Txikipedia:Musulmanen konkistak: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orri berria: «'''Musulmanen konkistak''' Mahoma bere doktrina Meka hirian predikatzen hasi zen, Kaabako santutegia zeukan hirian. Bertan merkatari aberatsen etsaia bihurtu zen, politeismoa ukatu eta musulman guztien berdintasunaren alde egiteagatik. Ondorioz, Mekatik ihes egin eta Jatribera joan behar izan zuen 622. urtean. Urte hura musulmanen egutegiko abiapuntutzat hartu zen. Une hartatik aurrera, Jatrib hiriak Medina izena hartu zuen (profetaren hiria). Medinan, Mahoma buruzag...» |
No edit summary |
||
1. lerroa:
= '''Musulmanen konkistak''' =
Mahoma bere doktrina Meka hirian predikatzen hasi zen, Kaabako santutegia zeukan hirian. Bertan merkatari aberatsen etsaia bihurtu zen, politeismoa ukatu eta musulman guztien berdintasunaren alde egiteagatik.
15 ⟶ 14 lerroa:
Profeta hil eta mende bat ondoren, arabiarren menpeko lurraldea erraldoia zen: Indus ibaitik Atlantikora arte eta Saharatik Pirinioetara, Kaukasora eta Asia zentralera arte. Hedapen-garai horren zati handi bat omeiatarren gobernupean gertatu zen. Omeiatarrak kalifen dinastia bat ziren, eta islama gidatu zuten VII. mendearen erdialdetik hurrengo mendearen erdialdera arte. Espainia musulmanean luzatu zen ere, X. eta XI. mendeen artean.
== Garaiak ==
Konkista musulmanek hainbat garai izan zituzten:
▲<nowiki>==Kalifaldi ortodoxoak (632 – 661)==</nowiki>
Garai honetan zehar, Mahomaren ondorengoak bere familiaren eta lagunen artean hautatu ziren, kalifa edo Jainkoaren mezulari titulua hartu zuten eta Medinan bizi ziren. Hala ere, hasieratik, hautatzeko moduak musulmanen artean banaketa bat eragin zuen, gaur egun arte iraun duena. Alde batetik xiitak daude, gutxiengoa, eta bestetik sunitak, gehiengoa. Xiitek adierazten zuten kalifa Mahoma profetaren ondorengo zuzena izan behar zela (adibidez Mahomaren suhia, Ali, bere alaba Fatimarekin ezkondu zena). Sunitek, ordea, kalifa islamaren sinesle hoberenen artean hautatu behar zela defendatzen zuten.
31 ⟶ 26 lerroa:
Azkenik Iran osoa konkistatu zuten, bai eta Afganistan ere, eta Erdialdeko Asiara sartu ziren Pakistanera iritsi arte (Indiatik gertu).
▲<nowiki>==Kalifaldi omeiatarra edo Damaskoko Kalifaldia (661 – 750)==</nowiki>
Garai honetan, boterea Omeia familiaren eskuetan egon zen. Horiek kalifatzaren hiriburua Damaskora mugitu zuten, Siriara. Horrekin batera, kalifa titulua aitarengandik semeengana pasako zela erabaki zuten. Inperio arabiarra garai honetan bere hedapen handienera iritsi zen: omeiatarrek Afrikako iparralde osoa hartu zuten Magrebeko tribu nomaden (berbereak) aurkako gerra gogor baten ostean, eta ia Iberiar Penintsula osoa konkistatu zuten azkar-azkar (711 – 714) bisigodoen aurka. Musulmanek Al-Andalus deitu zuten Penintsulan konkistatu zuten lurraldea. Pirinioak gurutzatu eta lurralde gehiago konkistatzen saiatu ziren, baina frankoek geldiarazi zituzten Poitierseko guduan 732an.
41 ⟶ 34 lerroa:
| |||