerriko Legioan; eta 3.000 Atzerriko Boluntarioen Martxako Errejimenduetan (RMVE).<ref>Ikus Diego Gaspar Celaya (2015) ''La guerra continúa. Voluntarios españoles al servicio de la Francia libre (1940-1945)''. Madril, Marcial Pons. ISBN 978-8415963714.</ref> Ez dago jakiterik horietatik zenbat ziren euskal herritarrak. [[Fitxategi:Bundesarchiv Bild 101I-055-1592-05A, Frankreich, französische Kriegsgefangene.jpg\|thumb\|180x180px\|[[Wehrmacht\|Wehrmachtek]] preso hartutako frantses soldaduak, 1940ko maiatzean.\|ezkerrera]] Gerraren lehen hilabeteetan ―Frantzian ''[[Txantxa-gerra\|Drôle de guerre]]'' deitu zen garaian―, babes-aazpiegiturak sortzeko lanetan aritu ziren: [[Maginot lerroa]] gotortzen, Alemaniarekiko muga lerroan; hortik [[Loira (ibaia)\|Loira]] bitarteko lurraldeak babesten; eta, oro har, Frantziako lurralde osoan banatuta.<ref name=":1">Etxahun Galparsoro eta [[Josu Chueca]] (2020), 8. or.</ref> zpiegiturak sortzeko lanetan aritu ziren: [[Maginot lerroa]] gotortzen, Alemaniarekiko muga lerroan; hortik [[Loira (ibaia)\|Loira]] bitarteko lurraldeak babesten; eta, oro har, Frantziako lurralde osoan banatuta.<ref name=":1">Etxahun Galparsoro eta [[Josu Chueca]] (2020), 8. or.</ref> [[Txantxa-gerra]] bat-batean amaitu zen, [[1940\|1940ko]] [[Maiatzaren 10\|maiatzaren 10ean]], [[Luxenburgo]], [[Belgika]], [[Herbehereak]] eta [[Frantziako alemaniarren okupazioa Bigarren Mundu Gerran\|Frantzia]] inbaditzeko operazioari ekin zionean Alemaniak. Berrogei bat egunen buruan, [[Wehrmacht\|Wehrmachteko]] tropek aise hartu zituzten mendean lau herrialdeak. Frantzian, bereziki, okupazioak guztiz ezustean harrapatu zuen armada: aste gutxitan. hiru bat milioi kide hartu zituzten [[preso]] alemanek; horien artean euskal herritarrak zenbat ote ziren jakitea zaila da.<ref name=":1" /> === Esparruetarako bideak === Frantziaren lurralde gehiena alemanen esku zegoela, eta armada ia guztiz deseginda, [[Hirugarren Reicha\|Hirugarren Reicharen]] [[Kontzentrazio-esparru\|kontzentrazio esparruetara]] deportatuak izan ziren euskal ~~herritar~~herritarrak ~~[[Espainiako Bigarren Errepublika\|Errepublikaren]] alde borrokatutakoak eremu~~arlo hauetatik heldu ziren nazien mende egotera: 1940-1941 bitartean, Atzerritar Langileen Konpainietatik, Atzerriko Boluntarioen Martxako Errejimenduetatik eta Atzerriatren Legiotik; 1942-1945 bitarte, zibilen deportazio operazioetatik eta [[Frantziako Erresistentzia\|Frantziako Erresistentziatik]].<ref>Manuel Rázola (1969), 15. or.</ref> [[Deportazio\|Deportatuak]] izatera iristeko, baina, [[espainiar]] [[Nazionalitate\|nazionalitatea]] zuten presoei estatus berezi bat ematen hasi ziren alemanak, ~~194ko~~1940ko abuzturik aurrera: gerra preso izatetik deportatu politiko izatera. Estatus berri hori gauzatua gelditu zen [[1940\|1940ko]] [[Irailaren 25\|irailaren 25ean]], Francoren gobernazio ministro [[Ramón Serrano Súñer\|Ramon Serrano Suñerrek]] Berlinera egin zuen bisitarekin bat, [[Reich\|Reicheko]] Segurtasun Departamentu Zentralak emandako agindu batean. Handik aitzina, ''rotspanier'' edo «espainiar gorriak» ez ziren armada arerio baten kide soilak, baizik deuseztatu beharreko etsai politikoak.<ref name=":1" /> == Deportazioak ==

Lankide:Gotzon/Proba orria: berrikuspenen arteko aldeak