Bosniako gerrako bortxaketak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
No edit summary
2. lerroa:
[[Fitxategi:Sarajevo Grbavica.JPG | thumb | [[Sarajevo]]ko Grbavica auzoa, gerra zibilean hondatua, bortxaketa esparruen kokaleku izan zen, eta ''[[Grbavica (filma)|Grbavica]]'' film saridunaren gaia da.{{sfn|Goscilo|2012|p=241}}]]
 
'''Bortxaketak''', [[Bosniako gerra|Bosniako gerran]] (1992-1995), [[Emakume|emakumeen]] aurkako indarkeria sistemiko masiboko politika bat izan ziren.<ref>{{Erreferentzia|izena=Albert|abizena=Doja|izenburua=Politics of mass rapes in ethnic conflict: a morphodynamics of raw madness and cooked evil|orrialdeak=541–580|hizkuntza=en|data=2019-06|url=http://link.springer.com/10.1007/s10611-018-9800-0|aldizkaria=Crime, Law and Social Change|alea=5|zenbakia=71|issn=0925-4994|doi=10.1007/s10611-018-9800-0|sartze-data=2021-07-21}}</ref> Talde etniko guztietako gizonek egin zituzten [[Bortxaketa|bortxaketak]]; baina gizon horietako gehienak [[Bosniako Serbiar Errepublikako Armada|Bosniako Serbiar Errepublikako Armadako]] (VRS) serbo-bosniar indarretakoak eta serbiar unitate paramilitarretakoak ziren, eta bortxaketa erabili zuten izu tresnatzat eta taktika giltzarritzat,<ref name = "Jared O. Bell, 2018-04-02">{{erreferentzia|izena=Jared O.|abizena=Bell|izenburua=4. Sexual Violence: Has a Justification for Thematic Prosecution Been Developed?|argitaletxea=Torkel Opsahl Academic Publisher|orrialdea=3|ISBN=978-82-8348-078-8|hizkuntza=en|url=https://books.google.com/books?id=MCC7DwAAQBAJ&q=Monography+about+Rape+and+Sexual+Violence+During+the+War+in+Bosnia+and+Herzegovina%E2%80%99&pg=PP3 | argitaratze-data = 2018-04-02 | aldizkakoa = The Bosnian War Crimes Justice Strategy a Decade Later}}</ref> garbiketa etnikoko programaren zati gisa.[3][4][5] Egin diren kalkuluek diotenez, gerran bortxatutako emakumeak 10.000 eta 50.000 bitarte izan ziren,<ref name = "Jared O. Bell, 2018-04-02" /><ref name="Turto-Independent-2017-Bosnian War rape">{{Citeerreferentzia web| url = https://www.independent.co.uk/news/long_reads/bosnia-war-rape-survivors-speak-serbian-soldiers-balkans-women-justice-suffering-a7846546.html |author izena = Sue Turto |accessdate abizena =2 JuneTurto | sartze-data = 2020-06-02 |title izenburua = Bosnian War rape survivors speak of their suffering 25 years on |work egunkaria = The Independent | hizkuntza = en}}</ref><ref name="Džidić-Balkan Insight-2015-20,000 Women">{{Citeerreferentzia web| hizkuntza = en | url = https://balkaninsight.com/2015/09/29/bosnian-rape-victims-still-waiting-for-justice-09-28-2015/ |author izena = Denic Džidić|accessdate abizena =2 JuneDžidić | sartze-data = 2020-06-02 |title izenburua = '20,000 Women Sexually Assaulted' During Bosnian War|work=Balkan Insight}}</ref><ref name="Reuters-2019-'Invisible'-Bosnians-born">{{Citeerreferentzia web| hizkuntza = en | url = https://www.reuters.com/article/us-bosnia-war-play/invisible-bosnians-born-of-wartime-rape-use-art-to-find-their-voice-idUSKBN1WU1SC |accessdate=2 Junesartze-data = 2020-06-02 |title izenburua = 'Invisible' Bosnians born of wartime rape use art to find their voice |work aldizkaria = Reuters}}</ref><ref name="Gadzo-2017-Court-fees-fear">{{Citeerreferentzia web| hizkuntza = en | url = https://www.aljazeera.com/indepth/features/court-fees-fear-bosnia-war-rape-victims-struggle-171227105627071.html |author egilea = Gadzo |accessdate=2 Junesartze-data = 2020-06-02 |first egilea = Mersiha |title izenburua = Court fees and fear: Bosnia war rape victims struggle|work=www.aljazeera.com}}</ref><ref name="TRIAL Int.-2020-In-Bosnia-sexual-violence">{{Citeerreferentzia web| hizkuntza = en | url=https://trialinternational.org/latest-post/in-bosnia-and-herzegovina-stigmatization-persists-for-victims-of-wartime-sexual-violence/ |accessdate=2 Junesartze-data = 2020-06-02 |title izenburua = In Bosnia and Herzegovina, stigmatization persists for victims of wartime sexual violence |work lana = TRIAL International}}</ref> eta salatutako bortxaketa bakoitzeko salatu gabeko beste 15 - 20 kasu bitartean daudela uste da.<ref>{{Erreferentzia | izenburua = In Bosnia and Herzegovina, stigmatization persists for victims of wartime sexual violence | hizkuntza = en-US|url=https://trialinternational.org/latest-post/in-bosnia-and-herzegovina-stigmatization-persists-for-victims-of-wartime-sexual-violence/|aldizkaria=TRIAL International|sartze-data=2021-07-21}}</ref>
 
Jugoslavia ohirako Nazioarteko Zigor Auzitegiak (IKTY) adierazi zuenez, gerra garaian egindako «bortxaketa sistematikoa» eta «sexu esklabotza» [[Gizadiaren aurkako krimen|gizateriaren aurkako krimena]] izan zen, eta hori baino larriagoa [[Genozidio|genozidioaren]] [[Gerra krimen|gerra krimena]] baino ez da. ICTYk bortxaketa masiboak genozidiotzat tratatu ez zituen arren, askok ondorioztatu dute emakumezko [[Bosniako|bosniakoen]] —bosniar musulmanen— bortxaketa masiboak modu antolatu eta sistematikoan egin zirenez, bortxaketa horiek genozidio kanpaina handiago baten parte izan zirela,{{Sfn|Becirevic|2014}}{{Sfn|Cohen|1996}} {{Sfn|Boose|2002}} eta VRSk Bosniako musulman etniaren aurkako bortxaketa genozidaren politika bat egin zuela.{{Sfn|Johan Vetlesen|2005}}