10:36, 20 uztaila 2021ko berrikusketa aldatu Suna no onna (eztabaida \| ekarpenak) 11.352 edits →‎Etimologia Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		11:43, 20 uztaila 2021ko berrikusketa aldatu desegin Suna no onna (eztabaida \| ekarpenak) 11.352 edits →‎Antzinako euskarazko jatorria Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Saint-Lizier - Pont de Saint-Lizier - 20110309 (1).jpg\|alt=Minerva Belisamari eskainitako inskripzioa, Saint-Lizierren, Ariègen.\|thumb\|Minerva Belisamari eskainitako inskripzioa, Saint-Lizierren, Ariègen. CIL XIII, 8]] '''Belisama''', euskal mitologiako jainkosa; [[Galia Akitania\|Akitania erromatarraren]] garaian [[Pirinioak\|~~Pirineo~~Pirinio]] aldean. Aipatu behar da zalantzak badaudela ea jainkosa akitanierazko edo galierazko izena ote duen, eta akitaniar jatorrikoa den edo jatorri zeltakoa. Aditu askorentzat [[Saint-Lizier]]ren azaldutako Belisama, Balesama jainkosa zelta da. Belesama honen gurtza nahiko zabalduta egon zen mundu zetarrean. 6. lerroa: Teonimo hau ibai batzuen izenen jatorrian dagoelako, jainkosa hau laku, ibai, argia eta eskuko lanarekin lotuta zegoela proposatu da. Bestalde, eta [[Minerva\|Minervarekin]] lotuta agertu delako, errementariekin eta armagintzarekin ere harremana duela uste dute batzuk. [[Belenos\|Belenosen]] jaikoaren bikotekidetzat hartu izan da, eta haren izenak erro bera duela dirudielako. == Izena == 29 ⟶ 31 lerroa: Teonimo honen esanahia hizkuntz zeltikoetan "oso distiratsua" esan nahi duela esan izan da askotan. Xavier Delamarrek, aldiz, adierazi du ''bʰelH- errotik eratorri diren hitzek'' ez dutela "distiratsu" esanahia ematen, baizik eta "zuri, gris, zurbil", eta proposatu du izen hori galierazko belo- errotik eratorritako izena izan daitekeela. Belo-, indartsu, ahaltsu esan nahi duenez, Belisama edo Belesama, "Oso indartsua", esan nahiko luke<ref>{{erreferentzia\|izena=Xavier\|abizena=Delamarre\|urtea=2003\|izenburua=Dictionnaire de la langue gauloise: Une approche linguistique du vieux-celtique continenta\|argitaletxea=Errance\|ISBN=9782877723695\|hizkuntza=fr}}</ref> (cf. [[Sanskrito\|Sanskritozko]] ''baliṣṭhaḥ'' 'indartsuena') Bestalde, Peter Schrijverrek 'henbane' ([[erabelar]]) hitzaren ~~erroarekin~~erroa den beles-arekin lotura dagoela uste du~~, beles-~~. Erro horri, -ma atzizki ezezaguna lotuko zitzaion, izena Belisamaros teonimo maskulinoarekin konparatuz<ref>Schrijver 1999, 30–31 or.: "An analysis ''Belesa-ma'' is suggested by the theonym ''Belisa-marus'', but the suffix remains unclear. The connection with ''beles''- 'henbane' is formally attractive and semantically possible (if ''Belesama'' = Lat. ''Minerva medica'') but not supported by direct evidence." Schrijver, Peter (1999). "On Henbane and Early European Narcotics". Zeitschrift für celtische Philologie. 51 (1): 17–45. doi:10.1515/zcph.1999.51.1.17. ISSN 1865-889X.</ref>. Frantziako toponimo batzuk teonimo Belisama teonimoan oinarrituta leudeke: [[Beleymas]], [[Bellême]], [[Balesmes-sur-Marne\|Balesmes]], [[Blesmes]], [[Blismes]], and [[Velesmes-Échevanne\|Velesmes]]. Ingalaterrari dagokionez (Antzinako [[Britania\|Britannia]] probintzia) Ptlomeok, "Belisama estuario" bat aipatu zuen, eta uste izan da Ribble ibaiaren edo [[Mersey]] ibaiaren estuarioa izan zitekeela. === Antzinako euskarazko jatorria === 44 ⟶ 46 lerroa: Belasko eta Bele izenak oso arruntak izan dira Euskal Herrian erdi aroan, eta, antza, [[Galia Akitania\|Akitania erromatarrean]] ere bai. ''CIL XIII, 167: ~~Arpenin[o]~~Arpenino / deo / Belex Be- / lexconis f(ilius) / v(otum) s(olvit) libens m(erito).'' Itzulpena: "Arpenn(in) jainkoari, Belexco-ren seme Belex-ek gogo onez ~~eta arrazoiaren arabera~~ konplitu du bere botoa, bidekoa den bezala." Inskripzio horrek indarra ematen dio Estornes Lasaren teoriari, hau da, Belisama izenaren jatorri akitaniarrari. Era berean, berak aipatzen du zenbait euskal toponimo lotuta egon daitekeela Belisamarekin, [[Beizama]] esate baterako. 56 ⟶ 58 lerroa: == Bibliografia == * ''Enciclopedia General Ilustrada del Pais Vasco, Historia General de Euskal Herria''. Auñamendi. Zarautz, 1978. * Larrañaga Elorza, Koldo: ''Euskal Herria Antzinatean''. ''Materiale eta Agiriak'', UNED-Bergara, 1988, 316 or., 176 zk. * [[Julien Sacaze]]ren lanak: :* ''Les Anciens dieux des Pyrénées, nomenclature et distribution géographique''. Extrait de la ''Revue de Comminges'' (Saint-Gaudens), 28 or., 1885.

Belisama: berrikuspenen arteko aldeak